Του Βασίλη Μακρίδη
Οι εξελίξεις στη Σουηδία με την εξέγερση (κυρίως) στις γειτονιές των μεταναστών και των κοινωνικά αδικημένων έχουν πάρει τη μορφή χιονοστοιβάδας και, οι πληροφορίες μου λένε ότι αναμένεται επέκτασή τους και σε γειτονικές χώρες (πχ Νορβηγία), όπου η διάρθρωση και η δομή της οικονομίας και της κοινωνίας ακολουθεί ανάλογα μοντέλα.
Με αφορμή, λοιπόν, τις εξελίξεις αυτές γράφω τούτες τις γραμμές, ως πρώτες σκέψεις, αλλά και ως αφορμή για περαιτέρω εμβάθυνση και κατανόηση του τι συμβαίνει, όχι πλέον σε μια χώρα του «φτωχού Νότου» της Ευρώπης, αλλά σε μία χώρα του «πλούσιου και προηγμένου» Βορρά.
Σε όσους προσπαθούν εναγωνίως ν' αποσυνδέσουν τις ταραχές από τη δολοφονία μέσα στο σπίτι του 69χρονου μετανάστη και να βγάλουν προς τα έξω την εικόνα μιας «ισλαμικής» ή «ισλαμοφασιστικής» εξέγερσης με αντιδραστικά πολιτικά χαρακτηριστικά, απλά θα ήθελα να αναφέρω, ότι ο δολοφονηθείς μετανάστης καταγόταν από την πορτογαλία (κάθε άλλο παρά μουσουλμάνος ήταν, δηλαδή!), ζούσε 30 χρόνια στη Σουηδία και ήταν παντρεμένος με Φινλανδή! Και θα ήθελα να υπενθυμίσω, ότι το «προχωρημένο» σουηδικό μοντέλο διακυβέρνησης επέτρεπε μέχρι και τη δεκαετία του ΄80 ανθρώπινα πειράματα απέναντι κυρίως σε μετανάστες, τους οποίους υπέβαλαν, εν αγνοία τους, σε στείρωση με χημικά μέσα!!!
Το σκάνδαλο, όταν ξέσπασε, (πέρασαν πάνω από 10 χρόνια πλέον) έκανε τεράστιο πάταγο στην αρχή, αλλά μετά «θάφτηκε» με την αγαστή σύμπνοια και του ίδιου του σουηδικού κράτους... Η ναζιστική ευγονική σε όλο της το «μεγαλείο» και με «σοσιαλδημοκρατικό» μανδύα!!! Ας είμαστε, λοιπόν, προσεκτικότεροι στο τι αποδεχόμαστε και στο τι καταγγέλλουμε, κυρίως όμως, ας λαμβάνουμε υπόψη όλα τα στοιχεία που μας παρουσιάζονται και τα οποία μπορεί να καταρρίπτουν, σε αρκετές περιπτώσεις τους «μύθους» που «κουβαλούσαμε» μέχρι σήμερα στο μυαλό μας...
Ας έρθουμε όμως τώρα στην ουσία του όλου ζητήματος, δηλαδή στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που οδήγησαν μία χώρα, η οποία στα μάτια πολλών εξ ημών φάνταζε ως «μοντέλο» κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης στην κοινωνική έκρηξη. Η περίπτωση της Σουηδίας αποδεικνύει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο πως, όσο «προωθημένο» και να είναι ένα καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας και της κοινωνίας και όσο και να έχει «αμβλύνει», τύποις, τις ταξικές διαφορές, στην ουσία του παραμένει πάντα καπιταλιστικό και, αργά ή γρήγορα, θα μετατραπεί και αυτό σε ένα σύστημα οξυμένων ταξικών αντιθέσεων και στυγνής εκμετάλλευσης των «κολασμένων της Γης» από τους καπιταλιστές-καταπιεστές τους. Όταν η βάση της οικονομίας είναι καπιταλιστική, αργά ή γρήγορα γεννά μια σειρά από φαινομενικές «στρεβλώσεις», που στην πραγματικότητα δεν είναι στρεβλώσεις, αλλά νομοτέλειες του καπιταλισμού (κρίσεις παραγωγής, ύφεση, μείωση θέσεων εργασίας, μισθών κοκ).
Η Σουηδία από τις αρχές της δεκαετίας του '90 έχει αρχίσει να «ξηλώνει» λίγο λίγο το κοινωνικό κράτος των προηγούμενων δεκαετιών, για τον απλούστατο λόγο, ότι η όποια κοινωνική πολιτική βασίστηκε κι εκεί (όπως και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης κατά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70) στη φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, όχι όμως και στη ριζική αλλαγή των σχέσεων παραγωγής. Η υψηλή φορολόγηση στο μεγάλο κεφάλαιο είναι ένα μέτρο «σωστό», αλλά μέσα στα όρια του καπιταλισμού. Και όταν ο καπιταλισμός φτάσει να περάσει μία από τις πολλές «κυκλικές» κρίσεις του, τόσο η υψηλή φορολογία, όσο και η κοινωνική πολιτική «πάνε περίπατο», αφού αρχίζουν να επικρατούν οι λογικές της λιτότητας, με όλα τα γνωστά «παρελκόμενα».
Το συμπέρασμα που βγαίνει από όλα τα παραπάνω είναι πως, μόνιμα θετικά αποτελέσματα στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής μπορεί να έχει έχει μόνο μια οικονομία με Σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, μια οικονομία δηλαδή όπου αυτοί που παράγουν τον πλούτο έχουν και το δικαίωμα στη νομή και στη διάθεσή του. Τα υπόλοιπα είναι «ημίμετρα», που αργά ή γρήγορα φτάνουν στα όριά τους...
Συνεπώς, η μόνη διέξοδος για τις κοινωνίες (και για τη δική μας, ασφαλώς) είναι η ρήξη με το καπιταλιστικό σύστημα και η ανατροπή του, ώστε να τεθούν οι βάσεις για το πέρασμα στην οικονομία και την κοινωνία του Σοσιαλισμού!!!
Εδώ, όμως, θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση, που τη θεωρώ απαραίτητη, ώστε ν’ αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος: όταν οι οικονομικές σχέσεις, όσο «σοσιαλιστικά» και να είναι οργανωμένες, δεν προϊποτιθενται (και όχι απλώς ακολουθούνται ή ακόμη και συμπληρώνονται) από ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα με ανεπτυγμένες τις «οριζόντιες» σχέσεις των υποκειμένων της – πολιτών (αυτό που θα μπορούσαμε, δηλαδή, να ονομάσουμε «άμεση δημοκρατία»), τότε δεν αποτελούν Σοσιαλισμό και είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Ο «νέος», λοιπόν, σοσιαλισμός που πρέπει να δημιουργήσουμε, πρέπει να είναι οπωσδήποτε απαλλαγμένος από τα «βαρίδια» του παρελθόντος και να έχει ως βασικές τους προϋποθέσεις την πολιτική δημοκρατία και τις Σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής. Και, δημοκρατία στο σοσιαλισμό είναι η «Δημοκρατία της συντριπτικής πλειοψηφίας» και όχι η «δημοκρατία» της αστικής τάξης.
*Ο Βασίλης Μακρίδης είναι δημοσιογράφος και μεταφραστής
Δημοσιεύτηκε στην ΕΝ.ΑΣ.Α
Με αφορμή, λοιπόν, τις εξελίξεις αυτές γράφω τούτες τις γραμμές, ως πρώτες σκέψεις, αλλά και ως αφορμή για περαιτέρω εμβάθυνση και κατανόηση του τι συμβαίνει, όχι πλέον σε μια χώρα του «φτωχού Νότου» της Ευρώπης, αλλά σε μία χώρα του «πλούσιου και προηγμένου» Βορρά.
Σε όσους προσπαθούν εναγωνίως ν' αποσυνδέσουν τις ταραχές από τη δολοφονία μέσα στο σπίτι του 69χρονου μετανάστη και να βγάλουν προς τα έξω την εικόνα μιας «ισλαμικής» ή «ισλαμοφασιστικής» εξέγερσης με αντιδραστικά πολιτικά χαρακτηριστικά, απλά θα ήθελα να αναφέρω, ότι ο δολοφονηθείς μετανάστης καταγόταν από την πορτογαλία (κάθε άλλο παρά μουσουλμάνος ήταν, δηλαδή!), ζούσε 30 χρόνια στη Σουηδία και ήταν παντρεμένος με Φινλανδή! Και θα ήθελα να υπενθυμίσω, ότι το «προχωρημένο» σουηδικό μοντέλο διακυβέρνησης επέτρεπε μέχρι και τη δεκαετία του ΄80 ανθρώπινα πειράματα απέναντι κυρίως σε μετανάστες, τους οποίους υπέβαλαν, εν αγνοία τους, σε στείρωση με χημικά μέσα!!!
Το σκάνδαλο, όταν ξέσπασε, (πέρασαν πάνω από 10 χρόνια πλέον) έκανε τεράστιο πάταγο στην αρχή, αλλά μετά «θάφτηκε» με την αγαστή σύμπνοια και του ίδιου του σουηδικού κράτους... Η ναζιστική ευγονική σε όλο της το «μεγαλείο» και με «σοσιαλδημοκρατικό» μανδύα!!! Ας είμαστε, λοιπόν, προσεκτικότεροι στο τι αποδεχόμαστε και στο τι καταγγέλλουμε, κυρίως όμως, ας λαμβάνουμε υπόψη όλα τα στοιχεία που μας παρουσιάζονται και τα οποία μπορεί να καταρρίπτουν, σε αρκετές περιπτώσεις τους «μύθους» που «κουβαλούσαμε» μέχρι σήμερα στο μυαλό μας...
Ας έρθουμε όμως τώρα στην ουσία του όλου ζητήματος, δηλαδή στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που οδήγησαν μία χώρα, η οποία στα μάτια πολλών εξ ημών φάνταζε ως «μοντέλο» κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης στην κοινωνική έκρηξη. Η περίπτωση της Σουηδίας αποδεικνύει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο πως, όσο «προωθημένο» και να είναι ένα καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας και της κοινωνίας και όσο και να έχει «αμβλύνει», τύποις, τις ταξικές διαφορές, στην ουσία του παραμένει πάντα καπιταλιστικό και, αργά ή γρήγορα, θα μετατραπεί και αυτό σε ένα σύστημα οξυμένων ταξικών αντιθέσεων και στυγνής εκμετάλλευσης των «κολασμένων της Γης» από τους καπιταλιστές-καταπιεστές τους. Όταν η βάση της οικονομίας είναι καπιταλιστική, αργά ή γρήγορα γεννά μια σειρά από φαινομενικές «στρεβλώσεις», που στην πραγματικότητα δεν είναι στρεβλώσεις, αλλά νομοτέλειες του καπιταλισμού (κρίσεις παραγωγής, ύφεση, μείωση θέσεων εργασίας, μισθών κοκ).
Η Σουηδία από τις αρχές της δεκαετίας του '90 έχει αρχίσει να «ξηλώνει» λίγο λίγο το κοινωνικό κράτος των προηγούμενων δεκαετιών, για τον απλούστατο λόγο, ότι η όποια κοινωνική πολιτική βασίστηκε κι εκεί (όπως και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης κατά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70) στη φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, όχι όμως και στη ριζική αλλαγή των σχέσεων παραγωγής. Η υψηλή φορολόγηση στο μεγάλο κεφάλαιο είναι ένα μέτρο «σωστό», αλλά μέσα στα όρια του καπιταλισμού. Και όταν ο καπιταλισμός φτάσει να περάσει μία από τις πολλές «κυκλικές» κρίσεις του, τόσο η υψηλή φορολογία, όσο και η κοινωνική πολιτική «πάνε περίπατο», αφού αρχίζουν να επικρατούν οι λογικές της λιτότητας, με όλα τα γνωστά «παρελκόμενα».
Το συμπέρασμα που βγαίνει από όλα τα παραπάνω είναι πως, μόνιμα θετικά αποτελέσματα στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής μπορεί να έχει έχει μόνο μια οικονομία με Σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, μια οικονομία δηλαδή όπου αυτοί που παράγουν τον πλούτο έχουν και το δικαίωμα στη νομή και στη διάθεσή του. Τα υπόλοιπα είναι «ημίμετρα», που αργά ή γρήγορα φτάνουν στα όριά τους...
Συνεπώς, η μόνη διέξοδος για τις κοινωνίες (και για τη δική μας, ασφαλώς) είναι η ρήξη με το καπιταλιστικό σύστημα και η ανατροπή του, ώστε να τεθούν οι βάσεις για το πέρασμα στην οικονομία και την κοινωνία του Σοσιαλισμού!!!
Εδώ, όμως, θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση, που τη θεωρώ απαραίτητη, ώστε ν’ αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος: όταν οι οικονομικές σχέσεις, όσο «σοσιαλιστικά» και να είναι οργανωμένες, δεν προϊποτιθενται (και όχι απλώς ακολουθούνται ή ακόμη και συμπληρώνονται) από ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα με ανεπτυγμένες τις «οριζόντιες» σχέσεις των υποκειμένων της – πολιτών (αυτό που θα μπορούσαμε, δηλαδή, να ονομάσουμε «άμεση δημοκρατία»), τότε δεν αποτελούν Σοσιαλισμό και είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Ο «νέος», λοιπόν, σοσιαλισμός που πρέπει να δημιουργήσουμε, πρέπει να είναι οπωσδήποτε απαλλαγμένος από τα «βαρίδια» του παρελθόντος και να έχει ως βασικές τους προϋποθέσεις την πολιτική δημοκρατία και τις Σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής. Και, δημοκρατία στο σοσιαλισμό είναι η «Δημοκρατία της συντριπτικής πλειοψηφίας» και όχι η «δημοκρατία» της αστικής τάξης.
*Ο Βασίλης Μακρίδης είναι δημοσιογράφος και μεταφραστής
Δημοσιεύτηκε στην ΕΝ.ΑΣ.Α
