Του Στέλιου Ελληνιάδη
Ο κόσμος είναι συγκρατημένος και εκδηλώνεται μετρημένα, αλλά αυτό που αντιλαμβάνεται κανείς πηγαίνοντας πόρτα-πόρτα είναι ότι υπάρχει μια σημαντική ποιοτική αλλαγή σε σχέση με τις εκλογές του 2012, που εκτινάχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ στο 27%. Ενώ, τότε, το αποτέλεσμα εξέπληξε τους πάντες, σήμερα, όλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, συμφωνούν ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το πρώτο κόμμα το βράδυ της ερχόμενης Κυριακής. Αγωνία ή αβεβαιότητα υπάρχει μόνο ως προς την αυτοδυναμία, την οποία άλλοι εύχονται και άλλοι απεύχονται. Αλλά τι περιμένει ο κόσμος από τον ΣΥΡΙΖΑ, από μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ; Πέντε πράγματα, όπως λένε οι περισσότεροι. Να κάνει πέντε πράγματα απ’ όσα έχει στο πρόγραμμά του και εξαγγέλλει. Να γίνει μια αρχή, να υπάρξει μια ανακούφιση, να επιβεβαιωθεί αυτό που επιθυμεί και έχει ανάγκη αυτός που θα τον ψηφίσει, ότι δεν είναι ψεύτης και ψεύτικος σαν τους άλλους. Κι ότι μπορεί. Ελπίζει, επίσης, ότι δεν θα επαληθευτούν αυτά τα τρομακτικά με τα οποία αυτοί που φεύγουν απειλούν. Οι λιγότεροι ανησυχούν για τις καταθέσεις τους, αφού οι περισσότεροι δεν έχουν, και οι περισσότεροι για την εξασφάλιση των μισθών και των συντάξεων, έστω των κουτσουρεμένων, που τους επιτρέπουν να ζουν.
Οι δεξιότεροι βιώνουν ένα νέο 1981, που για πρώτη φορά η Δεξιά έχανε την εξουσία. Έκτοτε, με τη διάλυση του σοσιαλιστικού μπλοκ και με τη ριζική στροφή του ΠΑΣΟΚ προς τα δεξιά, και μάλιστα τη νεοφιλελεύθερη, την ταύτιση ουσιαστικά με την πιο χυδαία και απάνθρωπη Δεξιά της μεταπολίτευσης, οι δεξιοί πολίτες είχαν πιστέψει ότι ποτέ πια δεν θα σηκώσει κεφάλι η Αριστερά και ποτέ δεν θα απειληθεί η αποκλειστική κυριαρχία τους από τους αριστερούς. Απροετοίμαστοι γι’ αυτό, τώρα, αισθάνονται ήδη την ανάσα μας. Ότι εκεί όπου όλα έδειχναν ότι η Δεξιά αποτελεί τη μοναδική πολιτική επιλογή στη σύγχρονη Ευρώπη, το εποικοδόμημά τους ξεγυμνώνεται και φαίνεται ότι είναι πολύ σαθρό από μέσα. Κι αυτοί όλοι δεν είναι πλούσιοι, ούτε καν εύποροι. Και βλέπουν, οι δεξιοί, ότι ακόμα και ένα μέρος από τους εύπορους και τους πιο τακτοποιημένους, έχοντας πληγεί από την πολιτική της λιτότητας, ελεύθεροι επαγγελματίες, επιστήμονες και έμποροι, διολισθαίνουν προς τα αριστερά. Ότι κάποιοι που ψήφιζαν τη Δεξιά κάνουν μια υπέρβαση και επιλέγουν την Αριστερά σαν λύση. Και το δεξιό μπλοκ υφίσταται ρωγμές, ρωγμές αδιανόητες, αφού ακόμα και στις φάσεις κυριαρχίας του ΠΑΣΟΚ, διατηρούσε ένα πολύ μεγάλο συντηρητικό μπλοκ σχεδόν αλώβητο, το οποίο με αξιώσεις κάθε φορά διεκδικούσε την επιστροφή του στην κυβέρνηση τραβώντας δυσαρεστημένους και ταλαντευόμενους ψηφοφόρους από το Κέντρο. Αλλά, τώρα, αυτή η διελκυστίνδα μεταξύ πολιτικών αντιπάλων που σταδιακά είχαν σχεδόν εξομοιωθεί, δεν υφίσταται πλέον. Και οι δυο μαζί, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, δεν μπορούν να αθροίσουν ούτε αυτούς που μέχρι πριν από λίγο καιρό συγκέντρωνε ο καθένας ξεχωριστά. Όχι πως ο η προκατάληψη για την Αριστερά δεν παίζει ακόμα ανασταλτικά. Παίζει σε ευκατάστατους που έχουν υποστεί συντριπτικά οικονομικά πλήγματα, αλλά, όντας πλέον φτωχότεροι ή σχετικά φτωχοί, δεν θέλουν να αποδεχτούν ότι έχουν, μαζί με τις περιουσίες τους, αντικειμενικά χάσει και το κοινωνικό στάτους για το οποίο έχουν παλέψει όλη τους τη ζωή. Και το υπερασπίζονται, ενώ οι ίδιοι και η τάξη τους έχουν πέσει κατηγορία, έχουν υποβιβαστεί. Αλλά η προκατάληψη παίζει και ανάμεσα σε μεροκαματιάρηδες και κατεστραμμένους μικρομεσαίους, παίζει και σε ανέργους και χαμηλοσυνταξιούχους, που έχουν ταυτίσει μέσα στη συνείδησή τους την Αριστερά με μπαρουτοκαπνισμένους αντάρτες, με επαναστάτες που θέλουν να τους πάρουν το βιος τους, με αμφισβητίες που θίγουν τις αξίες τους και, εσχάτως, με ανεγκέφαλους και επιπόλαιους που θέλουν να γεμίσουν την Ελλάδα με μετανάστες από την Ασία και την Αφρική και άλλα φαιδρά με τα οποία τους βομβαρδίζουν οι μηχανισμοί φιλοκυβερνητικής προπαγάνδας. Αυτό εξηγεί και το υψηλό, σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ, ποσοστό επιρροής που ασκεί η Δεξιά στις μέρες μας.
Το γεγονός είναι ότι η κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό. Στο εσωτερικό της συντελούνται μεγάλες αλλαγές. Οι περισσότεροι άνθρωποι αλλάζουν όχι μόνο πολιτικό κόμμα, μετά από πολλές δεκαετίες, αλλάζουν και αντιλήψεις. Προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση, που δεν λέει να τελειώσει, προσπαθούν να ανοιχτούν και σε νέες ιδέες που προέρχονται από την Αριστερά και δεν έχουν προλάβει να συμφιλιωθούν μαζί τους και να τις υιοθετήσουν. Όχι μόνο οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, που πολλοί έχουν αριστερές οικογενειακές ρίζες. Ούτε μόνο οι κεντρώοι που ανέκαθεν είχαν μια ρευστότητα πολιτική. Αυτοί που έχουν γίνει άνω-κάτω είναι κυρίως οι δεξιοί που νιώθουν ότι η Δεξιά, η δική τους παράταξη, τους καταστρέφει αλύπητα. Αλλά δεν μπορούν να χωνέψουν την ιδέα ότι μόνο η Αριστερά σήμερα μιλάει και αγωνίζεται και για το δικό τους συμφέρον. Αυτό είναι πολύ δύσπεπτο για ένα παραδοσιακό δεξιό που δεν είναι ούτε εφοπλιστής ούτε λαμόγιο.
Αλλά οι διεργασίες συνεχίζονται. Και ο ΣΥΡΙΖΑ, σε γενικές γραμμές, έχει πάει καλά. Με πολλές εγγενείς και επίκτητες αδυναμίες, υφίσταται μια βαθιά εσωτερική μεταρρύθμιση που θα συνεχιστεί και μετά τις εκλογές. Ωριμάζει, μαθαίνει, συγκροτείται, μεγεθύνεται και διεισδύει όλο και πιο βαθιά στον κορμό των αντίπαλων δυνάμεων. Δεν είναι πια ο παλιός Συνασπισμός, όσο κι αν η παλιά φυσιογνωμία αντιστέκεται. Είναι ένας μαζικός ανοιχτός φορέας με πολλές εσωτερικές τάσεις και συμμαχίες, με μία εκλογική βάση πλατιά και πολύμορφη, με μια πολιτική πλατφόρμα υπό συνεχή διαμόρφωση. Και είναι τέτοιο το εύρος των ατόμων και των κοινωνικών δυνάμεων που εντάσσονται, προσεγγίζουν ή στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, που οποιαδήποτε προσπάθεια αγνόησης ή παραγκωνισμού τους θα υπονομεύσει το όλο εγχείρημα, γιατί χωρίς αυτούς ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιστρέψει στο ασθενικό 3% από το οποίο προέρχεται. Μια διεύρυνση η οποία, από τον τρόπο που θα τη διαχειριστεί ο πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ που κινεί τα νήματα, θα είναι ζωογόνα ή διαλυτική.
Οι δυσκολίες είναι πολλές, γιατί προηγούμενό του δεν υπάρχει ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρία. Οι αναφορές στο ΕΑΜ έχουν περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα, αφού οι ομοιότητες είναι ισχνές. Που σημαίνει ότι όλα πρέπει να εφευρεθούν. Πρόκειται για κάτι καινούργιο που το παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οφείλουμε, λοιπόν, για να μην πάει στράφι, να το επεξεργαζόμαστε ακατάπαυστα και πολυδιάστατα, σε αναζήτηση της καλύτερης φόρμουλας πολιτικής εξισορρόπησης και οργανωτικής επάρκειας, χωρίς περιττούς αποκλεισμούς, αλλά και άνευ όρων εντάξεις που μπορεί να το αλλοιώσουν και να το εκτροχιάσουν σε κάτι συμβατικό, σε ένα από τα ίδια, που δεν το φοβούνται μόνο οι αριστεροί, αλλά και πολλοί από τους νεοπροσερχόμενους που φεύγουν τρέχοντας από τα κόμματα στα οποία ανήκαν. Με υπομονή και σύνεση, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνει ο φορέας της νέας εποχής. Κι αν τα καταφέρει, η επιρροή του σε ολόκληρη την Ευρώπη θα είναι μεγάλη, θα βρει υποστηρικτές και μιμητές, θα δημιουργήσει ένα κλίμα αλληλεγγύης και συμπαράταξης σε όλες τις χώρες, εξέλιξη απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ και την επίτευξη της βαθιάς αλλαγής που έχει ανάγκη η Ελλάδα.
Είναι γεγονός ότι η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα! Για την ανατροπή, την ελπίδα, τη νίκη!
Ο κόσμος είναι συγκρατημένος και εκδηλώνεται μετρημένα, αλλά αυτό που αντιλαμβάνεται κανείς πηγαίνοντας πόρτα-πόρτα είναι ότι υπάρχει μια σημαντική ποιοτική αλλαγή σε σχέση με τις εκλογές του 2012, που εκτινάχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ στο 27%. Ενώ, τότε, το αποτέλεσμα εξέπληξε τους πάντες, σήμερα, όλοι, μα όλοι ανεξαιρέτως, συμφωνούν ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το πρώτο κόμμα το βράδυ της ερχόμενης Κυριακής. Αγωνία ή αβεβαιότητα υπάρχει μόνο ως προς την αυτοδυναμία, την οποία άλλοι εύχονται και άλλοι απεύχονται. Αλλά τι περιμένει ο κόσμος από τον ΣΥΡΙΖΑ, από μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ; Πέντε πράγματα, όπως λένε οι περισσότεροι. Να κάνει πέντε πράγματα απ’ όσα έχει στο πρόγραμμά του και εξαγγέλλει. Να γίνει μια αρχή, να υπάρξει μια ανακούφιση, να επιβεβαιωθεί αυτό που επιθυμεί και έχει ανάγκη αυτός που θα τον ψηφίσει, ότι δεν είναι ψεύτης και ψεύτικος σαν τους άλλους. Κι ότι μπορεί. Ελπίζει, επίσης, ότι δεν θα επαληθευτούν αυτά τα τρομακτικά με τα οποία αυτοί που φεύγουν απειλούν. Οι λιγότεροι ανησυχούν για τις καταθέσεις τους, αφού οι περισσότεροι δεν έχουν, και οι περισσότεροι για την εξασφάλιση των μισθών και των συντάξεων, έστω των κουτσουρεμένων, που τους επιτρέπουν να ζουν.
Οι δεξιότεροι βιώνουν ένα νέο 1981, που για πρώτη φορά η Δεξιά έχανε την εξουσία. Έκτοτε, με τη διάλυση του σοσιαλιστικού μπλοκ και με τη ριζική στροφή του ΠΑΣΟΚ προς τα δεξιά, και μάλιστα τη νεοφιλελεύθερη, την ταύτιση ουσιαστικά με την πιο χυδαία και απάνθρωπη Δεξιά της μεταπολίτευσης, οι δεξιοί πολίτες είχαν πιστέψει ότι ποτέ πια δεν θα σηκώσει κεφάλι η Αριστερά και ποτέ δεν θα απειληθεί η αποκλειστική κυριαρχία τους από τους αριστερούς. Απροετοίμαστοι γι’ αυτό, τώρα, αισθάνονται ήδη την ανάσα μας. Ότι εκεί όπου όλα έδειχναν ότι η Δεξιά αποτελεί τη μοναδική πολιτική επιλογή στη σύγχρονη Ευρώπη, το εποικοδόμημά τους ξεγυμνώνεται και φαίνεται ότι είναι πολύ σαθρό από μέσα. Κι αυτοί όλοι δεν είναι πλούσιοι, ούτε καν εύποροι. Και βλέπουν, οι δεξιοί, ότι ακόμα και ένα μέρος από τους εύπορους και τους πιο τακτοποιημένους, έχοντας πληγεί από την πολιτική της λιτότητας, ελεύθεροι επαγγελματίες, επιστήμονες και έμποροι, διολισθαίνουν προς τα αριστερά. Ότι κάποιοι που ψήφιζαν τη Δεξιά κάνουν μια υπέρβαση και επιλέγουν την Αριστερά σαν λύση. Και το δεξιό μπλοκ υφίσταται ρωγμές, ρωγμές αδιανόητες, αφού ακόμα και στις φάσεις κυριαρχίας του ΠΑΣΟΚ, διατηρούσε ένα πολύ μεγάλο συντηρητικό μπλοκ σχεδόν αλώβητο, το οποίο με αξιώσεις κάθε φορά διεκδικούσε την επιστροφή του στην κυβέρνηση τραβώντας δυσαρεστημένους και ταλαντευόμενους ψηφοφόρους από το Κέντρο. Αλλά, τώρα, αυτή η διελκυστίνδα μεταξύ πολιτικών αντιπάλων που σταδιακά είχαν σχεδόν εξομοιωθεί, δεν υφίσταται πλέον. Και οι δυο μαζί, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, δεν μπορούν να αθροίσουν ούτε αυτούς που μέχρι πριν από λίγο καιρό συγκέντρωνε ο καθένας ξεχωριστά. Όχι πως ο η προκατάληψη για την Αριστερά δεν παίζει ακόμα ανασταλτικά. Παίζει σε ευκατάστατους που έχουν υποστεί συντριπτικά οικονομικά πλήγματα, αλλά, όντας πλέον φτωχότεροι ή σχετικά φτωχοί, δεν θέλουν να αποδεχτούν ότι έχουν, μαζί με τις περιουσίες τους, αντικειμενικά χάσει και το κοινωνικό στάτους για το οποίο έχουν παλέψει όλη τους τη ζωή. Και το υπερασπίζονται, ενώ οι ίδιοι και η τάξη τους έχουν πέσει κατηγορία, έχουν υποβιβαστεί. Αλλά η προκατάληψη παίζει και ανάμεσα σε μεροκαματιάρηδες και κατεστραμμένους μικρομεσαίους, παίζει και σε ανέργους και χαμηλοσυνταξιούχους, που έχουν ταυτίσει μέσα στη συνείδησή τους την Αριστερά με μπαρουτοκαπνισμένους αντάρτες, με επαναστάτες που θέλουν να τους πάρουν το βιος τους, με αμφισβητίες που θίγουν τις αξίες τους και, εσχάτως, με ανεγκέφαλους και επιπόλαιους που θέλουν να γεμίσουν την Ελλάδα με μετανάστες από την Ασία και την Αφρική και άλλα φαιδρά με τα οποία τους βομβαρδίζουν οι μηχανισμοί φιλοκυβερνητικής προπαγάνδας. Αυτό εξηγεί και το υψηλό, σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ, ποσοστό επιρροής που ασκεί η Δεξιά στις μέρες μας.
Το γεγονός είναι ότι η κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό. Στο εσωτερικό της συντελούνται μεγάλες αλλαγές. Οι περισσότεροι άνθρωποι αλλάζουν όχι μόνο πολιτικό κόμμα, μετά από πολλές δεκαετίες, αλλάζουν και αντιλήψεις. Προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση, που δεν λέει να τελειώσει, προσπαθούν να ανοιχτούν και σε νέες ιδέες που προέρχονται από την Αριστερά και δεν έχουν προλάβει να συμφιλιωθούν μαζί τους και να τις υιοθετήσουν. Όχι μόνο οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, που πολλοί έχουν αριστερές οικογενειακές ρίζες. Ούτε μόνο οι κεντρώοι που ανέκαθεν είχαν μια ρευστότητα πολιτική. Αυτοί που έχουν γίνει άνω-κάτω είναι κυρίως οι δεξιοί που νιώθουν ότι η Δεξιά, η δική τους παράταξη, τους καταστρέφει αλύπητα. Αλλά δεν μπορούν να χωνέψουν την ιδέα ότι μόνο η Αριστερά σήμερα μιλάει και αγωνίζεται και για το δικό τους συμφέρον. Αυτό είναι πολύ δύσπεπτο για ένα παραδοσιακό δεξιό που δεν είναι ούτε εφοπλιστής ούτε λαμόγιο.
Αλλά οι διεργασίες συνεχίζονται. Και ο ΣΥΡΙΖΑ, σε γενικές γραμμές, έχει πάει καλά. Με πολλές εγγενείς και επίκτητες αδυναμίες, υφίσταται μια βαθιά εσωτερική μεταρρύθμιση που θα συνεχιστεί και μετά τις εκλογές. Ωριμάζει, μαθαίνει, συγκροτείται, μεγεθύνεται και διεισδύει όλο και πιο βαθιά στον κορμό των αντίπαλων δυνάμεων. Δεν είναι πια ο παλιός Συνασπισμός, όσο κι αν η παλιά φυσιογνωμία αντιστέκεται. Είναι ένας μαζικός ανοιχτός φορέας με πολλές εσωτερικές τάσεις και συμμαχίες, με μία εκλογική βάση πλατιά και πολύμορφη, με μια πολιτική πλατφόρμα υπό συνεχή διαμόρφωση. Και είναι τέτοιο το εύρος των ατόμων και των κοινωνικών δυνάμεων που εντάσσονται, προσεγγίζουν ή στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, που οποιαδήποτε προσπάθεια αγνόησης ή παραγκωνισμού τους θα υπονομεύσει το όλο εγχείρημα, γιατί χωρίς αυτούς ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιστρέψει στο ασθενικό 3% από το οποίο προέρχεται. Μια διεύρυνση η οποία, από τον τρόπο που θα τη διαχειριστεί ο πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ που κινεί τα νήματα, θα είναι ζωογόνα ή διαλυτική.
Οι δυσκολίες είναι πολλές, γιατί προηγούμενό του δεν υπάρχει ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρία. Οι αναφορές στο ΕΑΜ έχουν περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα, αφού οι ομοιότητες είναι ισχνές. Που σημαίνει ότι όλα πρέπει να εφευρεθούν. Πρόκειται για κάτι καινούργιο που το παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οφείλουμε, λοιπόν, για να μην πάει στράφι, να το επεξεργαζόμαστε ακατάπαυστα και πολυδιάστατα, σε αναζήτηση της καλύτερης φόρμουλας πολιτικής εξισορρόπησης και οργανωτικής επάρκειας, χωρίς περιττούς αποκλεισμούς, αλλά και άνευ όρων εντάξεις που μπορεί να το αλλοιώσουν και να το εκτροχιάσουν σε κάτι συμβατικό, σε ένα από τα ίδια, που δεν το φοβούνται μόνο οι αριστεροί, αλλά και πολλοί από τους νεοπροσερχόμενους που φεύγουν τρέχοντας από τα κόμματα στα οποία ανήκαν. Με υπομονή και σύνεση, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνει ο φορέας της νέας εποχής. Κι αν τα καταφέρει, η επιρροή του σε ολόκληρη την Ευρώπη θα είναι μεγάλη, θα βρει υποστηρικτές και μιμητές, θα δημιουργήσει ένα κλίμα αλληλεγγύης και συμπαράταξης σε όλες τις χώρες, εξέλιξη απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ και την επίτευξη της βαθιάς αλλαγής που έχει ανάγκη η Ελλάδα.
Είναι γεγονός ότι η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα! Για την ανατροπή, την ελπίδα, τη νίκη!
Από τον Δρόμο της Αριστεράς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου