Φοίβος Γκικόπουλος
Η ευρωπαϊκή ταυτότητα είναι όπως ο χρόνος για τον Άγιο Αυγουστίνο: προφανής όταν αναρωτιόμαστε τι είναι, απρόβλεπτη όταν προσπαθούμε να την ορίσουμε∙ αδιαπραγμάτευτη ως δεδομένο της έμπνευσης, άπιαστη ως αντικείμενο της σκέψης.
Οι ευρωπαϊστές ηγέτες ορκίζονται ότι την έχουν βρει και την κρατούν καλά κλεισμένη στους χαρτοφύλακές τους∙ οι πολιτικοί την επικαλούνται στις δύσκολες στιγμές, όταν ξαφνικά κατακρημνίζεται, αφήνοντάς τους μόνους χωρίς υποστήριξη∙ οι φιλόσοφοι, οι ιστορικοί, οι γεωγράφοι την διακρίνουν παντού και συνεχώς την ακολουθούν, ακόμη και στις συσκέψεις και στα συνέδρια∙ ο απλός κόσμος νομίζει ότι Ευρώπη σήμερα θα έπρεπε να σημαίνει ευημερία, μια συνθήκη που την διαφοροποιεί από το Πακιστάν, αλλά δεν την ξεχωρίζει από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ιαπωνία.
Μολονότι είναι απαραίτητη, αυτή η πολύτιμη ταυτότητα παραμένει λοιπόν μια χίμαιρα, ένα collage από πραγματικά γεγονότα που διαμορφώνουν ένα εξωπραγματικό σύνολο, πιο συγκεκριμένο από μια ψευδαίσθηση αλλά πολύ λιγότερο αληθινό από ένα όνειρο.
Ο Βιτγκενστάιν υποστηρίζει ότι «πρέπει να σιωπούμε για κάτι που δεν είμαστε σε θέση να μιλήσουμε». Στην πραγματικότητα μιλάμε μόνο για τα πράγματα για τα οποία πρέπει να σιωπούμε. Είναι βέβαια σωστό: γιατί είναι και τα μόνα που μας ενδιαφέρουν.
Για τον λόγο αυτό δεχόμαστε να ζούμε ανάμεσα στα παράδοξα. Το παράδοξο είναι το αλμυρό αντίτιμο που πληρώνουμε στα συμφέροντά μας και στις περιέργειές μας, που είναι τελικά η ίδια μας η ζωή.
Ύστερα από δύο παγκόσμιους πολέμους και μια σειρά από συγκλονιστικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις, η Ευρώπη πληρώνει το παράδοξό της στην ιστορία. Η ψυχή της, ελεύθερη κι ωραία, πετάει γύρω από τον κόσμο∙ τόσο που, με πολιτισμικούς όρους, η Ευρώπη βρίσκει την Ευρώπη κι έξω από τον εαυτό της. Αντίθετα, το άψυχο σώμα της, στο οποίο έμεινε επιφανειακά μόνο η φυτική ζωή, έχασε τη θέληση, την εξυπνάδα, το πολιτικό της κουράγιο, πόσο μάλιστα που τώρα πια η Ευρώπη βρίσκεται παντού εκτός απ’ την Ευρώπη.
*Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ
ArtiNews
Η ευρωπαϊκή ταυτότητα είναι όπως ο χρόνος για τον Άγιο Αυγουστίνο: προφανής όταν αναρωτιόμαστε τι είναι, απρόβλεπτη όταν προσπαθούμε να την ορίσουμε∙ αδιαπραγμάτευτη ως δεδομένο της έμπνευσης, άπιαστη ως αντικείμενο της σκέψης.
Οι ευρωπαϊστές ηγέτες ορκίζονται ότι την έχουν βρει και την κρατούν καλά κλεισμένη στους χαρτοφύλακές τους∙ οι πολιτικοί την επικαλούνται στις δύσκολες στιγμές, όταν ξαφνικά κατακρημνίζεται, αφήνοντάς τους μόνους χωρίς υποστήριξη∙ οι φιλόσοφοι, οι ιστορικοί, οι γεωγράφοι την διακρίνουν παντού και συνεχώς την ακολουθούν, ακόμη και στις συσκέψεις και στα συνέδρια∙ ο απλός κόσμος νομίζει ότι Ευρώπη σήμερα θα έπρεπε να σημαίνει ευημερία, μια συνθήκη που την διαφοροποιεί από το Πακιστάν, αλλά δεν την ξεχωρίζει από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Ιαπωνία.
Μολονότι είναι απαραίτητη, αυτή η πολύτιμη ταυτότητα παραμένει λοιπόν μια χίμαιρα, ένα collage από πραγματικά γεγονότα που διαμορφώνουν ένα εξωπραγματικό σύνολο, πιο συγκεκριμένο από μια ψευδαίσθηση αλλά πολύ λιγότερο αληθινό από ένα όνειρο.
Ο Βιτγκενστάιν υποστηρίζει ότι «πρέπει να σιωπούμε για κάτι που δεν είμαστε σε θέση να μιλήσουμε». Στην πραγματικότητα μιλάμε μόνο για τα πράγματα για τα οποία πρέπει να σιωπούμε. Είναι βέβαια σωστό: γιατί είναι και τα μόνα που μας ενδιαφέρουν.
Για τον λόγο αυτό δεχόμαστε να ζούμε ανάμεσα στα παράδοξα. Το παράδοξο είναι το αλμυρό αντίτιμο που πληρώνουμε στα συμφέροντά μας και στις περιέργειές μας, που είναι τελικά η ίδια μας η ζωή.
Ύστερα από δύο παγκόσμιους πολέμους και μια σειρά από συγκλονιστικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις, η Ευρώπη πληρώνει το παράδοξό της στην ιστορία. Η ψυχή της, ελεύθερη κι ωραία, πετάει γύρω από τον κόσμο∙ τόσο που, με πολιτισμικούς όρους, η Ευρώπη βρίσκει την Ευρώπη κι έξω από τον εαυτό της. Αντίθετα, το άψυχο σώμα της, στο οποίο έμεινε επιφανειακά μόνο η φυτική ζωή, έχασε τη θέληση, την εξυπνάδα, το πολιτικό της κουράγιο, πόσο μάλιστα που τώρα πια η Ευρώπη βρίσκεται παντού εκτός απ’ την Ευρώπη.
*Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ
ArtiNews
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου