Ο Βασίλης Ρώτας ήταν Έλληνας ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Υπήρξε ακόμη μεταφραστής αλλά και κριτικός. Μεγάλη επίδραση άσκησε πάνω του ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Γι’ αυτό και μετέφρασε το έργο του Άγγλου ποιητή στο σύνολό του. Ήταν ένας λόγιος άνθρωπος, με πολλές σπουδές και ιδιαίτερα ερεθίσματα. Ζει σε μια εποχή με πολλά λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά ρεύματα. Η έμπνευσή του ωστόσο προήλθε από τη λαϊκή παράδοση, το δημοτικό τραγούδι και τα λαϊκά παραμύθια.
Η ζωή του
Ο Βασίλης Ρώτας γεννήθηκε την άνοιξη του 1889 στο Χιλιομόδι Κορινθίας σε μια φτωχή και πολύτεκνη οικογένεια. Εκεί έζησε τα πρώτα παιδικά και μαθητικά του χρόνια. Φοίτησε για λίγο στο γυμνάσιο της Κορίνθου και αποφοίτησε με άριστα από το Βαρβάκειο γυμνάσιο της Αθήνας. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του, γράφτηκε στην Ιατρική σχολή Αθηνών αλλά και στη Φιλοσοφική σχολή. Σπούδασε επίσης θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και Βυζαντινή και Κλασσική μουσική (1906-1910).
Το 1910 φοίτησε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Κέρκυρας. Από το 1912, ως ανθυπολοχαγός και στη συνέχεια ως ανώτερος αξιωματικός, υπηρέτησε στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο και στη Μικρασιατική εκστρατεία. Θήτευσε ακόμη ως στρατιωτικός ακόλουθος της Ελληνικής πρεσβείας στο Βερολίνο. Το 1921 παντρεύτηκε την παιδική του φίλη Κατερίνα Γιαννακοπούλου και απέκτησαν τρία παιδιά. Το 1926 αποστρατεύτηκε ως συνταγματάρχης και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη λογοτεχνία και το θέατρο.
Ο Βασίλης Ρώτας γεννήθηκε την άνοιξη του 1889 στο Χιλιομόδι Κορινθίας σε μια φτωχή και πολύτεκνη οικογένεια. Εκεί έζησε τα πρώτα παιδικά και μαθητικά του χρόνια. Φοίτησε για λίγο στο γυμνάσιο της Κορίνθου και αποφοίτησε με άριστα από το Βαρβάκειο γυμνάσιο της Αθήνας. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του, γράφτηκε στην Ιατρική σχολή Αθηνών αλλά και στη Φιλοσοφική σχολή. Σπούδασε επίσης θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και Βυζαντινή και Κλασσική μουσική (1906-1910).
Το 1910 φοίτησε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Κέρκυρας. Από το 1912, ως ανθυπολοχαγός και στη συνέχεια ως ανώτερος αξιωματικός, υπηρέτησε στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο και στη Μικρασιατική εκστρατεία. Θήτευσε ακόμη ως στρατιωτικός ακόλουθος της Ελληνικής πρεσβείας στο Βερολίνο. Το 1921 παντρεύτηκε την παιδική του φίλη Κατερίνα Γιαννακοπούλου και απέκτησαν τρία παιδιά. Το 1926 αποστρατεύτηκε ως συνταγματάρχης και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη λογοτεχνία και το θέατρο.
Η Εθνική Αντίσταση και το ΕΑΜ
Το 1930 ο Βασίλης Ρώτας ιδρύει το Λαϊκό Θέατρο Αθηνών πραγματοποιώντας ένα μεγάλο του όνειρο. Αντίθετα από την αστική θεματολογία της εποχής, η σκηνή του Βασίλη Ρώτα ανεβάζει έργα που συνδέονται με την ζωή των απλών ανθρώπων, του εργαζόμενου λαού. Δίνει έτσι ξεκάθαρα το κοινωνικό και ιδεολογικό του στίγμα. Το 1935 παραχωρεί το θέατρο στο ΚΚΕ για προεκλογική συγκέντρωση. Από τότε τον παρακολουθεί η Ασφάλεια ενώ το 1936 το Μεταξικό καθεστώς κλείνει το θέατρο.
Το 1942 ιδρύει σε συνεργασία με το ΕΑΜ το Θεατρικό Σπουδαστήριο. Υπήρξε το καταφύγιο και το πεδίο έκφρασης και προβληματισμού της επαναστατημένης νεολαίας. Κοινωνική ισότητα, αλληλεγγύη, συλλογική προσφορά, εθελοντισμός, αντίσταση είναι οι ιδέες και οι αξίες που καλλιεργεί το Θεατρικό Σπουδαστήριο. Διδάσκονται ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, από τον Μάρκο Αυγέρη, δραματολογία από τη Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη, ιστορία τέχνης και σκηνογραφία από τον Γιάννη Τσαρούχη, σχέδιο, ενδυματολογία, χορός, τραγούδι κ.α.
ΠΟΡΕΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ
Εμπρός, περήφανο και λεύτερο
πνεύμα της νιότης
για την ειρήνη γίνου κήρυκας
και στρατιώτης
Το 1930 ο Βασίλης Ρώτας ιδρύει το Λαϊκό Θέατρο Αθηνών πραγματοποιώντας ένα μεγάλο του όνειρο. Αντίθετα από την αστική θεματολογία της εποχής, η σκηνή του Βασίλη Ρώτα ανεβάζει έργα που συνδέονται με την ζωή των απλών ανθρώπων, του εργαζόμενου λαού. Δίνει έτσι ξεκάθαρα το κοινωνικό και ιδεολογικό του στίγμα. Το 1935 παραχωρεί το θέατρο στο ΚΚΕ για προεκλογική συγκέντρωση. Από τότε τον παρακολουθεί η Ασφάλεια ενώ το 1936 το Μεταξικό καθεστώς κλείνει το θέατρο.
Το 1942 ιδρύει σε συνεργασία με το ΕΑΜ το Θεατρικό Σπουδαστήριο. Υπήρξε το καταφύγιο και το πεδίο έκφρασης και προβληματισμού της επαναστατημένης νεολαίας. Κοινωνική ισότητα, αλληλεγγύη, συλλογική προσφορά, εθελοντισμός, αντίσταση είναι οι ιδέες και οι αξίες που καλλιεργεί το Θεατρικό Σπουδαστήριο. Διδάσκονται ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, από τον Μάρκο Αυγέρη, δραματολογία από τη Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη, ιστορία τέχνης και σκηνογραφία από τον Γιάννη Τσαρούχη, σχέδιο, ενδυματολογία, χορός, τραγούδι κ.α.
ΠΟΡΕΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ
Εμπρός, περήφανο και λεύτερο
πνεύμα της νιότης
για την ειρήνη γίνου κήρυκας
και στρατιώτης
Στο βουνό και στην εξορία
Το 1944 ο Βασίλης Ρώτας ανεβαίνει στο βουνό. Ορίζεται υπεύθυνος Γραμμάτων και τεχνών και οργανώνει τον Θεατρικό όμιλο της ΕΠΟΝ Θεσσαλίας. Στα χωριά της ορεινής Θεσσαλίας δίνονται παραστάσεις και οργανώνονται πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το εισιτήριο ήταν είδη, τρόφιμα κυρίως, που συγκεντρώνονταν για τις ανάγκες του αγώνα και τους πεινασμένους της Αθήνας. Αυθόρμητα οργανώνονταν παραστάσεις, χοροί, ομιλίες, συζητήσεις και άλλες εκδηλώσεις που ψυχαγωγούσαν αλλά και τόνιζαν το λαϊκό φρόνημα.
Το 1944 ο Βασίλης Ρώτας ανεβαίνει στο βουνό. Ορίζεται υπεύθυνος Γραμμάτων και τεχνών και οργανώνει τον Θεατρικό όμιλο της ΕΠΟΝ Θεσσαλίας. Στα χωριά της ορεινής Θεσσαλίας δίνονται παραστάσεις και οργανώνονται πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το εισιτήριο ήταν είδη, τρόφιμα κυρίως, που συγκεντρώνονταν για τις ανάγκες του αγώνα και τους πεινασμένους της Αθήνας. Αυθόρμητα οργανώνονταν παραστάσεις, χοροί, ομιλίες, συζητήσεις και άλλες εκδηλώσεις που ψυχαγωγούσαν αλλά και τόνιζαν το λαϊκό φρόνημα.
 |
| Πηγή εικόνας: atexnos.gr | Το θέατρο στο βουνό. |
Ο λογοτέχνης Βασίλης Ρώτας
 |
| Πηγή εικόνας: sansimera.gr |Ο λόγιος Βασίλης Ρώτας |
Το πρώτο του ποίημα ο Βασίλης Ρώτας θα το γράψει στις πρώτες τάξεις του δημοτικού ενώ το πρώτο του διήγημα μόλις στο γυμνάσιο. Στη φιλοσοφική σχολή θα συνδεθεί με μεγάλη φιλία με τον Κώστα Βάρναλη και τον Μάρκο Αυγέρη. Το 1908 δημοσιεύει ήδη ποιήματά του στο Νουμά, ενώ το 1910 ιδρύει με άλλους προοδευτικούς συμφοιτητές τη Φοιτητική Συντροφιά, έναν πυρήνα πολιτικών, κοινωνικών και πολιτικών ζυμώσεων.
Το 1917 θα κυκλοφορήσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Το τραγούδι των σκοτωμένων – κρυφός καημός, ως Βασίλης Κορίνθιος. Το 1924 θα εκδώσει την πρώτη του μεταφραστική δουλειά, την Άννα Καρένινα. Υπήρξε βασικός συνεργάτης του περιοδικού Ελληνικά Γράμματα και ιδρυτής του περιοδικού Λαοκρατία της Θεσσαλονίκης. Έγραψε άρθρα, διηγήματα, κριτικές θεάτρου σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά λόγου της εποχής του. Δίδαξε στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Πειραιώς.
Τη λευτεριά ζητώντας σε όρη και λαγκάδια
την ήβρα στον αγώνα με πιστούς συντρόφους
μπήκα μπροστά χορεύοντας και τραγουδώντας
Μην ψιχαλίσει δάκρυ, αν έπεσα στη μάχη
χαμογελώντας έπεσα, όπως πέφτει ο ήλιος …
Επίγραμμα για τον Ν. Καρβούνη, 1947
Τα μεγάλα ερεθίσματα που γίναν τέχνη
Ο Βασίλης Ρώτας έζησε σε μια εποχή με ιδιαίτερα ανάγλυφη πολιτική, κοινωνική και λογοτεχνική κατάσταση. Τα ερεθίσματα ήταν για κείνον έντονα και βιωματικά. Η φτώχεια της οικογένειά του και η πάλη για επιβίωση τον προίκισαν με πνευματικότητα και όρεξη για κοινωνικούς αγώνες. Είναι στοιχεία που διακρίνουμε στην ποιητική και θεατρική του παραγωγή. Η λαϊκή παράδοση, τα παραμύθια, οι παραστάσεις του καραγκιόζη, τα πανηγύρια και το δημοτικό τραγούδι επιδρούν επίσης με ιδιαίτερη ένταση στην λογοτεχνική του ταυτότητα.
Η κατοχή και η αντίσταση γίνονται για τον Βασίλη Ρώτα πεδίο δράσης και εφαρμογής της βαθιάς του πεποίθησης πως ο πολιτισμός και η τέχνη αποτελούν το βασικό εργαλείο πολιτικής και ιδεολογικής διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου. Ξεχωριστή και καθοριστική επίδραση αποτελεί για τον Βασίλη Ρώτα το έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και η αρχαία ελληνική δραματουργία. Και τα δύο θα τον εμπνεύσουν τόσο στο να μεταφράσει τον Σαίξπηρ μα και άλλα ξενόγλωσσα έργα, όσο και στο να γράψει ο ίδιος σημαντικά λογοτεχνικά έργα.
Ιστορική είναι η μετάφραση στους Όρνιθες του Αριστοφάνη που ανέβηκε στο Ηρώδειο από το Θέατρο Τέχνης και τον Κάρολο Κουν. Ιστορική υπήρξε επίσης και η συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη. Ποιήματά του έχουν μελοποιήσει επίσης ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μιχάλης Τερζής, ο Γιάννης Σπανός, ο Αργύρης Μπακιρτζής και πολλοί άλλοι. Ο Βασίλης Ρώτας από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 ζούσε με τη σύντροφο της ζωής του, λογοτέχνη Βούλα Δαμιανάκου. Έφυγε στις 30 Μαΐου του 1977 αφήνοντας ένα τεράστιο και σημαντικό έργο για όλους εμάς.
Ακολουθεί βίντεο με τον ύμνο της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΑΜ, σε στίχους του Βασίλη Ρώτα.
Ο Βασίλης Ρώτας έζησε σε μια εποχή με ιδιαίτερα ανάγλυφη πολιτική, κοινωνική και λογοτεχνική κατάσταση. Τα ερεθίσματα ήταν για κείνον έντονα και βιωματικά. Η φτώχεια της οικογένειά του και η πάλη για επιβίωση τον προίκισαν με πνευματικότητα και όρεξη για κοινωνικούς αγώνες. Είναι στοιχεία που διακρίνουμε στην ποιητική και θεατρική του παραγωγή. Η λαϊκή παράδοση, τα παραμύθια, οι παραστάσεις του καραγκιόζη, τα πανηγύρια και το δημοτικό τραγούδι επιδρούν επίσης με ιδιαίτερη ένταση στην λογοτεχνική του ταυτότητα.
Η κατοχή και η αντίσταση γίνονται για τον Βασίλη Ρώτα πεδίο δράσης και εφαρμογής της βαθιάς του πεποίθησης πως ο πολιτισμός και η τέχνη αποτελούν το βασικό εργαλείο πολιτικής και ιδεολογικής διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου. Ξεχωριστή και καθοριστική επίδραση αποτελεί για τον Βασίλη Ρώτα το έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ και η αρχαία ελληνική δραματουργία. Και τα δύο θα τον εμπνεύσουν τόσο στο να μεταφράσει τον Σαίξπηρ μα και άλλα ξενόγλωσσα έργα, όσο και στο να γράψει ο ίδιος σημαντικά λογοτεχνικά έργα.
Ιστορική είναι η μετάφραση στους Όρνιθες του Αριστοφάνη που ανέβηκε στο Ηρώδειο από το Θέατρο Τέχνης και τον Κάρολο Κουν. Ιστορική υπήρξε επίσης και η συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη. Ποιήματά του έχουν μελοποιήσει επίσης ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μιχάλης Τερζής, ο Γιάννης Σπανός, ο Αργύρης Μπακιρτζής και πολλοί άλλοι. Ο Βασίλης Ρώτας από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 ζούσε με τη σύντροφο της ζωής του, λογοτέχνη Βούλα Δαμιανάκου. Έφυγε στις 30 Μαΐου του 1977 αφήνοντας ένα τεράστιο και σημαντικό έργο για όλους εμάς.
Ακολουθεί βίντεο με τον ύμνο της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΑΜ, σε στίχους του Βασίλη Ρώτα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου