Ευαγγελία Τυμπλαλέξη
«Ένα το χελιδόνι» υπό τη μελοποίηση του Μίκη Θεοδωράκη και εκτελεστική ερμηνεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση ο ανέκκλητος στίχος του Οδυσσέα Ελύτη.
Παγκόσμια ημέρα της Ποίησης λοιπόν και η γράφουσα με διάθεση αποθέωσης αφ’ ενός της Ποίησης ως Υψηλή Τέχνη που δύναται να συρρικνώνει το μέγιστο, αποκαθήλωσης αφ’ ετέρου του επαίσχυντου θεσμού των Παγκόσμιων Ημερών.
Καθόλου τυχαία η επιλογή του μελοποιημένου ποιήματος «Ένα το χελιδόνι» για ουβερτούρα, και πριν συνεχίσω θα αντιπαραβάλω ένα αποσπάσμα της Ποιητικής συνθέσεως «Επιμενίδειος Οίστρος», που έγραψα τελευταία. Ένα χωρίο που παρεμφαίνει την απογοήτευση των λαών, αφού δημιουργίες τεραστίου διαμετρήματος όπως το «Ένα το χελιδόνι» υπερκεράστηκαν από συστήματα Εξουσίας, δεν αντιπροσωπεύτηκαν απ’ τη στάση ζωής των δημιουργών τους, αφήνοντας την πικρή επίγευση στα χείλη του απλού Πολίτη.
Πως να κλάψεις όταν τα χελιδόνια έγιναν πολλά∙
Κι η Άνοιξη φτηνή;
Αυλικοί γίναν οι μέρες τυράννων,
Για τις υπηρεσίες επηρμένες που προσφέραν.
Πως στην Ιθάκη σου να φτάσεις με τόσα ριπίδια∙
Προθεσμίες να δροσολογούν αόριστα;
Πως πράκτορες αθωότητας στην ιστορία να σπείρεις;
Κάνουν καλές εκπτώσεις σήμερα στα χρέη,
Και το «μη με λησμόνει» αναρτημένο στο γκισέ.
Στις 2 Σεπτεμβρίου 1945 έληγε η περίοδος των αιματηρών εχθροπραξιών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυγινό αεράκι μιας νέας ελπιδοφόρου εποχής φυσούσε κι οι λαοί που ένιωθαν τον επαναστάτη μέσα τους ηττημένο, άρχισαν να μετατοπίζονται σε επάλξεις νέων δεδομένων. Η επιστημονική πρόοδος κι η πλησμονή αγαθών παρείχε ακλόνητα εχέγγυα προόδου. Η ανθρωπότητα άρχιζε να υποκλίνεται για να καταλήξει σε ένδειξη υποταγής. Συνιστώσες με κυριαρχικές ικανότητες που επηρέαζαν το πεπρωμένο των κοινωνιών, επεφύλασσαν ανεμπόδιστες αποφάσεις στρατολόγησης όλων των ανθρώπινων αντιδράσεων, αφού η εξουσία δεν μετήλθε συγκεκριμένες δομές, αλλά τέθηκε σε εφαρμογή μέσω επιδερμικά επουσιωδών παρωνυχίδων και παμπληθών λεπτομερειών. Αυτές αργά αλλά σταθερά κατάφεραν να απορροφήσουν ανερμάτιστες συμπεριφορές κι ετερόκλιτες σχέσεις ισχύος, μέσω της ψυχολογικής αποδυνάμωσης τόσο των ομάδων όσο και του ατόμου. Ωσαύτως οιαδήποτε κριτική ή αρνητική στάση, που θα ήταν επαρκής να παρακωλύσει την προσπάθεια δυνάστευσης, υποσκελίστηκε επιμελώς, ώστε ο καθένας να αισθάνεται πως ανήκει ηθικά στο σύνολο και πως το γενικό συμφέρον ταυτιζόταν με το δικό του.
Υπό αυτό το χαρμόσυνο κλίμα, το οποίο συγκροτείται πάνω στο υπόβαθρο του Ψυχρού Πολέμου, τα μέλη του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών προβαίνουν σε θεσμοθέτηση νεωτερισμών, όπως η καθιέρωση των Παγκόσμιων Ημερών, προτάσσοντας ως αδιαμφισβήτητο προκάλυμμα της ενέργειας την μαζική ευαισθητοποίηση της ανθρώπινης μνήμης. Επιτυγχάνεται σαφώς ο στόχος, αφού ακανθώδη ζητήματα, όπως η Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων - Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία - Συμπαράσταση στα Θύματα Βασανιστηρίων - Θέση της γυναίκας στις κοινωνίες του εικοστού και εικοστού πρώτου αιώνα - Δικαιώματα του Παιδιού, συνιστούν το κλειδί εμπορευματοποίησης ή αυτοπροβολής κι επίδειξης. Αφ’ ενός η κοινωνία λυτρώνεται πράττοντας το χρέος της, αφ’ ετέρου το εγχείρημα ευστοχεί στη γενικευμένη καταστολή, στην οποία συνυπάρχει η αντικρουόμενη ηδονή της επανάστασης και της ολιγωρίας. Πόσο δύναται η φαινομενική από καθέδρας απείθεια, η οποία εντάσσεται στις απαιτήσεις και εντατικοποιεί το συναίσθημα απόλαυσης εκπλήρωσης του χρέους, να μετριάσει τους μηχανισμούς της εκάστοτε εξουσίας;;
Δόκιμο κρίνεται σ’ αυτό το σημείο να παρατεθεί ένα απόσπασμα απ’ το Ποίημα τιτλοφορούμενο «Τα σκατά» του Αντονέν Αρτό απ’ το βιβλίο του «Για να τελειώνουμε με την υπόθεση του Θεού» σε μετάφραση της Λύδιας Κουβάτσου.
Για να υπάρξεις είναι αρκετό να αφεθείς να είσαι,
Αλλά για να ζήσεις πρέπει να είσαι κάποιος,
Πρέπει να έχεις ένα κόκκαλο,
Να μη φοβάσαι να δείξεις το κόκκαλο,
Και να διακινδυνεύσεις να χάσεις τη σάρκα.
Ο άνθρωπος από πάντα αγαπούσε περισσότερο τη σάρκα από τη γη των οστών.
Και τότε δεν υπήρχε παρά γη και ξυλεία από κόκκαλα,
Και αναγκάστηκε να κερδίσει τη σάρκα του,
Δεν υπήρχε παρά σίδερο και φωτιά
Κι από σκατά ούτε ίχνος,
Κι ο άνθρωπος φοβήθηκε μήπως χάσει τα σκατά
Ή μάλλον πεθύμησε τα σκατά
Και γι’ αυτά θυσίασε το αίμα
Για να έχει τα σκατά, τη σάρκα με λίγα λόγια,
Και σιδερικά από κόκκαλα
Και όπου δεν είχε να κερδίσει το είναι
Αλλά είχε μόνο να χάσει τη ζωή.
Εκεί ο άνθρωπος έκανε πίσω και το έβαλε στα πόδια.
Τότε τα θηρία τον έφαγαν
Δεν υπήρξε βία, προσφέρθηκε μόνος του στο θηριώδες γεύμα.
Το βρήκε του γούστου του
Έμαθε κι αυτός να παριστάνει το θηρίο
Και να τρώει το ποντίκι με λεπτότητα
Και από που προέρχεται αυτή η ταπεινή αισχρότητα;;
Από το ότι ο κόσμος δεν μορφοποιήθηκε ακόμη
Ή από το ότι ο κόσμος δεν έχει παρά μια μίζερη
Ιδέα για το σύμπαν
Και θέλει να την κρατήσει αιώνια,
Προέρχεται από το ότι ο άνθρωπος μιαν ωραία μέρα
Όρισε την ιδέα του Κόσμου
Δυο δρόμοι του προσφέρονταν:
Κείνος του άπειρου, κείνος του έσχατου εντός.
Και διάλεξε το έσχατο εντός,
Όπου δεν έχει παρά να συντρίβει το ποντίκι,
Τη γλώσσα, τον πρωκτό, ή τη βάλανο
Και ο Θεός, ο θεός ο ίδιος κατέστρεψε την κίνηση
Είστε τρελός κύριε Αρτό;;;
Και δεν θα ήθελα να μην αναφερθώ στην ανυπέρβλητη οξύνοια του Michel Paul Foucault καθώς διερωτάται «…πως και ένα έργο σαν κι αυτό, το οποίο προέρχεται από ένα άτομο που η κοινωνία το έχει αποβάλει απ’ τις τάξεις της -και συνεπώς αποκλείσει- ως άρρωστο, μπορεί να λειτουργεί και λειτουργεί κατά τρόπο απόλυτα θετικό στο εσωτερικό μιας κουλτούρας;», αναφερόμενος στο εν λόγω έργο του Artaud, ο οποίος χαρακτηρίσθηκε ως σχιζοφρενής και ταλαιπωρήθηκε για πάρα πολλά χρόνια της ζωής του με τον εγκλεισμό του σε ψυχιατρεία.
Βεβαιότητες - παραποίηση - εκφοβισμός στην ποίηση δεν υπάρχουν.
Η ποίηση θλίβεται με σοβαρότητα λοιδορώντας τα κακώς κείμενα εκμεταλλευόμενη δύσπεπτα και δυσνόητα σχήματα μεταφοράς, αρνούμενη ταυτοχρόνως να υπηρετήσει ηθικούς σκοπούς, αφού κάτι ανάλογο θα απομείωνε την ισχύ της. Η αμοιβαία σχέση ανάμεσα στις αφηρημένες έννοιες της διάνοιας και τις εικόνες των αισθήσεων ή της φαντασίας είναι πράγματι ένα ισχυρό θέμα μεθερμήνευσης. Οι εικόνες αποσυνδέονται πλήρως από κατάλοιπα πεποιθήσεων ή ηθικών σκοπιμοτήτων. Τα πάντα θέτονται σε «φαινομενολογική αναγωγή» ακυρώνοντας θέσφατες εντολές, αφού δεν απεικονίζονται ποτέ σε επιστημονικά κείμενα και κατ’ επέκταση δεν αποφαίνονται δίκην εμπειρογνώμονα.
Αρέσκονται οι άνθρωποι να κάνουν μνεία στη ζωή του κάθε Ποιητή, να του προσάπτουν ψυχικές διαταραχές, να καπηλεύονται την ιδιοτυπία του μη δυνάμενοι να στηρίξουν τη διαδικασία αναγωγής του κάθε αναγνώσματος, η οποία κατευθύνεται διττά: προς τον ίδιο τον σκεπτόμενο-γράφοντα και προς τον σκεπτόμενο-δέκτη. Τόσο η προθετικότητα συγγραφής όσο και αυτή της ανάγνωσης οφείλει να τίθεται εντός παρενθέσεως, όπως και οιαδήποτε επιστημονική έννοια προσεγγίσεως ή κριτικής σάρωσης του κειμένου.
Ο Ποιητής διεξέρχεται ενδιάθετες κραυγές, συνιστώντας ασύμμετρη απειλή για κάθε μορφή εξουσίας. Δεν αποτελεί παρά ένα «εμπειρικό εγώ» του ενδεχομενικού κόσμου και μόνο ως φύσει καθαρού υποκειμένου αποκαλύπτεται η ουσιώδης φύση του. Τίποτα δεν γράφεται προγραμματικά.Το υπερβατολογικό εγώ αυτοσυγκροτείται δημιουργώντας διαδοχικά τα αντικείμενα της επίγνωσης για να ενοποιηθούν χάρη στην οργανωτική του δύναμη. Μετά από πολύωρη ψηλάφηση στο σκοτάδι, ο ποιητής αναζητά τα αίτια. Πως μπορεί να ευδοκιμήσει η ποίηση σε περιόδους διακυβέρνησης αμείλικτων και δεσποτικών πρακτικών κι όταν το κοινό αποπειράται να κατανοήσει τη γλωσσική αλληλουχία ως έκφραση ορθολογικής δραστηριότητας και χωρίς να αποδεσμεύει την πορεία της προσωπικής ζωής του συγγραφέα απ’ το κείμενό του;
Παγκόσμια ημέρα της Ποίησης λοιπόν κι ας αναρωτηθούμε:
Η ελευθερία και η ισότητα καρκινοβατούν στο πλαίσιο του φαντασιακού, δεδομένου ότι η ελευθερία εκλαμβάνεται ως εναντίωση σε κρατικές επεμβάσεις και η ισότητα ως αντιγνωμία σε νομικούς κανόνες. Κατ’ ουσίαν η κοινωνία διέπεται από ταξικές ανισότητες και διακρίνεται από σχέσεις εξάρτησης. Όταν ο γονιός ελέγχει πλήρως τις επιλογές του παιδιού επικαλούμενος την αδυναμία του. Όταν ο δάσκαλος προσανατολίζει τις γνώσεις του μαθητή βασιζόμενος στην προσλαμβάνουσα κατάρτιση. Όταν ο γιατρός ελλοχεύει τις πιθανές αντιρρήσεις του ασθενούς εκμεταλλευόμενος τον φόβο και την άγνοιά του. Όταν ο επιχειρηματίας νοσφίζεται την εργασία του εργάτη ερειδόμενος σε μνημονιακές διατάξεις. Όταν η ψυχιατρική κατηγοριοποιεί δολίως τους ανθρώπους προκρίνοντας την επιταγή ως τελέσφορη εξομάλυνση. Όταν οι νέες γενιές θεωρούν εαυτόν αυτεξούσιο κι ανένταχτο αποδιδράσκοντας απ’ τα περιοριστικά δεσμά του θρησκευτικού γάμου αλλά προσδένονται εκούσια στο άρμα του συμφώνου συμβίωσης δίχως ν’ αντιλαμβάνονται τις ίδιες κυκλοτερείς κινήσεις. Η καθιέρωση των παγκόσμιων ημερών έχει αναδρομική ισχύ, αφού αδρανοποιεί τη συνειδητοποίηση του θρυμματισμένου κόσμου κι ενισχύει τη μικρόνοια. Ο Άνθρωπος παραμένει μία μορφή, ιστορικά μη ξεπερασμένη. Η ομιλούμενη οντότητά του παλινορθώνει την ισχύ του μετά από κάθε «νεκρανάσταση». Όσο εξαρτημένος - ανταγωνιστής - κρυψίνους άλλο τόσο ανεξίθρησκος - αυτόνομος - άδολος, να επιδιώκει την οριοθέτηση του χώρου του. Κατά συνέπεια θέτει κανονιστικά νοητικά δημιουργήματα, τα οποία δεν δύνανται να φέρουν αποτέλεσμα, αφού προσκρούουν αφ’ ενός στην αντίσταση των υπολοίπων όντων της Φύσης και εφ’ ετέρου στη δυσπεψία αφομοίωσής τους απ’ τον ίδιο.
Ευαγγελία Τυμπλαλέξη: Σχετικά με τον συντάκτη
«Ένα το χελιδόνι» υπό τη μελοποίηση του Μίκη Θεοδωράκη και εκτελεστική ερμηνεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση ο ανέκκλητος στίχος του Οδυσσέα Ελύτη.
Παγκόσμια ημέρα της Ποίησης λοιπόν και η γράφουσα με διάθεση αποθέωσης αφ’ ενός της Ποίησης ως Υψηλή Τέχνη που δύναται να συρρικνώνει το μέγιστο, αποκαθήλωσης αφ’ ετέρου του επαίσχυντου θεσμού των Παγκόσμιων Ημερών.
Καθόλου τυχαία η επιλογή του μελοποιημένου ποιήματος «Ένα το χελιδόνι» για ουβερτούρα, και πριν συνεχίσω θα αντιπαραβάλω ένα αποσπάσμα της Ποιητικής συνθέσεως «Επιμενίδειος Οίστρος», που έγραψα τελευταία. Ένα χωρίο που παρεμφαίνει την απογοήτευση των λαών, αφού δημιουργίες τεραστίου διαμετρήματος όπως το «Ένα το χελιδόνι» υπερκεράστηκαν από συστήματα Εξουσίας, δεν αντιπροσωπεύτηκαν απ’ τη στάση ζωής των δημιουργών τους, αφήνοντας την πικρή επίγευση στα χείλη του απλού Πολίτη.
Πως να κλάψεις όταν τα χελιδόνια έγιναν πολλά∙
Κι η Άνοιξη φτηνή;
Αυλικοί γίναν οι μέρες τυράννων,
Για τις υπηρεσίες επηρμένες που προσφέραν.
Πως στην Ιθάκη σου να φτάσεις με τόσα ριπίδια∙
Προθεσμίες να δροσολογούν αόριστα;
Πως πράκτορες αθωότητας στην ιστορία να σπείρεις;
Κάνουν καλές εκπτώσεις σήμερα στα χρέη,
Και το «μη με λησμόνει» αναρτημένο στο γκισέ.
Στις 2 Σεπτεμβρίου 1945 έληγε η περίοδος των αιματηρών εχθροπραξιών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυγινό αεράκι μιας νέας ελπιδοφόρου εποχής φυσούσε κι οι λαοί που ένιωθαν τον επαναστάτη μέσα τους ηττημένο, άρχισαν να μετατοπίζονται σε επάλξεις νέων δεδομένων. Η επιστημονική πρόοδος κι η πλησμονή αγαθών παρείχε ακλόνητα εχέγγυα προόδου. Η ανθρωπότητα άρχιζε να υποκλίνεται για να καταλήξει σε ένδειξη υποταγής. Συνιστώσες με κυριαρχικές ικανότητες που επηρέαζαν το πεπρωμένο των κοινωνιών, επεφύλασσαν ανεμπόδιστες αποφάσεις στρατολόγησης όλων των ανθρώπινων αντιδράσεων, αφού η εξουσία δεν μετήλθε συγκεκριμένες δομές, αλλά τέθηκε σε εφαρμογή μέσω επιδερμικά επουσιωδών παρωνυχίδων και παμπληθών λεπτομερειών. Αυτές αργά αλλά σταθερά κατάφεραν να απορροφήσουν ανερμάτιστες συμπεριφορές κι ετερόκλιτες σχέσεις ισχύος, μέσω της ψυχολογικής αποδυνάμωσης τόσο των ομάδων όσο και του ατόμου. Ωσαύτως οιαδήποτε κριτική ή αρνητική στάση, που θα ήταν επαρκής να παρακωλύσει την προσπάθεια δυνάστευσης, υποσκελίστηκε επιμελώς, ώστε ο καθένας να αισθάνεται πως ανήκει ηθικά στο σύνολο και πως το γενικό συμφέρον ταυτιζόταν με το δικό του.
Υπό αυτό το χαρμόσυνο κλίμα, το οποίο συγκροτείται πάνω στο υπόβαθρο του Ψυχρού Πολέμου, τα μέλη του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών προβαίνουν σε θεσμοθέτηση νεωτερισμών, όπως η καθιέρωση των Παγκόσμιων Ημερών, προτάσσοντας ως αδιαμφισβήτητο προκάλυμμα της ενέργειας την μαζική ευαισθητοποίηση της ανθρώπινης μνήμης. Επιτυγχάνεται σαφώς ο στόχος, αφού ακανθώδη ζητήματα, όπως η Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων - Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία - Συμπαράσταση στα Θύματα Βασανιστηρίων - Θέση της γυναίκας στις κοινωνίες του εικοστού και εικοστού πρώτου αιώνα - Δικαιώματα του Παιδιού, συνιστούν το κλειδί εμπορευματοποίησης ή αυτοπροβολής κι επίδειξης. Αφ’ ενός η κοινωνία λυτρώνεται πράττοντας το χρέος της, αφ’ ετέρου το εγχείρημα ευστοχεί στη γενικευμένη καταστολή, στην οποία συνυπάρχει η αντικρουόμενη ηδονή της επανάστασης και της ολιγωρίας. Πόσο δύναται η φαινομενική από καθέδρας απείθεια, η οποία εντάσσεται στις απαιτήσεις και εντατικοποιεί το συναίσθημα απόλαυσης εκπλήρωσης του χρέους, να μετριάσει τους μηχανισμούς της εκάστοτε εξουσίας;;
Δόκιμο κρίνεται σ’ αυτό το σημείο να παρατεθεί ένα απόσπασμα απ’ το Ποίημα τιτλοφορούμενο «Τα σκατά» του Αντονέν Αρτό απ’ το βιβλίο του «Για να τελειώνουμε με την υπόθεση του Θεού» σε μετάφραση της Λύδιας Κουβάτσου.
Για να υπάρξεις είναι αρκετό να αφεθείς να είσαι,
Αλλά για να ζήσεις πρέπει να είσαι κάποιος,
Πρέπει να έχεις ένα κόκκαλο,
Να μη φοβάσαι να δείξεις το κόκκαλο,
Και να διακινδυνεύσεις να χάσεις τη σάρκα.
Ο άνθρωπος από πάντα αγαπούσε περισσότερο τη σάρκα από τη γη των οστών.
Και τότε δεν υπήρχε παρά γη και ξυλεία από κόκκαλα,
Και αναγκάστηκε να κερδίσει τη σάρκα του,
Δεν υπήρχε παρά σίδερο και φωτιά
Κι από σκατά ούτε ίχνος,
Κι ο άνθρωπος φοβήθηκε μήπως χάσει τα σκατά
Ή μάλλον πεθύμησε τα σκατά
Και γι’ αυτά θυσίασε το αίμα
Για να έχει τα σκατά, τη σάρκα με λίγα λόγια,
Και σιδερικά από κόκκαλα
Και όπου δεν είχε να κερδίσει το είναι
Αλλά είχε μόνο να χάσει τη ζωή.
Εκεί ο άνθρωπος έκανε πίσω και το έβαλε στα πόδια.
Τότε τα θηρία τον έφαγαν
Δεν υπήρξε βία, προσφέρθηκε μόνος του στο θηριώδες γεύμα.
Το βρήκε του γούστου του
Έμαθε κι αυτός να παριστάνει το θηρίο
Και να τρώει το ποντίκι με λεπτότητα
Και από που προέρχεται αυτή η ταπεινή αισχρότητα;;
Από το ότι ο κόσμος δεν μορφοποιήθηκε ακόμη
Ή από το ότι ο κόσμος δεν έχει παρά μια μίζερη
Ιδέα για το σύμπαν
Και θέλει να την κρατήσει αιώνια,
Προέρχεται από το ότι ο άνθρωπος μιαν ωραία μέρα
Όρισε την ιδέα του Κόσμου
Δυο δρόμοι του προσφέρονταν:
Κείνος του άπειρου, κείνος του έσχατου εντός.
Και διάλεξε το έσχατο εντός,
Όπου δεν έχει παρά να συντρίβει το ποντίκι,
Τη γλώσσα, τον πρωκτό, ή τη βάλανο
Και ο Θεός, ο θεός ο ίδιος κατέστρεψε την κίνηση
Είστε τρελός κύριε Αρτό;;;
Και δεν θα ήθελα να μην αναφερθώ στην ανυπέρβλητη οξύνοια του Michel Paul Foucault καθώς διερωτάται «…πως και ένα έργο σαν κι αυτό, το οποίο προέρχεται από ένα άτομο που η κοινωνία το έχει αποβάλει απ’ τις τάξεις της -και συνεπώς αποκλείσει- ως άρρωστο, μπορεί να λειτουργεί και λειτουργεί κατά τρόπο απόλυτα θετικό στο εσωτερικό μιας κουλτούρας;», αναφερόμενος στο εν λόγω έργο του Artaud, ο οποίος χαρακτηρίσθηκε ως σχιζοφρενής και ταλαιπωρήθηκε για πάρα πολλά χρόνια της ζωής του με τον εγκλεισμό του σε ψυχιατρεία.
Βεβαιότητες - παραποίηση - εκφοβισμός στην ποίηση δεν υπάρχουν.
Η ποίηση θλίβεται με σοβαρότητα λοιδορώντας τα κακώς κείμενα εκμεταλλευόμενη δύσπεπτα και δυσνόητα σχήματα μεταφοράς, αρνούμενη ταυτοχρόνως να υπηρετήσει ηθικούς σκοπούς, αφού κάτι ανάλογο θα απομείωνε την ισχύ της. Η αμοιβαία σχέση ανάμεσα στις αφηρημένες έννοιες της διάνοιας και τις εικόνες των αισθήσεων ή της φαντασίας είναι πράγματι ένα ισχυρό θέμα μεθερμήνευσης. Οι εικόνες αποσυνδέονται πλήρως από κατάλοιπα πεποιθήσεων ή ηθικών σκοπιμοτήτων. Τα πάντα θέτονται σε «φαινομενολογική αναγωγή» ακυρώνοντας θέσφατες εντολές, αφού δεν απεικονίζονται ποτέ σε επιστημονικά κείμενα και κατ’ επέκταση δεν αποφαίνονται δίκην εμπειρογνώμονα.
Αρέσκονται οι άνθρωποι να κάνουν μνεία στη ζωή του κάθε Ποιητή, να του προσάπτουν ψυχικές διαταραχές, να καπηλεύονται την ιδιοτυπία του μη δυνάμενοι να στηρίξουν τη διαδικασία αναγωγής του κάθε αναγνώσματος, η οποία κατευθύνεται διττά: προς τον ίδιο τον σκεπτόμενο-γράφοντα και προς τον σκεπτόμενο-δέκτη. Τόσο η προθετικότητα συγγραφής όσο και αυτή της ανάγνωσης οφείλει να τίθεται εντός παρενθέσεως, όπως και οιαδήποτε επιστημονική έννοια προσεγγίσεως ή κριτικής σάρωσης του κειμένου.
Ο Ποιητής διεξέρχεται ενδιάθετες κραυγές, συνιστώντας ασύμμετρη απειλή για κάθε μορφή εξουσίας. Δεν αποτελεί παρά ένα «εμπειρικό εγώ» του ενδεχομενικού κόσμου και μόνο ως φύσει καθαρού υποκειμένου αποκαλύπτεται η ουσιώδης φύση του. Τίποτα δεν γράφεται προγραμματικά.Το υπερβατολογικό εγώ αυτοσυγκροτείται δημιουργώντας διαδοχικά τα αντικείμενα της επίγνωσης για να ενοποιηθούν χάρη στην οργανωτική του δύναμη. Μετά από πολύωρη ψηλάφηση στο σκοτάδι, ο ποιητής αναζητά τα αίτια. Πως μπορεί να ευδοκιμήσει η ποίηση σε περιόδους διακυβέρνησης αμείλικτων και δεσποτικών πρακτικών κι όταν το κοινό αποπειράται να κατανοήσει τη γλωσσική αλληλουχία ως έκφραση ορθολογικής δραστηριότητας και χωρίς να αποδεσμεύει την πορεία της προσωπικής ζωής του συγγραφέα απ’ το κείμενό του;
Παγκόσμια ημέρα της Ποίησης λοιπόν κι ας αναρωτηθούμε:
Η ελευθερία και η ισότητα καρκινοβατούν στο πλαίσιο του φαντασιακού, δεδομένου ότι η ελευθερία εκλαμβάνεται ως εναντίωση σε κρατικές επεμβάσεις και η ισότητα ως αντιγνωμία σε νομικούς κανόνες. Κατ’ ουσίαν η κοινωνία διέπεται από ταξικές ανισότητες και διακρίνεται από σχέσεις εξάρτησης. Όταν ο γονιός ελέγχει πλήρως τις επιλογές του παιδιού επικαλούμενος την αδυναμία του. Όταν ο δάσκαλος προσανατολίζει τις γνώσεις του μαθητή βασιζόμενος στην προσλαμβάνουσα κατάρτιση. Όταν ο γιατρός ελλοχεύει τις πιθανές αντιρρήσεις του ασθενούς εκμεταλλευόμενος τον φόβο και την άγνοιά του. Όταν ο επιχειρηματίας νοσφίζεται την εργασία του εργάτη ερειδόμενος σε μνημονιακές διατάξεις. Όταν η ψυχιατρική κατηγοριοποιεί δολίως τους ανθρώπους προκρίνοντας την επιταγή ως τελέσφορη εξομάλυνση. Όταν οι νέες γενιές θεωρούν εαυτόν αυτεξούσιο κι ανένταχτο αποδιδράσκοντας απ’ τα περιοριστικά δεσμά του θρησκευτικού γάμου αλλά προσδένονται εκούσια στο άρμα του συμφώνου συμβίωσης δίχως ν’ αντιλαμβάνονται τις ίδιες κυκλοτερείς κινήσεις. Η καθιέρωση των παγκόσμιων ημερών έχει αναδρομική ισχύ, αφού αδρανοποιεί τη συνειδητοποίηση του θρυμματισμένου κόσμου κι ενισχύει τη μικρόνοια. Ο Άνθρωπος παραμένει μία μορφή, ιστορικά μη ξεπερασμένη. Η ομιλούμενη οντότητά του παλινορθώνει την ισχύ του μετά από κάθε «νεκρανάσταση». Όσο εξαρτημένος - ανταγωνιστής - κρυψίνους άλλο τόσο ανεξίθρησκος - αυτόνομος - άδολος, να επιδιώκει την οριοθέτηση του χώρου του. Κατά συνέπεια θέτει κανονιστικά νοητικά δημιουργήματα, τα οποία δεν δύνανται να φέρουν αποτέλεσμα, αφού προσκρούουν αφ’ ενός στην αντίσταση των υπολοίπων όντων της Φύσης και εφ’ ετέρου στη δυσπεψία αφομοίωσής τους απ’ τον ίδιο.
Ευαγγελία Τυμπλαλέξη: Σχετικά με τον συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου