ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ

Από Ανδρέας Καρακόκκινος

Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1940 στην Αθήνα και από τα έξι χρόνια της ξεκίνησε τη θεατρική της καριέρα ως παιδί – θαύμα. Το 1952 πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Ο Άλλος», δίπλα στον Γιώργο Παππά. Σπούδασε υποκριτική στη δραματική σχολή του Τάκη Μουζενίδη και χορό στη σχολή της Κούλας Πράτσικα.

Φήμη, όμως, απέκτησε στα κινηματογραφικά πλατό της Φίνος Φιλμ κατά τη δεκαετία του ‘60, παίζοντας δεύτερους ρόλους σε δεκάδες ταινίες, συνήθως κωμωδίες, στις οποίες ήταν η «θεότρελη» μικρή αδελφή, το «ατίθασο νιάτο» ή η σκανδαλιάρα υπηρέτρια

Τον εμπορικό κινηματογράφο τον απαρνήθηκε στα χρόνια της μεταπολίτευσης, τα οποία τη βρήκαν πολιτικά ενταγμένη σε ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Ο πρώτος της ρόλος σε ταινία του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου ήταν στο «Βαρύ Πεπόνι» (1977) του τότε συζύγου της Παύλου Τάσιου (1942-2011), με τον οποίο απέκτησε μία κόρη τη Μυρτώ Τάσιου (1967-2015). Ακολούθησε η σπαρακτική της εμφάνιση, ως αφηγήτριας, στην «Παραγγελιά» (1980) του ιδίου, στην οποία απήγγειλε ποιήματα από τις συλλογές της «Τρία κλικ αριστερά» και «Ιδιώνυμο», που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα από τη νεολαία της εποχής.

Το 1977 τιμήθηκε με βραβείο α’ γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία της στο «Βαρύ Πεπόνι» και το 1984 με βραβείο β’ γυναικείου ρόλου στην ταινία του Αντρέα Θωμόπουλου «Όστρια ή το τέλος του παιγνιδιού», όπου είχε συνυπογράψει το σενάριο.

Εκτός από τη μεγάλη πορεία της στο θέατρο και στον κινηματογράφο, χάραξε σημαντική τροχιά και στη νεοελληνική ποίηση, κατορθώνοντας να περάσει στο συλλογικό επίπεδο τις αγωνίες της προσωπικής διαδρομής της στην τέχνη και τη ζωή. Η βαθιά πολιτική στάση της, η αναρχική της διάθεση, η περιθωριακή συνείδησή της και οι κοινωνικές ανησυχίες της διαπερνούν ολόκληρη την ποιητική της παραγωγή, που ξεκίνησε το 1978 και ολοκληρώθηκε το 2002, με τη μεταθανάτια έκδοση του «Με λένε Οδύσσεια».

H Κατερίνα Γώγου άφησε την τελευταία της πνοή στις 3 Οκτωβρίου 1993, μέσα στο ασθενοφόρο που τη μετέφερε στο «Ιπποκράτειο» της Αθήνας. Βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, εξαιτίας υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, ενώ αντιμετώπιζε πρόβλημα και με τα ναρκωτικά. Πέρασαν, όμως, δύο ημέρες έως την αναγνώριση του πτώματός της, επειδή ένας φίλος της που τη συνόδευε στις Πρώτες Βοήθειες εξαφανίστηκε αμέσως μετά το θάνατό της.

ΒΙΒΛΙΑ

Εν ζωή

Τρία κλικ αριστερά, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1978
Μεταφράστηκε στα Αγγλικά (“Three clicks left”) από τον Jack Hirschman και κυκλοφόρησε στην Αμερική to 1983, από τις εκδόσεις “Night Horn Books” του San Francisco. (Night Horn Books, 495 Ellis Str., Box 1156, San Francisco, CA 94102)
Ιδιώνυμο, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1980
Το ξύλινο παλτό, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 960-03-0292-8, 1η έκδοση 1982
Απόντες, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1986
Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1988
Νόστος, Εκδόσεις Λιβάνη, 1η έκδοση 1990 – Εκδόσεις Καστανιώτη, 2η έκδοση 2004

Μεταθανάτιες κυκλοφορίες

Με λένε Οδύσσεια, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 960-03-3227-4, 1η έκδοση 2002
Νόστος, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 960-03-3796-9, Επανέκδοση 2004
Τώρα να δούμε εσείς τι θα κάνετε, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 978-960-03-5988-6, Επανέκδοση 2015

ΘΑ ΓΕΝΝΗΘΩ

1940. Σε λίγο, θα γεννηθώ.
Και είκοσι πέντε ημερών, πίσω απ’ τις παλιές σιδερογραμμές
στο σινεμά «ΛΑ0Υ».Βστανικός εκεί Μεταξουργείο, Κολωυάς.
Πάλι πατέρας
με φροντίδα περισσή
στην αυλή
με πίεση στη μάνικα
θα φροντίσει να πάω από πνιγμό
γιατί ως γνωστόν
ήμουνα κορίτσι.
Απέναντι απ’ το σπίτι μας
γκαράζ που το ’χαν Γερμανοί
κι η μάνα μου έβαζε κινίνο στις ρώγες
να μη θηλάζω άλλο.
Μου είπε περήφανη πως το κατάλαβα
και το πρώτο το έφτυνα.
Όμως δεν έτρωγε
δεν είχε γάλα άλλο
όμως ήμουνα από πάντα μου μόνη μου

ήθελα εκεί να κοιμόμουν!
……………………………………

Τι θα γινόμουν άραγε, Θεέ μου
αν δε μου ‘χες δώσει δώρο θυσίας
την ποίηση;
Από πού, πώς, νεκρή ζωντανή, εδώ θα κρατιόμουν;

ΚΑΛΥΤΕΡΑ

Ένα δέντρο. Εργαλείο αυτοκτονίας.
Ένα δέντρο. Σημάδι της ζωής. Της μη αυτοκτονίας.
Της αναβληθείσας ίσως.
Έπιασα να τρέχω.
Η συνενοχή των θλιμμένων, η τελευταία παρηγοριά.
Στην πύλη οι φύλακες μου χαμογέλασαν.
Το ’χαν ξανακάνει πολλές φορές αυτό.
Ήτανε σίγουροι πως θα γυρίσω.

Πέρασα απέναντι.
Στη λεωφόρο άδεια ταξί.
Δε σταματούσαν κι ήταν αδύνατο
να μπω σε λεωφορείο.

Λίγο πριν στο άσυλο είχε κάποια λογική κίνηση.
Ένας χαφιές, δυο γίγαντες νοσοκόμοι.
Ένα και μισό χρόνο έμαθα.

Ρώτησα κοιτάζοντας (μακριά) «Έξω ποιος πέθανε;».
Κάποιος.
Είναι εκεί το αυτοκίνητο
και κλειστό το φέρετρο, μέσα.
Ήξερα ποιος κρεμάστηκε.
Δεν είχα συναίσθημα. Κι αυτός γνωστό κανένα.
Καλύτερα. Και γι αυτόν και για μένα.

Στην τσέπη είχα ένα γερό χαρτί.
Προσωρινό εξιτήριο δημόσιον ψυχιατρείου.
θα μπορούσα, αν τα ’βρισκα σκούρα, να γύριζα.
Ήμουνα καλυμμένη. Μέσα στη ζέστη.

Ένιωθα σιγουριά.

ΜΕΝΟΥΝ ΑΙΩΝΕΣ ΕΤΣΙ

Είμαι Ελληνίδα.
Το πεπρωμένο μου είναι η Ελλάδα.
Το όνομά μου είναι Οδύσσεια.
Η Κίρκη ό,τι πόνεσα κι αγάπησα, φίλοι, αδέρφια,
συντρόφια, έρωτες, χρώματα, μυρωδιές, αλκοόλ, μάνα, παιδί,
ποιήματα, φεγγάρια, Ακρόπολη, χιλιόμετρα και καθρεφτάκια,
θάλασσα, ταινίες, ρούχα, σπασμένα φώτα, τα ’κάνε όλα,
τίποτα όρθιο, γουρούνια, και τ άφησε μια κι έξω,
όλα γουρούνια, χωρίς επιστροφή. Δε ζητάω τίποτα.
Είναι καιρός να διεκδικήσουν και να πάρουν την Αρχή
τους στα χέρια τους. Μένουν αιώνες έτσι. Πιθανά έτσι ήταν
για να ’ναι.
Μόνη μου δέθηκα. Ας κάνουν οι σειρήνες τη βρώμικη
δουλειά τους.
Εγώ και χωρίς καρυδότσουφλο και χρόνο θα πορευτώ.
Τα μάτια μου γαλαξίες απ’ άλλο στερέωμα, βλέπουνε
τη νοσταλγία εκείνων των πλανητών που αυτοκτόνησαν
από μοναξιά. Τ’ αποτυπώματα απ τις φτερούγες μου
αστερόσκονη αφήνουνε στα μακρινά καμπαναριά, στο
παρελθόν εκρήξεων, κι ένα δέντρο, που με την πρώτη ανάσα
ήλιους, πέταλα ανοίγει. Άσε τις σειρήνες να ουρλιάζουνε.
Αύριο πάλι, θα ’ρθει. ΚΟΥΡΑΣΤΗΚΑ ΤΟΣΟ ΚΑΙ ΟΛΟΙ.

Πηγή:whenpoetryspeaks.gr

---

Η Σφήκα: Επιλογές

---