Σάββατο 4 Μαρτίου 2017

Συνειδήσεις πέρα απ’ τα οδοφράγματα

Φοίβος Γκικόπουλος*


Μια επαληθευμένη ελληνική παράδοση, που έχει αφομοιωθεί και με μεγάλη έμπνευση έχει μπει σ’ εφαρμογή τα τελευταία χρόνια, συμβουλεύει όσους θέλουν να προσφέρουν χρήσιμες υπηρεσίες στην κοινωνία και στον εαυτό τους να τινάξουν με ορμή τη συνείδησή τους πέρα από τα οδοφράγματα του μέλλοντος, αλλά και να προσέξουν πολύ να μην την ακολουθήσουν σ’ αυτή την τρελή της πτήση.

Σχεδόν όλοι οι διανοούμενοι, πολλοί καθηγητές, ένας ικανός αριθμός δημοσιογράφων έμαθαν τώρα πια να ρίχνουν με τέχνη τις ιδέες τους πέρα από τα οδοφράγματα της συντήρησης, όπως τις βόμβες μολότοφ. Είναι όμως και εξαιρετικά προσεκτικοί στο να κρατούν το κεφάλι τους στην από ‘δώ μεριά.

Η μέθοδος που περιγράφεται, προσφέρει δύο ανυπολόγιστα πλεονεκτήματα:

  • 1) Επιτρέπει τον σεβασμό στα προστάγματα της προοδευτικής ηθικής και στην «επαναστατική» προσήλωση της ιστορίας, στην οποία ένας καθωσπρέπει διανοούμενος έχει την υποχρέωση να πιστεύει.
  • 2) Δεν οδηγεί στο ν’ ανοίγονται ανεπούλωτες πληγές και βαθιές ρήξεις με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης (και όχι βέβαια μόνο της φυσικής) που, ως καλοί ιδεαλιστές, οι διανοούμενοι μπορεί να υποτιμούν, αλλά στο οποίο, ως άνθρωποι, είναι προσκολλημένοι με συναισθηματικούς δεσμούς.

Μόλις κοπάσει η καταιγίδα, οι πιθανές λύσεις είναι δύο: αν έχει κερδίσει η πρόοδος, ο καθένας είναι σε θέση να φτάσει τη συνείδησή του, χωρίς να πρέπει να σκαρφαλώσει στα οδοφράγματα, που φυσικά, με τον καιρό, η ιστορία θα αναλάβει να εξαφανίσει.

Αν δεν έχει κερδίσει η πρόοδος, τότε η συνείδηση θα υποχρεωθεί να τραπεί σε άτακτη υποχώρηση, για να ενωθεί με το κεφάλι και να επιστρέψει να πλατσουρίζει μέσα του για ένα κάποιο διάστημα.

Σε κάθε εποχή, η επικρατούσα κουλτούρα, η κουλτούρα που κέρδισε, είναι εκείνη που παράγει τις πιο αδύναμες συνειδήσεις. Ισως γιατί οι συνειδήσεις αισθάνονται σίγουρες και γρήγορα φτάνουν στο έσχατο όριο, όπου οι αλήθειες τους ανατρέπονται και καταλήγουν στο άτοπο∙ ίσως γιατί όλοι τις χρησιμοποιούν, ακόμη κι εκείνοι που δεν γνωρίζουν τις μεθόδους και τους λόγους τους.

Να γιατί, σε κάθε δύσκολη συγκυρία, υπάρχει μια στιγμή συγκεκριμένη, αδιαμφισβήτητη, όπου οι συνειδήσεις ξεχύνονται σαν σμήνος, αμέριμνες στον αέρα, όπως η γύρις την άνοιξη, πέρα από τα όρια της πραγματικότητας, στους ορίζοντες του μέλλοντος, ανάλαφρες, αψηλάφητες, στροβιλιστικές και ξέγνοιαστες. Ενώ τα κοτσάνια παραμένουν γερά φυτεμένα στους αγρούς.

* Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ

Πηγή: efsyn.gr



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου