Βασίλης Μακρίδης
Εδώ και αρκετές ημέρες έψαχνα, κατά την προσφιλή μου έκφραση, τον χρόνο και τα κέφια για να γράψω δυο λόγια γύρω από τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων στη Λευκορωσία, δεδομένου ότι αποτελεί ένα θέμα όχι με τοπική-περιφερειακή εμβέλεια, αλλά με προεκτάσεις σε πανευρωπαϊκό, τουλάχιστον επίπεδο και με συνέπειες (ανάλογα με την έκβασή του) που μπορούν να αγγίξουν και τη χώρα μας, όπως έχει συμβεί αντίστοιχα και με τα όσα συμβαίνουν εδώ και 6 χρόνια στη – γειτονική με τη Λευκορωσία – Ουκρανία.
Για αντικειμενικούς λόγους κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό νωρίτερα. Στο μεταξύ οι εξελίξεις στη χώρα αυτή της Ανατολικής Ευρώπης συνεχίστηκαν και το υλικό που έχει μαζευτεί προς αξιολόγηση είναι ήδη αρκετό για να πούμε κάποια πράγματα, από αυτά που ο «καθ’ ημάς» δυτικός Τύπος προτιμά είτε να τα αποσιωπά, είτε να τα διαστρεβλώνει κατά το δοκούν.
Το «στόρι» των τελευταίων εβδομάδων είναι λίγο ως πολύ γνωστό: λίγες μέρες πριν από τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στη Λευκορωσία στήθηκε ένα σκηνικό το οποίο αποδείχθηκε, λίγες ημέρες αργότερα πως ήταν προβοκάτσια στημένη από τις μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας και των ΗΠΑ και είχε στόχο τη δημιουργία διένεξης ανάμεσα σε δύο χώρες με παραδοσιακούς δεσμούς φιλίας και συνεργασίας: τη Λευκορωσία και τη Ρωσία.
Η σύλληψη 32 Ρώσων και 1 Λευκορώσου πολίτη στο Μινσκ που ανήκαν, δήθεν, σε ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία ονόματι «Βάγκνερ», με την κατηγορία της δήθεν «διατάραξης της ειρήνης» και της «δημιουργίας ταραχών και άλλων ενεργειών κατά του λευκορωσικού κράτους» πριν μετεξελιχθεί σε φιάσκο παραλίγο να οδηγήσει τις διμερείς σχέσεις Λευκορωσίας και Ρωσίας σε σοβαρότατη κρίση. Οι 33 άνδρες βρέθηκαν να διαμένουν προσωρινά στο ίδιο ξενοδοχείο και ο σκοπός που βρέθηκαν στο Μινσκ ήταν να πάρουν το επόμενο αεροπλάνο και να κατευθυνθούν σε διάφορες χώρες του κόσμου για εργασία εκεί. Μεταξύ των χωρών αυτών ήταν η Βενεζουέλα, η Τουρκία, η Συρία κ.ά. Η υπομονή και η επιμονή της ρωσικής πλευράς να γίνει σε βάθος έρευνα χωρίς βιασύνη για την απονομή ενοχής ήταν αυτή που οδήγησε στο ξεσκέπασμα της προβοκάτσιας. Χάρη και στη σπουδαία δουλειά του Ρώσου δημοσιογράφου Αλεξάντρ Κοτς, που ξέμπλεξε όλο το κουβάρι της ιστορίας και παρουσίασε τα στοιχεία της έρευνάς του στην εφημερίδα «Κομσομόλσκαγια Πράβντα», η προβοκάτσια αποκαλύφθηκε και οι σχέσεις Λευκορωσίας – Ρωσίας παρέμειναν αλώβητες.
Η υπόθεση αυτή, ωστόσο, φαινόταν δια γυμνού οφθαλμού ότι στήθηκε «εξεπιτούτου», προκειμένου να οδηγήσει τον βέβαιο, βάσει των δημοσκοπήσεων, νικητή των επικείμενων, ακόμη, προεδρικών εκλογών, εν ενεργεία Πρόεδρο της χώρας Αλεξάντρ Λουκασένκο σε «αντιρωσική» κατεύθυνση. Θεωρούσαν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, βλέποντας τον Λευκορώσο Πρόεδρο τα τελευταία χρόνια να καθυστερεί τις διαδικασίες ολοκλήρωσης της δημιουργίας ενωσιακού κράτους με τη Ρωσία, τις απαιτήσεις και τα προσκόμματα που έθετε προς τη ρωσική πλευρά σε μια σειρά από ζητήματα εμπορικών, κυρίως, σχέσεων των δύο χωρών και την προσπάθειά του (όχι χωρίς την επίδραση ενός συγκεκριμένου μπλοκ του πολιτικού προσωπικού της χώρας που έχει φιλοδυτικές τάσεις) για άνοιγμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων μαζί της, ακόμη και τη δυνατότητα για χορήγηση κάποιων δανείων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ωστόσο τα πράγματα άλλαξαν ριζικά μετά το φιάσκο στο οποίο οδηγήθηκε η εν λόγω υπόθεση. Ο Λουκασένκο «ανέκρουσε πρύμναν» σε ό,τι αφορούσε τις κατηγορίες κατά της Ρωσίας και επανήλθε πολύ σύντομα στην παραδοσιακή φιλική του φρασεολογία και προς τη «μεγάλη αδελφή» και προς τον Πρόεδρό της. Από εκείνη τη στιγμή ενεργοποιήθηκε το «Σχέδιο Β» των δυτικών μυστικών υπηρεσιών, το οποίο βεβαίως εξυφαινόταν εδώ και πάνω από μία δεκαετία με συστηματική προπαγανδιστική δουλειά εντός της Λευκορωσίας και με τακτική χρηματοδότηση συγκεκριμένων ΜΚΟ που δημιουργήθηκαν εντός της χώρας αυτής ακριβώς για να προετοιμάσουν το έδαφος για μια ανατροπή της νόμιμης εξουσίας κατά τα τα πρότυπα της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2014.
Τότε ήταν που ξεκίνησαν οι λεγόμενες «διαδηλώσεις για τη δημοκρατία και την ελευθερία», οι οποίες δεν είχαν κάνει την εμφάνισή τους νωρίτερα και οι οποίες ξεκίνησαν να αμφισβητούν τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών πριν αυτές καν διεξαχθούν!… Ήταν πλέον ηλίου φαεινότερο, ότι όποια και να ήταν τα αποτελέσματα των εκλογών (εκτός, φυσικά, εάν έβγαζαν τον Λουκασένκο... ηττημένο!…), αυτά θα συνέχιζαν να αμφισβητούνται και μάλιστα με διαρκώς αυξανόμενη ένταση. Τα τελικά αποτελέσματα, τα οποία έβγαλαν ως μεγάλο νικητή τον Λουκασένκο με ποσοστό 80% και με συμμετοχή που ξεπέρασε το 84% των εγγεγραμμένων εκλογέων, ουδόλως σταμάτησαν την ορμή της λεγόμενης «αντιπολίτευσης», η οποία υποδαυλιζόμενη από τους δυτικούς πάτρωνές της συνέχισε και συνεχίζει μέχρι σήμερα (έστω και αν η ένταση των διαδηλώσεων δείχνει τελευταία μια σχετική πτώση) να προσπαθεί να επιβάλει τη δική της πολιτική ατζέντα, χωρίς μάλιστα ο συσχετισμός δυνάμεων εντός των πολιτών της χώρας να την ευνοεί.
Στην υπόθεση της υποδαύλισης των παραπάνω διαδηλώσεων εκτός από τις ίδιες τις ΗΠΑ (που έχουν εδώ και καιρό προβεί σε ενέργειες προετοιμασίας, όπως πχ η ενίσχυση του προσωπικού της πρεσβείας τους στο Μινσκ με 100 άτομα επιπλέον, εκ των οποίων τουλάχιστον το 1/3 είναι ανοιχτά πράκτορες της CIA) έχουν ενεργοποιηθεί οι παραδοσιακοί, εδώ και μερικές δεκαετίες, εχθροί της Ρωσίας και της ρωσικής επιρροής στην Ανατολική Ευρώπη, δηλαδή η Πολωνία, οι χώρες της Βαλτικής (Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία) και η Ουκρανία. Στις διαδηλώσεις της λεγόμενης «αντιπολίτευσης» κυριαρχούν οι σημαίες με τις δύο λευκές και τη μία κόκκινη ρίγα στη μέση, που έχουν ευθεία αναφορά στους Λευκορώσους εθνικιστές και συνεργάτες των ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κάτι που θα πρέπει, βεβαίως, να κινήσει τις υποψίες όσων θεώρησαν αρχικά ότι το κίνημα της αντιπολίτευσης έχει «δημοκρατικά» και «φιλελεύθερα» κίνητρα…
Εδώ θα πρέπει να παρατηρήσουμε, ότι η λεγόμενη «ηγεσία» της λευκορωσικής «αντιπολίτευσης» μόνο ενιαία δεν είναι και μόνο ίδιες αντιλήψεις για το μέλλον της χώρας δεν έχει. Από τη μία πλευρά έχουμε την υποψήφια για την προεδρία της χώρας Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, η οποία με βάση τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών έλαβε τη 2η θέση με ποσοστό 10% και η οποία θεώρησε σκόπιμο να… «αυτοεξοριστεί» στη Λιθουανία, απ’ όπου συνεχίζει την πολιτική της παρουσία. Η Τσιχανόφσκαγια λειτουργεί ανοιχτά ως φερέφωνο των ΗΠΑ και ουσιαστικά επαναλαμβάνει κατά γράμμα όσα της υπαγορεύουν ανοιχτά από την Ουάσιγκτον, έχοντας σε αυτή την υπόθεση την αμέριστη συμπαράσταση των λιθουανικών αρχών και προσωπικά του Υπουργού Εξωτερικών της εν λόγω χώρας, Λίνας Λινκιάβιτσους. Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο σύζυγος της Τσιχανόφσκαγια, Σεργκέι Τσιχανόφσκι, θα ήταν αυτός υποψήφιος για την προεδρία της χώρας, αλλά συνελήφθη στις 29 Μαΐου του τρέχοντος έτους, έχοντας φορτωθεί τον...μισό Ποινικό Κώδικα της Λευκορωσίας. Και, κάπως έτσι, το δικαίωμα της υποψηφιότητας στις εκλογές μεταφέρθηκε (με… «δημοκρατικότατες» διαδικασίες) στη, μεταφράστρια Αγγλικών και Γερμανικών στο επάγγελμα, Σβετλάνα...
Από την άλλη πλευρά υπάρχει το λεγόμενο «Συντονιστικό Συμβούλιο» της αντιπολίτευσης, το οποίο αποτελείται από περίπου 50 πολιτικά και μη πρόσωπα από διάφορους κομματικούς σχηματισμούς που τους ενώνει, επί της ουσίας, η επιθυμία για ανατροπή ή, έστω, η αντικατάσταση του Λουκασένκο. Το «Συμβούλιο» αυτό δεν είναι προϊόν κάποιων δημοκρατικών διαδικασιών, κοινώς δεν έχει εκλεγεί από κανέναν, ωστόσο έχει πάρει επάνω του (χωρίς φυσικά καμία πραγματική νομιμοποίηση) το δικαίωμα εκπροσώπησης των διαδηλωτών κατά του Λουκασένκο και την διεκδίκηση μιας πολιτικής ατζέντας γεμάτης από αντιφάσεις. Τυπικά τα βασικά αιτήματα της «αντιπολίτευσης» είναι η συνταγματική αναθεώρηση και η διεξαγωγή «καθαρών και αδιάβλητων» προεδρικών και βουλευτικών εκλογών. Ωστόσο η συνταγματική αναθεώρηση βρισκόταν και βρίσκεται πάντα και στην πολιτική ατζέντα του ίδιου του Προέδρου Λουκασένκο. Στις προτάσεις του, ωστόσο, για τη δημιουργία κατάλληλης Επιτροπής για το Σύνταγμα, η οποία μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα 6 μηνών έως 1 έτους θα επεξεργαστεί τις κατάλληλες προτάσεις και θα τις υποβάλει στην κρίση του λευκορωσικού λαού, η λεγόμενη «αντιπολίτευση» απαντά αρνητικά και απαιτεί «εκλογές εδώ και τώρα»… Η λογική αντίφαση είναι προφανής, όπως προφανής είναι και η στόχευση της «αντιπολίτευσης» να απαντά «όχι σε όλα», αφού ο μοναδικός πραγματικός της στόχος είναι η ανατροπή του Λουκασένκο και όχι, φυσικά, ο «εκδημοκρατισμός» της πολιτικής ζωής της Λευκορωσίας…
Τα πράγματα, ωστόσο, δεν δείχνουν να είναι ιδιαίτερα ρόδινα όχι τόσο για την λευκορωσική «αντιπολίτευση», όσο για τους πάτρωνες και χρηματοδότες της… Καταρχάς, οι εκκλήσεις για απεργίες στις μεγάλες κρατικές (έχει σημασία αυτό: μόνο στις κρατικές, όχι στις ιδιωτικές!) επιχειρήσεις με πρόφαση τους χαμηλούς μισθούς φαίνεται να έχουν ολοένα και μικρότερη απήχηση, σε βαθμό που πλέον είναι ζήτημα εάν απεργεί το 1% των εργαζόμενων σε αυτές. Επίσης, μετά από αρκετές μέρες αυτοσυγκράτησης, άρχισαν να βγαίνουν στο δρόμο οι υποστηρικτές του Λουκασένκο και της συνταγματικής νομιμότητας στη χώρα. Και, αν κρίνει κανείς από τον αριθμό των συγκεντρωμένων σε αυτές, ο Λουκασένκο εξακολουθεί να έχει καθαρά το «πάνω χέρι» σε ό,τι αφορά στη δημοφιλία και στην υποστήριξη του λαού της χώρας προς αυτόν. Τέλος, μετά από ορισμένες ταραχές που δημιουργήθηκαν από κάποιους τύποις «ειρηνικούς και άοπλους» διαδηλωτές της «αντιπολίτευσης», στα χέρια των οποίων βρέθηκε κανονικός στρατιωτικός εξοπλισμός, ενεργοποιήθηκαν τα αντανακλαστικά της Λευκορωσίας και της Ρωσίας ως προς τη Συμφωνία το «ενωσιακό κράτος» και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν αμφίπλευρα από αυτήν.
Μία από τις υποχρεώσεις, λοιπόν, που προκύπτουν από τη συμφωνία αυτή, είναι η προσφορά βοήθειας σε περίπτωση είτε εξωτερικής επέμβασης είτε προσπάθειας ανατροπής της συνταγματικής νομιμότητας σε οποιαδήποτε από τις πλευρές που συμμετέχουν σε αυτήν. Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι είτε γίνει προσπάθεια «έξωθεν» για την ανατροπή του Λουκασένκο είτε κίνημα «εκ των έσω» με τον ίδιο σκοπό, η Ρωσία μπορεί να διαθέσει τμήμα των Ενόπλων Δυνάμεών της ή/και των Δυνάμεων Ασφαλείας της, προκειμένου να αποτρέψει τόσο την ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης, όσο και τη δημιουργία εμφύλιας σύρραξης. Αυτό δήλωσε στις 27 Αυγούστου ο ίδιος ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο του 2ου κρατικού καναλιού Σεργκέι Μπριλιόβ, τονίζοντας μάλιστα ότι η κίνηση αυτή έγινε μετά από παράκληση του ίδιου του Αλεξάντρ Λουκασένκο. Η αντίδραση των δυτικών πολιτικών και των αντίστοιχων ΜΜΕ ήταν, όπως αναμενόταν, ...εκρηκτική!… Όλοι, σχεδόν, μιλούσαν για… στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στη Λευκορωσία, παρά το γεγονός ότι την παρούσα στιγμή δεν βρίσκεται σε αυτήν ούτε ένας Ρώσος στρατιώτης ή εθνοφρουρός!!! Ούτε ο προειδοποιητικός χαρακτήρας της δήλωσης λήφθηκε, φυσικά, υπόψη, ούτε το γεγονός ότι η παρέμβαση που ήδη γίνεται από τις χώρες της Δύσης στις εσωτερικές υποθέσεις της Λευκορωσίας είναι κατά πολύ μεγαλύτερη και ωμή απ’ οποιαδήποτε υποθετική (επί του παρόντος, τουλάχιστον) της Ρωσίας…
Ούτε οι απειλές της «συλλογικής Δύσης» προς τον Λουκασένκο περί κυρώσεων φάνηκε να κάνουν το αυτί του Λευκορώσου Προέδρου να ιδρώνει. Πρώτον, οι οικονομικές σχέσεις της Λευκορωσίας έχουν ως βασικό εταίρο τη Ρωσία και όχι της χώρες της ΕΕ και, πολύ περισσότερο, τις ΗΠΑ. Δεύτερον, ενδεχόμενες αντίστροφες κυρώσεις από την πλευρά της Λευκορωσίας (κάτι για το οποίο μίλησε ευθέως ο Λουκασένκο σε πρόσφατη συνέντευξή του προς τα ΜΜΕ) μάλλον θα έχουν πολύ ισχυρότερο αποτέλεσμα και θα επιφέρουν πολύ σημαντικότερο πλήγμα στις οικονομίες κάποιων χωρών. Ο λόγος γίνεται ακριβώς για την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες ήταν και οι μοναδικές που διατηρούσαν στενές οικονομικές σχέσεις με τη Λευκορωσία και έβρισκαν αγορά για τα (κυρίως αγροτικά) προϊόντα τους και ένα είδος «τράνζιτ» προς την αγορά της Ρωσίας, που είναι φυσικά απείρως μεγαλύτερη και πιο ελκυστική. Τώρα ο Λουκασένκο «υποσχέθηκε» στις χώρες της ΕΕ που γειτονεύουν με τη χώρα του ότι για να έλθουν σε εμπορικές σχέσεις και συμφωνίες με τη Ρωσία θα πρέπει να διασχίζουν είτε τη… Σκανδιναβία, είτε τη… Μαύρη Θάλασσα. Κοινώς, απείλησε ότι θα κόψει κάθε είδους συγκοινωνία «τράνζιτ» γι’ αυτές τις χώρες (αεροπορική, σιδηροδρομική και οδική), με ό,τι συνέπειες μπορεί να επιφέρει μια τέτοια ενέργεια. Στην πράξη, τα μήλα, οι φράουλες και τα μανιτάρια της Πολωνίας θα χάσουν μιαν αγορά περίπου 150 εκατομμυρίων καταναλωτών, ενώ η οικονομία της Λιθουανίας θα χάσει περίπου το 30% των εσόδων του προϋπολογισμού της, η οποία στηρίζεται στις οδικές μεταφορές και τα logistics που περνούν διαμέσου του εδάφους της Λευκορωσίας. Όποιος θεωρούσε ότι ο «μπάτια» ( = πατερούλης) θα είναι αντίπαλος «του χεριού του», πλανάται πλάνην οικτράν…
Για «κερασάκι στην τούρτα» άφησα μία δήλωση του Επιτρόπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ισπανού σοσιαλιστή Ζοζέπ Μπορέλ (Josep Borell), ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ δήλωσε ότι «η ΕΕ δεν πρόκειται να επιτρέψει το να μετατραπεί η Λευκορωσία σε μια δεύτερη Ουκρανία (!!!). Η φαινομενικά διφορούμενη αυτή δήλωση φαίνεται να αποκαλύπτει, σε δεύτερο επίπεδο, μια μεγάλη αλήθεια την οποία οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φαίνεται να ομολογούν έστω και με «γλώσσα λανθάνουσα»: την παντελή αποτυχία του «σχεδίου Ουκρανία». Για την οποία ο σχεδιασμός ήταν να γίνει ένα προτεκτοράτο της Δύσης με αντιρωσική εξωτερική πολιτική και νεοφιλελεύθερο οικονομικό προσανατολισμό, αλλά μετατράπηκε σε ένα ναζιστικού τύπου κράτος με έναν εμφύλιο πόλεμο να καίει τα σωθικά του εδώ και 6μιση χρόνια (Ντονμπάς) και το οποίο δεν χωράει στα μέτρα και σταθμά ούτε γίνεται, πλέον, ανεκτό ακόμη και από την «καθ’ ημάς» νεοφιλελεύθερη Δύση. Η προσωπική μου ελπίδα, την οποία φαίνεται να συμμερίζεται και η (συντριπτική;) πλειοψηφία των Λευκορώσων πολιτών, είναι όντως η Λευκορωσία να μη μετατραπεί σε «δεύτερη Ουκρανία», όχι όμως δια χειρός της Δύσης, αλλά (για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους) δια χειρός της Ρωσίας. Ό,τι και αν σημαίνει αυτό…
ΥΓ: Παρά το αρκετά μεγάλο μέγεθος του παρόντος άρθρου, υπήρξαν πτυχές του λευκορωσικού ζητήματος που αντικειμενικά δεν μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτό. Η προσπάθειά μου θα είναι, στο επόμενο διάστημα, να προσπαθήσω να αναδείξω και κάποιες ξεχωριστές πτυχές του ζητήματος με πιο εξειδικευμένο τρόπο και, ελπίζω, σε μικρότερη έκταση κειμένου απ’ ο,τι το παρόν...
Βασίλης Μακρίδης: Σχετικά με τον συντάκτη
Εδώ και αρκετές ημέρες έψαχνα, κατά την προσφιλή μου έκφραση, τον χρόνο και τα κέφια για να γράψω δυο λόγια γύρω από τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων στη Λευκορωσία, δεδομένου ότι αποτελεί ένα θέμα όχι με τοπική-περιφερειακή εμβέλεια, αλλά με προεκτάσεις σε πανευρωπαϊκό, τουλάχιστον επίπεδο και με συνέπειες (ανάλογα με την έκβασή του) που μπορούν να αγγίξουν και τη χώρα μας, όπως έχει συμβεί αντίστοιχα και με τα όσα συμβαίνουν εδώ και 6 χρόνια στη – γειτονική με τη Λευκορωσία – Ουκρανία.
Για αντικειμενικούς λόγους κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό νωρίτερα. Στο μεταξύ οι εξελίξεις στη χώρα αυτή της Ανατολικής Ευρώπης συνεχίστηκαν και το υλικό που έχει μαζευτεί προς αξιολόγηση είναι ήδη αρκετό για να πούμε κάποια πράγματα, από αυτά που ο «καθ’ ημάς» δυτικός Τύπος προτιμά είτε να τα αποσιωπά, είτε να τα διαστρεβλώνει κατά το δοκούν.
Το «στόρι» των τελευταίων εβδομάδων είναι λίγο ως πολύ γνωστό: λίγες μέρες πριν από τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών στη Λευκορωσία στήθηκε ένα σκηνικό το οποίο αποδείχθηκε, λίγες ημέρες αργότερα πως ήταν προβοκάτσια στημένη από τις μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας και των ΗΠΑ και είχε στόχο τη δημιουργία διένεξης ανάμεσα σε δύο χώρες με παραδοσιακούς δεσμούς φιλίας και συνεργασίας: τη Λευκορωσία και τη Ρωσία.
Η σύλληψη 32 Ρώσων και 1 Λευκορώσου πολίτη στο Μινσκ που ανήκαν, δήθεν, σε ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία ονόματι «Βάγκνερ», με την κατηγορία της δήθεν «διατάραξης της ειρήνης» και της «δημιουργίας ταραχών και άλλων ενεργειών κατά του λευκορωσικού κράτους» πριν μετεξελιχθεί σε φιάσκο παραλίγο να οδηγήσει τις διμερείς σχέσεις Λευκορωσίας και Ρωσίας σε σοβαρότατη κρίση. Οι 33 άνδρες βρέθηκαν να διαμένουν προσωρινά στο ίδιο ξενοδοχείο και ο σκοπός που βρέθηκαν στο Μινσκ ήταν να πάρουν το επόμενο αεροπλάνο και να κατευθυνθούν σε διάφορες χώρες του κόσμου για εργασία εκεί. Μεταξύ των χωρών αυτών ήταν η Βενεζουέλα, η Τουρκία, η Συρία κ.ά. Η υπομονή και η επιμονή της ρωσικής πλευράς να γίνει σε βάθος έρευνα χωρίς βιασύνη για την απονομή ενοχής ήταν αυτή που οδήγησε στο ξεσκέπασμα της προβοκάτσιας. Χάρη και στη σπουδαία δουλειά του Ρώσου δημοσιογράφου Αλεξάντρ Κοτς, που ξέμπλεξε όλο το κουβάρι της ιστορίας και παρουσίασε τα στοιχεία της έρευνάς του στην εφημερίδα «Κομσομόλσκαγια Πράβντα», η προβοκάτσια αποκαλύφθηκε και οι σχέσεις Λευκορωσίας – Ρωσίας παρέμειναν αλώβητες.
Η υπόθεση αυτή, ωστόσο, φαινόταν δια γυμνού οφθαλμού ότι στήθηκε «εξεπιτούτου», προκειμένου να οδηγήσει τον βέβαιο, βάσει των δημοσκοπήσεων, νικητή των επικείμενων, ακόμη, προεδρικών εκλογών, εν ενεργεία Πρόεδρο της χώρας Αλεξάντρ Λουκασένκο σε «αντιρωσική» κατεύθυνση. Θεωρούσαν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, βλέποντας τον Λευκορώσο Πρόεδρο τα τελευταία χρόνια να καθυστερεί τις διαδικασίες ολοκλήρωσης της δημιουργίας ενωσιακού κράτους με τη Ρωσία, τις απαιτήσεις και τα προσκόμματα που έθετε προς τη ρωσική πλευρά σε μια σειρά από ζητήματα εμπορικών, κυρίως, σχέσεων των δύο χωρών και την προσπάθειά του (όχι χωρίς την επίδραση ενός συγκεκριμένου μπλοκ του πολιτικού προσωπικού της χώρας που έχει φιλοδυτικές τάσεις) για άνοιγμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων μαζί της, ακόμη και τη δυνατότητα για χορήγηση κάποιων δανείων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ωστόσο τα πράγματα άλλαξαν ριζικά μετά το φιάσκο στο οποίο οδηγήθηκε η εν λόγω υπόθεση. Ο Λουκασένκο «ανέκρουσε πρύμναν» σε ό,τι αφορούσε τις κατηγορίες κατά της Ρωσίας και επανήλθε πολύ σύντομα στην παραδοσιακή φιλική του φρασεολογία και προς τη «μεγάλη αδελφή» και προς τον Πρόεδρό της. Από εκείνη τη στιγμή ενεργοποιήθηκε το «Σχέδιο Β» των δυτικών μυστικών υπηρεσιών, το οποίο βεβαίως εξυφαινόταν εδώ και πάνω από μία δεκαετία με συστηματική προπαγανδιστική δουλειά εντός της Λευκορωσίας και με τακτική χρηματοδότηση συγκεκριμένων ΜΚΟ που δημιουργήθηκαν εντός της χώρας αυτής ακριβώς για να προετοιμάσουν το έδαφος για μια ανατροπή της νόμιμης εξουσίας κατά τα τα πρότυπα της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2014.
Τότε ήταν που ξεκίνησαν οι λεγόμενες «διαδηλώσεις για τη δημοκρατία και την ελευθερία», οι οποίες δεν είχαν κάνει την εμφάνισή τους νωρίτερα και οι οποίες ξεκίνησαν να αμφισβητούν τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών πριν αυτές καν διεξαχθούν!… Ήταν πλέον ηλίου φαεινότερο, ότι όποια και να ήταν τα αποτελέσματα των εκλογών (εκτός, φυσικά, εάν έβγαζαν τον Λουκασένκο... ηττημένο!…), αυτά θα συνέχιζαν να αμφισβητούνται και μάλιστα με διαρκώς αυξανόμενη ένταση. Τα τελικά αποτελέσματα, τα οποία έβγαλαν ως μεγάλο νικητή τον Λουκασένκο με ποσοστό 80% και με συμμετοχή που ξεπέρασε το 84% των εγγεγραμμένων εκλογέων, ουδόλως σταμάτησαν την ορμή της λεγόμενης «αντιπολίτευσης», η οποία υποδαυλιζόμενη από τους δυτικούς πάτρωνές της συνέχισε και συνεχίζει μέχρι σήμερα (έστω και αν η ένταση των διαδηλώσεων δείχνει τελευταία μια σχετική πτώση) να προσπαθεί να επιβάλει τη δική της πολιτική ατζέντα, χωρίς μάλιστα ο συσχετισμός δυνάμεων εντός των πολιτών της χώρας να την ευνοεί.
Στην υπόθεση της υποδαύλισης των παραπάνω διαδηλώσεων εκτός από τις ίδιες τις ΗΠΑ (που έχουν εδώ και καιρό προβεί σε ενέργειες προετοιμασίας, όπως πχ η ενίσχυση του προσωπικού της πρεσβείας τους στο Μινσκ με 100 άτομα επιπλέον, εκ των οποίων τουλάχιστον το 1/3 είναι ανοιχτά πράκτορες της CIA) έχουν ενεργοποιηθεί οι παραδοσιακοί, εδώ και μερικές δεκαετίες, εχθροί της Ρωσίας και της ρωσικής επιρροής στην Ανατολική Ευρώπη, δηλαδή η Πολωνία, οι χώρες της Βαλτικής (Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία) και η Ουκρανία. Στις διαδηλώσεις της λεγόμενης «αντιπολίτευσης» κυριαρχούν οι σημαίες με τις δύο λευκές και τη μία κόκκινη ρίγα στη μέση, που έχουν ευθεία αναφορά στους Λευκορώσους εθνικιστές και συνεργάτες των ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κάτι που θα πρέπει, βεβαίως, να κινήσει τις υποψίες όσων θεώρησαν αρχικά ότι το κίνημα της αντιπολίτευσης έχει «δημοκρατικά» και «φιλελεύθερα» κίνητρα…
Εδώ θα πρέπει να παρατηρήσουμε, ότι η λεγόμενη «ηγεσία» της λευκορωσικής «αντιπολίτευσης» μόνο ενιαία δεν είναι και μόνο ίδιες αντιλήψεις για το μέλλον της χώρας δεν έχει. Από τη μία πλευρά έχουμε την υποψήφια για την προεδρία της χώρας Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, η οποία με βάση τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών έλαβε τη 2η θέση με ποσοστό 10% και η οποία θεώρησε σκόπιμο να… «αυτοεξοριστεί» στη Λιθουανία, απ’ όπου συνεχίζει την πολιτική της παρουσία. Η Τσιχανόφσκαγια λειτουργεί ανοιχτά ως φερέφωνο των ΗΠΑ και ουσιαστικά επαναλαμβάνει κατά γράμμα όσα της υπαγορεύουν ανοιχτά από την Ουάσιγκτον, έχοντας σε αυτή την υπόθεση την αμέριστη συμπαράσταση των λιθουανικών αρχών και προσωπικά του Υπουργού Εξωτερικών της εν λόγω χώρας, Λίνας Λινκιάβιτσους. Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο σύζυγος της Τσιχανόφσκαγια, Σεργκέι Τσιχανόφσκι, θα ήταν αυτός υποψήφιος για την προεδρία της χώρας, αλλά συνελήφθη στις 29 Μαΐου του τρέχοντος έτους, έχοντας φορτωθεί τον...μισό Ποινικό Κώδικα της Λευκορωσίας. Και, κάπως έτσι, το δικαίωμα της υποψηφιότητας στις εκλογές μεταφέρθηκε (με… «δημοκρατικότατες» διαδικασίες) στη, μεταφράστρια Αγγλικών και Γερμανικών στο επάγγελμα, Σβετλάνα...
Από την άλλη πλευρά υπάρχει το λεγόμενο «Συντονιστικό Συμβούλιο» της αντιπολίτευσης, το οποίο αποτελείται από περίπου 50 πολιτικά και μη πρόσωπα από διάφορους κομματικούς σχηματισμούς που τους ενώνει, επί της ουσίας, η επιθυμία για ανατροπή ή, έστω, η αντικατάσταση του Λουκασένκο. Το «Συμβούλιο» αυτό δεν είναι προϊόν κάποιων δημοκρατικών διαδικασιών, κοινώς δεν έχει εκλεγεί από κανέναν, ωστόσο έχει πάρει επάνω του (χωρίς φυσικά καμία πραγματική νομιμοποίηση) το δικαίωμα εκπροσώπησης των διαδηλωτών κατά του Λουκασένκο και την διεκδίκηση μιας πολιτικής ατζέντας γεμάτης από αντιφάσεις. Τυπικά τα βασικά αιτήματα της «αντιπολίτευσης» είναι η συνταγματική αναθεώρηση και η διεξαγωγή «καθαρών και αδιάβλητων» προεδρικών και βουλευτικών εκλογών. Ωστόσο η συνταγματική αναθεώρηση βρισκόταν και βρίσκεται πάντα και στην πολιτική ατζέντα του ίδιου του Προέδρου Λουκασένκο. Στις προτάσεις του, ωστόσο, για τη δημιουργία κατάλληλης Επιτροπής για το Σύνταγμα, η οποία μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα 6 μηνών έως 1 έτους θα επεξεργαστεί τις κατάλληλες προτάσεις και θα τις υποβάλει στην κρίση του λευκορωσικού λαού, η λεγόμενη «αντιπολίτευση» απαντά αρνητικά και απαιτεί «εκλογές εδώ και τώρα»… Η λογική αντίφαση είναι προφανής, όπως προφανής είναι και η στόχευση της «αντιπολίτευσης» να απαντά «όχι σε όλα», αφού ο μοναδικός πραγματικός της στόχος είναι η ανατροπή του Λουκασένκο και όχι, φυσικά, ο «εκδημοκρατισμός» της πολιτικής ζωής της Λευκορωσίας…
Τα πράγματα, ωστόσο, δεν δείχνουν να είναι ιδιαίτερα ρόδινα όχι τόσο για την λευκορωσική «αντιπολίτευση», όσο για τους πάτρωνες και χρηματοδότες της… Καταρχάς, οι εκκλήσεις για απεργίες στις μεγάλες κρατικές (έχει σημασία αυτό: μόνο στις κρατικές, όχι στις ιδιωτικές!) επιχειρήσεις με πρόφαση τους χαμηλούς μισθούς φαίνεται να έχουν ολοένα και μικρότερη απήχηση, σε βαθμό που πλέον είναι ζήτημα εάν απεργεί το 1% των εργαζόμενων σε αυτές. Επίσης, μετά από αρκετές μέρες αυτοσυγκράτησης, άρχισαν να βγαίνουν στο δρόμο οι υποστηρικτές του Λουκασένκο και της συνταγματικής νομιμότητας στη χώρα. Και, αν κρίνει κανείς από τον αριθμό των συγκεντρωμένων σε αυτές, ο Λουκασένκο εξακολουθεί να έχει καθαρά το «πάνω χέρι» σε ό,τι αφορά στη δημοφιλία και στην υποστήριξη του λαού της χώρας προς αυτόν. Τέλος, μετά από ορισμένες ταραχές που δημιουργήθηκαν από κάποιους τύποις «ειρηνικούς και άοπλους» διαδηλωτές της «αντιπολίτευσης», στα χέρια των οποίων βρέθηκε κανονικός στρατιωτικός εξοπλισμός, ενεργοποιήθηκαν τα αντανακλαστικά της Λευκορωσίας και της Ρωσίας ως προς τη Συμφωνία το «ενωσιακό κράτος» και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν αμφίπλευρα από αυτήν.
Μία από τις υποχρεώσεις, λοιπόν, που προκύπτουν από τη συμφωνία αυτή, είναι η προσφορά βοήθειας σε περίπτωση είτε εξωτερικής επέμβασης είτε προσπάθειας ανατροπής της συνταγματικής νομιμότητας σε οποιαδήποτε από τις πλευρές που συμμετέχουν σε αυτήν. Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι είτε γίνει προσπάθεια «έξωθεν» για την ανατροπή του Λουκασένκο είτε κίνημα «εκ των έσω» με τον ίδιο σκοπό, η Ρωσία μπορεί να διαθέσει τμήμα των Ενόπλων Δυνάμεών της ή/και των Δυνάμεων Ασφαλείας της, προκειμένου να αποτρέψει τόσο την ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης, όσο και τη δημιουργία εμφύλιας σύρραξης. Αυτό δήλωσε στις 27 Αυγούστου ο ίδιος ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο του 2ου κρατικού καναλιού Σεργκέι Μπριλιόβ, τονίζοντας μάλιστα ότι η κίνηση αυτή έγινε μετά από παράκληση του ίδιου του Αλεξάντρ Λουκασένκο. Η αντίδραση των δυτικών πολιτικών και των αντίστοιχων ΜΜΕ ήταν, όπως αναμενόταν, ...εκρηκτική!… Όλοι, σχεδόν, μιλούσαν για… στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας στη Λευκορωσία, παρά το γεγονός ότι την παρούσα στιγμή δεν βρίσκεται σε αυτήν ούτε ένας Ρώσος στρατιώτης ή εθνοφρουρός!!! Ούτε ο προειδοποιητικός χαρακτήρας της δήλωσης λήφθηκε, φυσικά, υπόψη, ούτε το γεγονός ότι η παρέμβαση που ήδη γίνεται από τις χώρες της Δύσης στις εσωτερικές υποθέσεις της Λευκορωσίας είναι κατά πολύ μεγαλύτερη και ωμή απ’ οποιαδήποτε υποθετική (επί του παρόντος, τουλάχιστον) της Ρωσίας…
Ούτε οι απειλές της «συλλογικής Δύσης» προς τον Λουκασένκο περί κυρώσεων φάνηκε να κάνουν το αυτί του Λευκορώσου Προέδρου να ιδρώνει. Πρώτον, οι οικονομικές σχέσεις της Λευκορωσίας έχουν ως βασικό εταίρο τη Ρωσία και όχι της χώρες της ΕΕ και, πολύ περισσότερο, τις ΗΠΑ. Δεύτερον, ενδεχόμενες αντίστροφες κυρώσεις από την πλευρά της Λευκορωσίας (κάτι για το οποίο μίλησε ευθέως ο Λουκασένκο σε πρόσφατη συνέντευξή του προς τα ΜΜΕ) μάλλον θα έχουν πολύ ισχυρότερο αποτέλεσμα και θα επιφέρουν πολύ σημαντικότερο πλήγμα στις οικονομίες κάποιων χωρών. Ο λόγος γίνεται ακριβώς για την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες ήταν και οι μοναδικές που διατηρούσαν στενές οικονομικές σχέσεις με τη Λευκορωσία και έβρισκαν αγορά για τα (κυρίως αγροτικά) προϊόντα τους και ένα είδος «τράνζιτ» προς την αγορά της Ρωσίας, που είναι φυσικά απείρως μεγαλύτερη και πιο ελκυστική. Τώρα ο Λουκασένκο «υποσχέθηκε» στις χώρες της ΕΕ που γειτονεύουν με τη χώρα του ότι για να έλθουν σε εμπορικές σχέσεις και συμφωνίες με τη Ρωσία θα πρέπει να διασχίζουν είτε τη… Σκανδιναβία, είτε τη… Μαύρη Θάλασσα. Κοινώς, απείλησε ότι θα κόψει κάθε είδους συγκοινωνία «τράνζιτ» γι’ αυτές τις χώρες (αεροπορική, σιδηροδρομική και οδική), με ό,τι συνέπειες μπορεί να επιφέρει μια τέτοια ενέργεια. Στην πράξη, τα μήλα, οι φράουλες και τα μανιτάρια της Πολωνίας θα χάσουν μιαν αγορά περίπου 150 εκατομμυρίων καταναλωτών, ενώ η οικονομία της Λιθουανίας θα χάσει περίπου το 30% των εσόδων του προϋπολογισμού της, η οποία στηρίζεται στις οδικές μεταφορές και τα logistics που περνούν διαμέσου του εδάφους της Λευκορωσίας. Όποιος θεωρούσε ότι ο «μπάτια» ( = πατερούλης) θα είναι αντίπαλος «του χεριού του», πλανάται πλάνην οικτράν…
Για «κερασάκι στην τούρτα» άφησα μία δήλωση του Επιτρόπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ισπανού σοσιαλιστή Ζοζέπ Μπορέλ (Josep Borell), ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ δήλωσε ότι «η ΕΕ δεν πρόκειται να επιτρέψει το να μετατραπεί η Λευκορωσία σε μια δεύτερη Ουκρανία (!!!). Η φαινομενικά διφορούμενη αυτή δήλωση φαίνεται να αποκαλύπτει, σε δεύτερο επίπεδο, μια μεγάλη αλήθεια την οποία οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φαίνεται να ομολογούν έστω και με «γλώσσα λανθάνουσα»: την παντελή αποτυχία του «σχεδίου Ουκρανία». Για την οποία ο σχεδιασμός ήταν να γίνει ένα προτεκτοράτο της Δύσης με αντιρωσική εξωτερική πολιτική και νεοφιλελεύθερο οικονομικό προσανατολισμό, αλλά μετατράπηκε σε ένα ναζιστικού τύπου κράτος με έναν εμφύλιο πόλεμο να καίει τα σωθικά του εδώ και 6μιση χρόνια (Ντονμπάς) και το οποίο δεν χωράει στα μέτρα και σταθμά ούτε γίνεται, πλέον, ανεκτό ακόμη και από την «καθ’ ημάς» νεοφιλελεύθερη Δύση. Η προσωπική μου ελπίδα, την οποία φαίνεται να συμμερίζεται και η (συντριπτική;) πλειοψηφία των Λευκορώσων πολιτών, είναι όντως η Λευκορωσία να μη μετατραπεί σε «δεύτερη Ουκρανία», όχι όμως δια χειρός της Δύσης, αλλά (για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους) δια χειρός της Ρωσίας. Ό,τι και αν σημαίνει αυτό…
ΥΓ: Παρά το αρκετά μεγάλο μέγεθος του παρόντος άρθρου, υπήρξαν πτυχές του λευκορωσικού ζητήματος που αντικειμενικά δεν μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτό. Η προσπάθειά μου θα είναι, στο επόμενο διάστημα, να προσπαθήσω να αναδείξω και κάποιες ξεχωριστές πτυχές του ζητήματος με πιο εξειδικευμένο τρόπο και, ελπίζω, σε μικρότερη έκταση κειμένου απ’ ο,τι το παρόν...
Βασίλης Μακρίδης: Σχετικά με τον συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου