Μαρία Ξυπολοπούλου
Το ταξίδι της ανακάλυψης δεν σημαίνει να ψάχνεις καινούργια μέρη αλλά να έχεις καινούργια μάτια.”
Γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έζησε στις αρχές του 20ου. Στη περίοδο που συνηθίζουμε ιστορικά να ορίζουμε και να αποκαλούμε ως ‘’ BelleEpoque’’. Όμορφη εποχή γιατί ο κόσμος αγνοούσε τις καταστροφές που θα έφερνε λίγα χρόνια μετά ένας ολέθριος παγκοσμίων διαστάσεων πόλεμος,
Γάλλος συγγραφέας, ο Μαρσελ Προυστ έγινε γνωστός από το έργο του ‘’ Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο’’ που μέχρι και σήμερα απασχολεί πολύ τους φιλολόγους και τους φιλοσοφικούς μελετητές. Το Αναζητώντας το Χαμένο χρόνο, αποτελείται από εφτά άνισους μεταξύ τους τόμους και κυκλοφόρησε τμηματικά από το 1913 έως το 1927. Ο μόνος οδηγός μεσα σε αυτό το αχανές μυθιστόρημα που μοιάζει να συνεχίζεται επάπειρον ήταν ο ίδιος ο δημιουργός του.
Από τα δεκαεπτά του χρόνια ο Προυστ, επισκεπτόταν φιλολογικά σαλόνια όπου ήταν περιζήτητος γιατί ήταν ευχάριστος συζητητής και εκπληκτικός μίμος. Έτσι κατάφερε να μπει εύκολα στους κύκλους της καλής κοινωνίας που εγκατέλειψε οριστικά γύρω στα τριανταπέντε του μετά το θάνατο των γονιών του ώστε να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη λογοτεχνία. Παρόλο που η υγεία του ήταν κακή, σωματικά και ψυχολογικά, χάρη στην οξυδέρκεια και τη ζωντάνια του μυαλού του, την απίστευτη μνήμη του και την πρωτοφανή ικανότητα να οσφραίνεται και να αναλύει τα αισθήματα και τη συμπεριφορά των ανθρώπων κατάφερε να διακριθεί στα μαθήματα του σχολείου και ιδιαίτερα στη φιλοσοφία.
Από τα παιδικά του χρόνια ακόμα ο Προύστ αφιέρωνε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο διάβασμα και σε ότι είχε σχέση με τη λογοτεχνία. Την περίοδο της εφηβείας, εκεί γύρω στα δεκατρία φαίνεται να ήταν συχνά ερωτευμένος. Ο μεγάλος του ωστόσο έρωτας υπήρξε η Μαρί ντέ Μεναρντακί αλλά οι γονείς του ήταν αντίθετοι στη σχέση αυτή λόγω της κοινωνικής απόστασης που τους χώριζε. Η πιο ευτυχισμένη περίοδος της ζωής του γάλλου συγγραφέα, φαίνεται να ήταν αυτή της στρατιωτικής του θητείας. Αν και δεν διακρίθηκε σαν στρατιώτης, απέκτησε πολλούς συνομήλικους φίλους που ανήκαν στην καλή κοινωνία της εποχής.
Μια από τις συνηθισμένες αλλά και προσφιλείς ασχολίες των νέων της εποχής ήταν ένα παιχνίδι αγγλικής προέλευσης με ερωτήσεις και απαντήσεις από το οποίο όταν οι απαντήσεις ήταν ειλικρινείς προέκυπτε ένα είδος εξομολόγησης. Μερικές οικογένειες φύλαξαν τα άλμπουμ αυτά που εκτός από τα ερωτηματολόγια, περιείχαν αναμνηστικά φίλων και συγγενών.
Ο Μαρσελ Προυστ έγραψε δύο τέτοια ερωτηματολόγια. Ένα στην ηλικία των δεκατριών (με την Αγγλίδα φίλη του AntoinetteFaure) και ένα όταν ήταν είκοσι χρονών. Και τα δύο είναι διαφωτιστικά για τη ζωή του και την προσωπικότητά του. Είναι ωστόσο ενδιαφέρον αν παρατηρήσει κανείς και σταθεί όχι τόσο στις ερωτήσεις αλλά στις απαντήσεις που δίνει ο γάλλος συγγραφέας. Διαφορετικές σε κάποια σημεία ανάλογα με το στάδιο της ζωής του. Οι απαντήσεις του Προυστ θα λέγαμε ότι δείχνουν μια πρώιμη ωριμότητα. Αναγνωρίζει κανείς εύκολα το συγγραφέα που μιλούσε με ειλικρίνεια για τον εαυτό του, όμως πάντοτε μέσα στα πλαίσια που από συστολή ή ανασφάλεια δεν ήταν σε θέση να ξεπεράσει. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που σε ηλικία δεκατριών και είκοσι ετών είχε ήδη προβληματιστεί και έρθει αντιμέτωπος με το ερώτημα για το τι θα έκανε στη ζωή του, ποια θα ήταν η πορεία της ζωής του και πώς θα ήθελε αυτή η ζωή μια μέρα να τελειώσει.
Αγαπημένοι του συγγραφείς ο PierreLoti και ο AnatoleFrance ενώ στη ποίηση στρέφεται προς το ρομαντισμό, ορίζοντας ως αγαπημένους του τον Baudelaireκαι τον AlfreddeVigny. Μουσικά προσανατολισμένος προς τη γερμανική κλασσική μουσική σε μελωδίες του Beethoven, του Wagner και του Schumann. Στη ζωγραφική τον συνεπαίρνει η αναγεννησιακή τάση με κύριο πρόσωπο τον LeonardoDaVinciενώ στο θέατρο θαύμαζε και επηρεάστηκε από τον σεξπηρικό ήρωα Άμλετ.
Τι θα αποτελούσε για εσάς τη μεγαλύτερη δυστυχία ; Που θα θέλατε να ζήσετε ; Τι αγαπάτε περισσότερο στους ανθρώπους; Ποια από τις επίγειες ευτυχίες θεωρείτε τη μεγαλύτερη; Για ποιες αδυναμίες δείχνετε τη μεγαλύτερη κατανόηση; Ποιος και πώς θα θέλατε να ήστε; Είναι μόνο μερικές από τις 30 ερωτήσεις που συνολικά κάλεσε τον εαυτό του να απαντήσει ο Προυστ στα δύο ερωτηματολόγια , προσπαθώντας μέσα από αυτά να γνωρίσει τον εαυτό του. Για τους μελετητές αλλά και για όλους όσους ενδιαφέρονται τόσο για το έργο όσο και για τον ίδιο το συγγραφέα – ο Προυστ είχε μια ιδιόμορφη προσωπικότητα- οι απαντήσεις αυτές , αποτελούν ένα σημαντικό υλικό, μια αξιόλογη πηγή και ένα είδος συνέντευξης από τον ίδιο το συγγραφέα στον εαυτό του.
Μέσα από τις απαντήσεις διακρίνεται η έντονη επιθυμία ή μάλλον καλύτερα όπως λέει και ο ίδιος ανάγκη , για αγάπη και τρυφερότητα , σκιαγραφείται η εικόνα ενός ευαίσθητου ανθρώπου με ιδιαίτερο δέσιμο με την οικογένειά του και κυρίως με τη μητέρα του. Φοβάται το να πεθάνει χωρίς να έχει αγαπηθεί, φοβάται το να μιλάει για την ευτυχία για να μην την καταστρέψει με τα λόγια του.
Εστιάζοντας στις σημαντικότερες ερωτοαπαντήσεις των δύο ημερολογίων παραθέτουμε τα πιο διαφωτιστικά σημεία :
Ερ: Τι θα αποτελούσε για εσάς τη μεγαλύτερη δυστυχία ;
Απ. Το να αποχωριστώ τη μητέρα μου .( 13 ετών)
Αν δεν είχα γνωρίσει ποτέ τη μητέρα και τη γιαγιά μου(20 ετών)
Ερ: Που θα θέλατε να ζείτε;
Απ. Στη χώρα των ιδανικών ή μάλλον των δικών μου ιδανικών ( 13 ετών)
Σε μια χώρα, όπου ορισμένες μου επιθυμίες θα γίνονταν πραγματικότητα και όπου τα τρυφερά αισθήματα θα βασίζονταν στην αμοιβαιότητα ( 20 ετών)
Ερ : Ποια από τις επίγειες ευτυχίες θεωρείτε τη μεγαλύτερη;
Απ: Να ζω κοντά σε αυτούς που αγαπώ, να περιβάλλομαι από τη μαγεία της φύσης, από βιβλία και παρτιτούρες. Κοντά στο σπίτι μου να υπάρχει γαλλικό θέατρο. (13 ετών)
Δεν τολμώ να την περιγράψω γιατί δεν είναι τόσο υψηλή … Ύστερα φοβάμαι μήπως την καταστρέψω περιγράφοντάς την . ( 20 ετών)
Ερ: Για ποιες αδυναμίες δείχνετε τη μεγαλύτερη κατανόηση;
Απ: Για τις αδυναμίες διάσημων ανθρώπων (13 ετών)
Για τις αδυναμίες εκείνες που μπορώ να καταλάβω ( 20 ετών)
Ερ: Ποιες ιδιότητες εκτιμάτε σε έναν άνδρα ;
Απ: Την εξυπνάδα και την ηθική συνείδηση (13 ετών)
Ερ: Σε μια γυναίκα;
Απ: Την πραότητα, τη φυσικότητα και την εξυπνάδα ( 13 ετών)
Ερ: Ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία ;
Απ: Μ αρέσει να διαβάζω, να ονειροπολώ και να γράφω ποιήματα ( 13 ετών)
Ο έρωτας (20 ετών)
Ερ: Ποιο θεωρείτε σαν το μεγαλύτερο ελάττωμά σας;
Απ: Το ότι δεν ξέρω τι θέλω ή δεν είμαι ικανός να θέλω κάτι συγκεκριμένο ( 20 ετών)
Ερ: Ποιος και πώς θα θέλατε να είστε ;
Απ: Όπως ακριβώς θα ήθελαν να είμαι όλοι όσοι θαυμάζω ( 20 ετών)
Ερ. Τι νιώθετε αυτή τη στιγμή ;
Απ: Δυσφορία και πλήξη γιατί απαντώντας στις ερωτήσεις αυτές, έκανα διάφορες σκέψεις γύρω από τον εαυτό μου ( 20 ετών)
Εσείς τι θα απαντούσατε;
Ολοκληρωμένο το ερωτηματολόγιο ( σύνθεση των ερωτήσεων που υπήρχαν και στα 2 που απάντησε ο MarcelProust)
Το ταξίδι της ανακάλυψης δεν σημαίνει να ψάχνεις καινούργια μέρη αλλά να έχεις καινούργια μάτια.”
Γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έζησε στις αρχές του 20ου. Στη περίοδο που συνηθίζουμε ιστορικά να ορίζουμε και να αποκαλούμε ως ‘’ BelleEpoque’’. Όμορφη εποχή γιατί ο κόσμος αγνοούσε τις καταστροφές που θα έφερνε λίγα χρόνια μετά ένας ολέθριος παγκοσμίων διαστάσεων πόλεμος,
Γάλλος συγγραφέας, ο Μαρσελ Προυστ έγινε γνωστός από το έργο του ‘’ Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο’’ που μέχρι και σήμερα απασχολεί πολύ τους φιλολόγους και τους φιλοσοφικούς μελετητές. Το Αναζητώντας το Χαμένο χρόνο, αποτελείται από εφτά άνισους μεταξύ τους τόμους και κυκλοφόρησε τμηματικά από το 1913 έως το 1927. Ο μόνος οδηγός μεσα σε αυτό το αχανές μυθιστόρημα που μοιάζει να συνεχίζεται επάπειρον ήταν ο ίδιος ο δημιουργός του.
Από τα δεκαεπτά του χρόνια ο Προυστ, επισκεπτόταν φιλολογικά σαλόνια όπου ήταν περιζήτητος γιατί ήταν ευχάριστος συζητητής και εκπληκτικός μίμος. Έτσι κατάφερε να μπει εύκολα στους κύκλους της καλής κοινωνίας που εγκατέλειψε οριστικά γύρω στα τριανταπέντε του μετά το θάνατο των γονιών του ώστε να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη λογοτεχνία. Παρόλο που η υγεία του ήταν κακή, σωματικά και ψυχολογικά, χάρη στην οξυδέρκεια και τη ζωντάνια του μυαλού του, την απίστευτη μνήμη του και την πρωτοφανή ικανότητα να οσφραίνεται και να αναλύει τα αισθήματα και τη συμπεριφορά των ανθρώπων κατάφερε να διακριθεί στα μαθήματα του σχολείου και ιδιαίτερα στη φιλοσοφία.
Από τα παιδικά του χρόνια ακόμα ο Προύστ αφιέρωνε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο διάβασμα και σε ότι είχε σχέση με τη λογοτεχνία. Την περίοδο της εφηβείας, εκεί γύρω στα δεκατρία φαίνεται να ήταν συχνά ερωτευμένος. Ο μεγάλος του ωστόσο έρωτας υπήρξε η Μαρί ντέ Μεναρντακί αλλά οι γονείς του ήταν αντίθετοι στη σχέση αυτή λόγω της κοινωνικής απόστασης που τους χώριζε. Η πιο ευτυχισμένη περίοδος της ζωής του γάλλου συγγραφέα, φαίνεται να ήταν αυτή της στρατιωτικής του θητείας. Αν και δεν διακρίθηκε σαν στρατιώτης, απέκτησε πολλούς συνομήλικους φίλους που ανήκαν στην καλή κοινωνία της εποχής.
Μια από τις συνηθισμένες αλλά και προσφιλείς ασχολίες των νέων της εποχής ήταν ένα παιχνίδι αγγλικής προέλευσης με ερωτήσεις και απαντήσεις από το οποίο όταν οι απαντήσεις ήταν ειλικρινείς προέκυπτε ένα είδος εξομολόγησης. Μερικές οικογένειες φύλαξαν τα άλμπουμ αυτά που εκτός από τα ερωτηματολόγια, περιείχαν αναμνηστικά φίλων και συγγενών.
Ο Μαρσελ Προυστ έγραψε δύο τέτοια ερωτηματολόγια. Ένα στην ηλικία των δεκατριών (με την Αγγλίδα φίλη του AntoinetteFaure) και ένα όταν ήταν είκοσι χρονών. Και τα δύο είναι διαφωτιστικά για τη ζωή του και την προσωπικότητά του. Είναι ωστόσο ενδιαφέρον αν παρατηρήσει κανείς και σταθεί όχι τόσο στις ερωτήσεις αλλά στις απαντήσεις που δίνει ο γάλλος συγγραφέας. Διαφορετικές σε κάποια σημεία ανάλογα με το στάδιο της ζωής του. Οι απαντήσεις του Προυστ θα λέγαμε ότι δείχνουν μια πρώιμη ωριμότητα. Αναγνωρίζει κανείς εύκολα το συγγραφέα που μιλούσε με ειλικρίνεια για τον εαυτό του, όμως πάντοτε μέσα στα πλαίσια που από συστολή ή ανασφάλεια δεν ήταν σε θέση να ξεπεράσει. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που σε ηλικία δεκατριών και είκοσι ετών είχε ήδη προβληματιστεί και έρθει αντιμέτωπος με το ερώτημα για το τι θα έκανε στη ζωή του, ποια θα ήταν η πορεία της ζωής του και πώς θα ήθελε αυτή η ζωή μια μέρα να τελειώσει.
Αγαπημένοι του συγγραφείς ο PierreLoti και ο AnatoleFrance ενώ στη ποίηση στρέφεται προς το ρομαντισμό, ορίζοντας ως αγαπημένους του τον Baudelaireκαι τον AlfreddeVigny. Μουσικά προσανατολισμένος προς τη γερμανική κλασσική μουσική σε μελωδίες του Beethoven, του Wagner και του Schumann. Στη ζωγραφική τον συνεπαίρνει η αναγεννησιακή τάση με κύριο πρόσωπο τον LeonardoDaVinciενώ στο θέατρο θαύμαζε και επηρεάστηκε από τον σεξπηρικό ήρωα Άμλετ.
Τι θα αποτελούσε για εσάς τη μεγαλύτερη δυστυχία ; Που θα θέλατε να ζήσετε ; Τι αγαπάτε περισσότερο στους ανθρώπους; Ποια από τις επίγειες ευτυχίες θεωρείτε τη μεγαλύτερη; Για ποιες αδυναμίες δείχνετε τη μεγαλύτερη κατανόηση; Ποιος και πώς θα θέλατε να ήστε; Είναι μόνο μερικές από τις 30 ερωτήσεις που συνολικά κάλεσε τον εαυτό του να απαντήσει ο Προυστ στα δύο ερωτηματολόγια , προσπαθώντας μέσα από αυτά να γνωρίσει τον εαυτό του. Για τους μελετητές αλλά και για όλους όσους ενδιαφέρονται τόσο για το έργο όσο και για τον ίδιο το συγγραφέα – ο Προυστ είχε μια ιδιόμορφη προσωπικότητα- οι απαντήσεις αυτές , αποτελούν ένα σημαντικό υλικό, μια αξιόλογη πηγή και ένα είδος συνέντευξης από τον ίδιο το συγγραφέα στον εαυτό του.
Μέσα από τις απαντήσεις διακρίνεται η έντονη επιθυμία ή μάλλον καλύτερα όπως λέει και ο ίδιος ανάγκη , για αγάπη και τρυφερότητα , σκιαγραφείται η εικόνα ενός ευαίσθητου ανθρώπου με ιδιαίτερο δέσιμο με την οικογένειά του και κυρίως με τη μητέρα του. Φοβάται το να πεθάνει χωρίς να έχει αγαπηθεί, φοβάται το να μιλάει για την ευτυχία για να μην την καταστρέψει με τα λόγια του.
Εστιάζοντας στις σημαντικότερες ερωτοαπαντήσεις των δύο ημερολογίων παραθέτουμε τα πιο διαφωτιστικά σημεία :
Ερ: Τι θα αποτελούσε για εσάς τη μεγαλύτερη δυστυχία ;
Απ. Το να αποχωριστώ τη μητέρα μου .( 13 ετών)
Αν δεν είχα γνωρίσει ποτέ τη μητέρα και τη γιαγιά μου(20 ετών)
Ερ: Που θα θέλατε να ζείτε;
Απ. Στη χώρα των ιδανικών ή μάλλον των δικών μου ιδανικών ( 13 ετών)
Σε μια χώρα, όπου ορισμένες μου επιθυμίες θα γίνονταν πραγματικότητα και όπου τα τρυφερά αισθήματα θα βασίζονταν στην αμοιβαιότητα ( 20 ετών)
Ερ : Ποια από τις επίγειες ευτυχίες θεωρείτε τη μεγαλύτερη;
Απ: Να ζω κοντά σε αυτούς που αγαπώ, να περιβάλλομαι από τη μαγεία της φύσης, από βιβλία και παρτιτούρες. Κοντά στο σπίτι μου να υπάρχει γαλλικό θέατρο. (13 ετών)
Δεν τολμώ να την περιγράψω γιατί δεν είναι τόσο υψηλή … Ύστερα φοβάμαι μήπως την καταστρέψω περιγράφοντάς την . ( 20 ετών)
Ερ: Για ποιες αδυναμίες δείχνετε τη μεγαλύτερη κατανόηση;
Απ: Για τις αδυναμίες διάσημων ανθρώπων (13 ετών)
Για τις αδυναμίες εκείνες που μπορώ να καταλάβω ( 20 ετών)
Ερ: Ποιες ιδιότητες εκτιμάτε σε έναν άνδρα ;
Απ: Την εξυπνάδα και την ηθική συνείδηση (13 ετών)
Ερ: Σε μια γυναίκα;
Απ: Την πραότητα, τη φυσικότητα και την εξυπνάδα ( 13 ετών)
Ερ: Ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία ;
Απ: Μ αρέσει να διαβάζω, να ονειροπολώ και να γράφω ποιήματα ( 13 ετών)
Ο έρωτας (20 ετών)
Ερ: Ποιο θεωρείτε σαν το μεγαλύτερο ελάττωμά σας;
Απ: Το ότι δεν ξέρω τι θέλω ή δεν είμαι ικανός να θέλω κάτι συγκεκριμένο ( 20 ετών)
Ερ: Ποιος και πώς θα θέλατε να είστε ;
Απ: Όπως ακριβώς θα ήθελαν να είμαι όλοι όσοι θαυμάζω ( 20 ετών)
Ερ. Τι νιώθετε αυτή τη στιγμή ;
Απ: Δυσφορία και πλήξη γιατί απαντώντας στις ερωτήσεις αυτές, έκανα διάφορες σκέψεις γύρω από τον εαυτό μου ( 20 ετών)
Εσείς τι θα απαντούσατε;
Ολοκληρωμένο το ερωτηματολόγιο ( σύνθεση των ερωτήσεων που υπήρχαν και στα 2 που απάντησε ο MarcelProust)
- Ποια είναι η αγαπημένη σας αρετή ;
- Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο προτέρημα ενός άντρα;
- Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο προτέρημα σε μια γυναίκα;
- Ποιο είναι το μεγαλύτερό σας ελάττωμα ;
- Ποιο είναι το μεγαλύτερό σας προτέρημα ;
- Τι εκτιμάτε περισσότερο στους φίλους σας ;
- Ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία ;
- Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία ;
- Τι θα αποτελούσε για εσάς τη μεγαλύτερη δυστυχία ;
- Ποιος και πώς θα θέλατε να είστε ;
- Σε ποια χώρα θα θέλατε να μένετε;
- Ποιο είναι το αγαπημένο σας χρώμα ;
- Ποιο είναι το αγαπημένο σας λουλούδι ;
- Ποιο είναι το αγαπημένο σας πουλί;
- Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας εικαστικοί ;
- Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς ;
- Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ποιητές ;
- Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συνθέτες;
- Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας φανταστικοί ήρωες και ηρωίδες;
- Ποιοι είναι οι αγαπημένες σας προσωπικότητες ; (άντρες, γυναίκες)
- Τα αγαπημένα σας ιστορικά πρόσωπα ;
- Τι απεχθάνεστε περισσότερο ;
- Ποιο ιστορικό πρόσωπο απεχθάνεστε περισσότερο;
- Ποιο στρατιωτικό γεγονός εκτιμάτε περισσότερο;
- Ποιο φυσικό χάρισμα θα θέλατε να έχετε;
- Πώς θα προτιμούσατε να πεθάνετε;
- Πώς νιώθετε αυτή τη στιγμή ;
- Ποια είναι η μεγαλύτερή σας αδυναμία για την οποία μετανιώνετε περισσότερο;
- Το προσωπικό σας απόφθεγμα ;
ΥΓ:Ο Μαρσέλ Προυστ φεύγει από τη ζωή στο Παρίσι σαν σήμερα, στις 18 Νοεμβρίου 1922
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου