"Παιδί και σκυλί όπως το μάθεις"

Χρύσα Κακατσάκη

Είμαι στο μετρό και δίπλα μου κάθεται μια γυναίκα με ένα αγοράκι, 3-4 χρονων στην αγκαλιά της. Το πιτσιρίκι παίζει με ένα ταμπλετ και κάθε τόσο αναφωνεί ενθουσιασμένο : 

"-Μαμά, τον σκότωσα κι αυτόν. "

"-Μπραβο παιδί μου, σκότωσέ τους όλους," του απαντά και συνεχίζει να ασχολείται με το κινητό της.
Η μητέρα εκείνη τη στιγμή προφανώς δεν αντιλαμβάνεται ότι όχι μόνο επιδοκιμάζει τη βία, έστω και εικονική, αλλά και θεωρεί ότι ο φόνος είναι κατόρθωμα. 

Ασυναίσθητα μου έρχεται στο μυαλό ένα δοκίμιο του Ριλκε για την επίδραση των παιχνιδιών (άλλων εποχών φυσικά) στην ψυχική διαμόρφωση των παιδιών και στη σχέση τους με τον κόσμο. 

Το λούτρινο αρκούδι που μαθαίνει τρυφερότητα, τα τουβλάκια της Lego για εξάσκηση επινοητικότητας, τα παζλ για την συνδυαστική σκέψη ή ένα εικονογραφημένο παραμύθι που εξάπτει τη φαντασία. 

Πόσοι άραγε γονείς, συγγενείς και νονοί θα προτιμήσουν για δώρο τώρα τις γιορτές το απτό αντικείμενο της (επ)αφής που δέχεται το ξεχείλισμα της στοργής ή του θυμού και πόσοι την εξαϋλωμένη εικόνα;
Σύμφωνα με έρευνες ενα παδί από τα 5- 12 έχει δει σε υπολογιστές και τηλεόραση γύρω στους 10 χιλιάδες φόνους. 

Ας μην απορούμε λοιπόν για την αυξανόμενη ενδοσχολική βία, για τους αφιονισμένους οπαδούς που κάποιοι στρατολογούν εκμεταλλευόμενοι την αναγκη τους να γίνουν «ορατοί» δηλαδη να κερδίσουν την επιδοκιμασία της παρεας τους. 

Αν πρωτίστως η οικογένεια και το σχολείο δεν τα θωρακίσει με ισχυρά αντισώματα, τότε θα επιβεβαιώνεται διαρκώς η αλληγορία του σοφού Ινδιάνου :
«Γιε μου, η μάχη γίνεται μεταξύ δύο «λύκων» που υπάρχουν μέσα σε όλους μας.
Ο ένας είναι το Κακό: ο θυμός, η ζήλια, η θλίψη, η απογοήτευση, η απληστία, η αλαζονεία, , τα ψέματα, η ματαιοδοξία και το εγώ.
Ο άλλος είναι το Καλό: η χαρά, , η αγάπη, η ελπίδα, η ηρεμία, η ταπεινοφροσύνη, η ευγένεια, η αλληλεγγύη , η γενναιοδωρία, και η αλήθεια.
Ο εγγονός το σκέφτηκε για ένα λεπτό και μετά ρώτησε τον παππού του:
«Ποιος λύκος νικάει;»
O γέρο Ινδιάνος απάντησε:
«Αυτός που ταΐζεις"

Οι προβολείς και η προβολή που συνοδεύουν τα μέτρα για τη βία γράφουν πολύ καλά στο γυαλί, αλλά ελάχιστα στη συνείδηση των πολιτών. Γιατί στην ερώτηση ποιος την τροφοδοτεί, η απάντηση είναι ίδια μ’ αυτήν που έδωσε ο Πικάσο στον Γερμανό αξιωματικό όταν ρωτήθηκε «εσείς την κάνατε την Γκουέρνικα». «Όχι, εσείς», τον αποστόμωσε ο Ισπανός ζωγράφος.

Υστερόγραφο: Το σχολείο επί της ουσίας αδιαφορεί για την καταπολέμηση της βίας που είναι κοινωνικό φαινόμενο και όχι αθλητικό. Εχει καταργήσει την Κοινωνιολογία και την Πολιτική Αγωγή και εχει περιορίσει τις ωρες της πολιτικής Παιδείας στο Λυκειο. Μαθήματα που δίνουν την ευκαιρία στους εφηβους να προβληματιστούν και να συζητήσουν για φλέγοντα θέματα. Ψυχολόγοι δεν υπάρχουν αν και πολλά παιδιά έχουν σοβαρα οικογενειακά προβλήματα ή είναι θύματα βίας. Για τον ενδοσχολικό εκφοβισμό υλοποιείται ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα (φτιαγμένο από ιδιώτες) μια φορά τον χρόνο. Τα μέτρα που ανακοινωθηκαν αυτές τις μέρες είναι μια σκετη υποκρισία που δεν πρόκειται να αποδωσουν. Κανένας δεν τους ειπε ότι η πρόληψη είναι προτιμότερη από την καταστολή; Σε πολλές χώρες υπάρχει η θανατική ποινη αλλά τα εγκλήματα δεν σταματησαν.

Όταν λέω σχολείο εννοώ τον επίσημο θεσμό που υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας. Εκεί υπάρχει το έλλειμμα. Δάσκαλοι και καθηγητές- τουλάχιστον η πλειοψηφία τους- όντως κάνουν ό,τι μπορούν. Αλλά συχνά τα χέρια τους ειναι δεμένα ειδικά στο Λύκειο που η ύλη τρέχει. Το ΥΠΑΙΘ  αδιαφορεί . 'Εχω δει εκπαιδευτικά προγράμματα του Βελγίου για την ενδοσχολική και οπαδική βια που εκπονήθηκαν μετά την τραγωδία στο Χειζελ. Τα ζήλεψα. Είναι η χώρα με τα λιγότερα επεισόδια τα τελευταία χρόνια. Τυχαίο; Αυτό εννοώ ως πρόληψη.
Έτσι εκκολάπτεται η βία . Με την ανοχή, με το στερότυπο του δυνατού και του νταή στο οποίο πρέπει να μοιάσουν τα βλαστάρια τους.

Χρύσα Κακατσάκη, εκπαιδευτικός

---

Η Σφήκα: Επιλογές

---