Της Ελένης Ζάχαρη
Από το Λόγων Παίγνια
Καλή εβδομάδα σε όλους αγαπημένοι φίλοι του «Λόγων Παίγνια» και του
«Από Καρδιάς». Καλή όσο μπορεί να είναι μέσα σε όσα συμβαίνουν γύρω μας
και χτυπούν ανελέητα την ανθρώπινη υπόστασή μας. Δεν είναι μόνο οι
οικονομικές συμφωνίες, η αδιαφάνεια στα σκάνδαλα που πληγώνουν
περισσότερο, γιατί βλέπουμε την αδιαφορία για τούτο το Αλωνάκι, η
αναλγησία για τους συνταξιούχους, τους
ανέργους, τους άστεγους…
Είναι κι άλλα τόσα που μαυρίζουν την ψυχή μας. Ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, η βία και η εγκληματικότητα, συνακόλουθα μιας απαράδεκτης αντεθνικής κρατικής πολιτικής, που δημιούργησε τραγικά αδιέξοδα και τώρα αφήνει ένα λαό όμηρο σε προκαταλήψεις, στερεότυπα και φοβίες, καλλιεργημένες έντεχνα ώστε να απασχολείται με αυτά και όχι με τα αληθινά και σοβαρά προβλήματα ή με τους κατά βάσιν υπευθύνους… Τι χρειαζόμαστε; Μια Επανάσταση «Από Καρδιάς»! Μια άλλη προσέγγιση στο θέμα άνθρωπος!
Κι αυτό κάνουμε σήμερα στη στήλη με καλεσμένο έναν αγαπημένο φίλο, από εκείνους για τους οποίους είσαι περήφανος που υπάρχουν στη ζωή σου και στον κόσμο. Κοντά μας ένας νέος ιερέας, ο π. Σπυρίδων Τσιμούρης, πτυχιούχος του τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Δρ. Θεολογίας του ΑΠΘ, με μια ιδιαίτερη όμως ιδιότητα, αυτή του ανθρώπου που μυστικά εργάζεται για την Ιεραποστολή στις χώρες της Αφρικής αλλά και όπου αλλού κληθεί. Συμφοιτητές και φίλοι, με αγάπη δέχτηκε να μιλήσουμε για την Ιεραποστολή και άλλα ζητήματα όσο ήταν εφικτό… λόγω χρόνου. Τον ευχαριστώ ολόψυχα, γιατί γνωρίζω την μεγάλη πίεση που δέχεται από τις ενασχολήσεις του… Σήμερα λοιπόν, μιλάμε για την κατ’ εξοχήν Επανάσταση… αυτή της Σταυρωμένης Αγάπης, χωρίς ιδεολογήματα, προκαταλήψεις, προλήψεις, αναστολές και δογματισμούς…
-Πάτερ, καλώς ήρθες στο "Λόγων Παίγνια" και στη στήλη μας, στο "Από Καρδιάς". Χαίρομαι ιδιαίτερα που είσαι μαζί μας και μαζί μου, γιατί εμάς μας ενώνουν ιδιαίτεροι δεσμοί, και γιατί ο λόγος σου θα είναι σημαντικός για την βιωματική πλευρά της πίστης μας, επειδή είναι κάτι που το ξέρεις, το κάνεις πράξη σε δύσκολες μέρες και σε "δύσκολα" μέρη...
-Σε ευχαριστώ πολύ, Ελένη, για την ευκαιρία αυτής της συζήτησης.
-Θα σε ρωτήσω κάτι, ίσως γραφικό και τετριμμένο, ίσως όμως και απαραίτητο για να συνεχίσουμε. Τι είναι αυτό που σπρώχνει έναν νέο άνδρα, με τις δικές σου σπουδές, τις ευκαιρίες, πιθανόν, να στραφεί στην ιεροσύνη; Ήταν μια ανώδυνη απόφαση για σένα;
-Σίγουρα δεν σε ωθούν στην ιεροσύνη τα γένια και τα ράσα ή οποιοδήποτε άλλο ασφαλές καταφύγιο του παρελθόντος. Είναι μάλλον η σαγήνη ενός ταξιδιού σε ένα διαρκώς οικείο άγνωστο. Ανέκαθεν πίστευα - αλλά και ζούσα- πως ο ιερέας δεν είναι κάτι διαφορετικό από τον λαό, ούτε είναι φορέας μια πνευματικής εξουσίας την οποία νέμει, όπου θέλει. Είναι κομμάτι μιας κοινότητας και σημάδι της ενότητάς της. Τα πράγματα και οι ενασχολήσεις μου με έφεραν από νωρίς σε γνωριμία με διαφορετικούς πολιτισμούς και αντιλήψεις σε κάθε γωνιά της γης. Αυτή η γνωριμία με βοήθησε να ανακαλύψω το «κοινό» των ανθρώπων και την οικουμενικότητα της αλήθειας. Η Ιεροσύνη αποτέλεσε το πέρασμα από την γνωριμία στην πράξη της καθ’ ημέραν αγάπης. " Εν πράγμασιν ημίν, ουκ εν ρήμασιν η αλήθεια". Η σύζυγός μου και εγώ, θεωρήσαμε πως η κίνηση αυτή ήταν μια κίνηση εγγύτερα της αλήθειας, μια αλήθεια που φυσικά υπηρετείται μέσα από πολλά μετερίζια. Βέβαια, η απόφαση να αφήσεις μια καλά δομημένη ζωή για κάτι άλλο, έχει τις δυσκολίες της αλλά «ό,τι αξίζει πονάει και είναι δύσκολο».
-Έχεις διδάξει σε μαθητές λυκείου και Γυμνασίου -κατά καιρούς είχαμε και κοινούς μαθητές οι οποίοι σου είχαν απίστευτη αδυναμία- πόσο εύκολη είναι η επικοινωνία ενός ιερέα στην εποχή αυτή με τους εφήβους; Δε ρωτώ για τους γιους μου που μεγάλωσαν μαζί σου… σχεδόν απ' την… κοιλιά της μαμάς τους!!
-Έχω την αίσθηση πως η επικοινωνία με τον άλλο είναι ένα αγώνισμα που διαρκώς κερδίζεται. Τα πάντα στη ζωή μας είναι σχέση. Το θέμα κάθε φορά δεν είναι τα εξωτερικά σχήματα και οι προκαταλήψεις, αλλά το πόσο διάθεση έχεις να παλέψεις. Το πρόβλημα της εποχής μας είναι η παραίτηση από την «ζωοποιό» τριβή της σχέσης. Ο Καστοριάδης έλεγε, πως η παιδεία και η γνώση είναι μια διαδικασία έρωτα. Μαθαίνεις κάτι επειδή το ερωτεύεσαι. Κάπως έτσι είναι και η διδασκαλία στην τάξη. Κρύβει μια μαγεία! Το πρώτο στοίχημα του δάσκαλου είναι να μην χάσει τη διάθεση να δημιουργεί, να συντηρεί και να προάγει αυτή τη σχέση. Το σχολείο σκοπό του, θα έλεγα, πως δεν έχει την δημιουργία ανταγωνιστικών ατομικοτήτων αλλά την ανάδυση της τέχνης της κοινότητας. Το δεύτερο, είναι να κατανοήσει, το συντομότερο δυνατό, πως δεν είναι αυτός το κέντρο της μάθησης αλλά η ίδια η διαδικασία της σχολικής τάξης. Χρωστώ άπειρη ευγνωμοσύνη στους μαθητές μου αλλά και τους καθηγητές μου στην Ελληνογαλλική σχολή Πειραιά.
-Τι σε κάνει να ασχοληθείς με την Ιεραποστολή, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος; Είχαμε μια εμπειρία και λόγω ενορίας από ιερείς ξένων χωρών και εσύ προσωπικά μεγάλωσες σε μια οικογένεια με επαφές με την εξωτερική ιεραποστολή… Αλλά από αυτό μέχρι να φτάσεις στις χώρες της Αφρικής ο ίδιος, έχει απόσταση..
-Τα τελευταία 15 χρόνια υπηρέτησα σε διοικητικές θέσεις έναν παγκόσμιο οργανισμό, ο οποίος από το 1948 προσπαθεί να προάγει την ενότητα των ορθοδόξων εκκλησιών και τον διάλογο με τους ετεροδόξους. Ταξιδεύοντας, έμαθα πως η αλήθεια ενσαρκώνεται σε κάθε τόπο, σε κάθε λαό, σε κάθε παράδοση μ' ένα διαφορετικό, πρωτότυπο, αλλά πάντα αυθεντικό τρόπο. Για τους χριστιανούς αυτή η αλήθεια ταυτίζεται με το πρόσωπο του Χριστού, στο οποίο ο κάθε πιστός καλείται να μετέχει και να μαθητεύει, πραγματώνοντας την ελευθερία μέσα από το σεβασμό στην κάθε ετερότητα. Από την άλλη, στα μάτια μου, έργο του ιερέα είναι να φανερώνει την απτή και ζωντανή αλήθεια στη συγκεκριμένη κοινότητα, χωρίς να την καπηλεύεται ή να λειτουργεί ερήμην της. Στην εκκλησιαστική εμπειρία, «όλοι δικοί μας είναι», ενώ η εν Χριστώ αλήθεια είναι διακριτή παντού, πέρα από όρια τόπου και ιδεολογίας. Η θεολογία αυτής της εκκλησίας μπορεί να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος της ιστορίας, να είναι επαναστατική και ανατρεπτική, και όχι παρακατιανή θεραπαινίδα θρησκευτικών επιδιώξεων. Ευτύχησα να γνωρίσω τέτοιες δυναμικές και ενθουσιώδεις τοπικές εκκλησίες από τη Χιλή έως την Κορέα, και από τους ιεραποστολικούς αφρικανικούς καταυλισμούς μέχρι το μαρτυρικό βορά. Κοινότητες ανά τον κόσμο που δεν σταμάτησαν να σκέπτονται και να παράγουν θεολογία, ζώντας την ευλογία της μειονότητας, μακριά από την ασφάλεια και την ιταμότητα της επικρατούσας θρησκείας. Μια ορθόδοξη εκκλησία που δεν εγκλωβίστηκε στην ομοιομορφία, και που δεν απολυτοποίησε πρακτικές και συμπεριφορές, αλλά που στην ποικιλία της υπηρετεί τον Απόλυτο, που δε φοβάται τη συνάντηση με τον άλλο. Μια εκκλησία που φανερώνει τον προσωπικό Θεό, ο οποίος «αυτός ημάς ηράσθη πρώτος», τον οποίο ψηλαφούμε και γευόμαστε και ο οποίος δεν κρύβεται σε γενικότητες. Μέσα σ’ αυτήν την Εκκλησία ζούμε το συνεχές, την ενότητα των πάντων, μια διαφορετική αντίληψη του χωροχρόνου, που δε βλέπει στην εξέλιξη της ιστορίας το κακό ˙ που δε ζει τη θρησκευτική μιζέρια, αλλά ανακαλύπτει την ελευθερία της εν Χριστώ ζωής.
Η λέξη «ιεραποστολή», σε μένα όπως και σε πολλούς, είναι δυστυχώς συνώνυμο της αποικιοκρατίας και του προσηλυτισμού. Ανανοηματοδοτώντας την λέξη, θα έλεγα πως αυτό που ονομάζουμε ορθόδοξη ιεραποστολή δεν είναι ένας τομέας της ποιμαντικής της εκκλησίας, αλλά η φύση και η ουσία της. Δεν είναι μεταφορά πολιτισμικών δογματικών σαρκώσεων αλλά παρουσίαση μιας πρότασης: της πρότασης της Ανάστασης. Ο επίσκοπος Άντονυ Μπλούμ έλεγε πως στον κόσμο υπάρχουν άνθρωποι που άκουσαν για την Ανάσταση και άνθρωποι που δεν έτυχε να ακούσουν γι’ αυτήν. Η ποιοτική διαφορά μιας τέτοιας Ιεραποστολής βρίσκεται στο γεγονός της εθελούσιας σάρκωσης του Κυρίου μας σε κάθε τόπο, σε κάθε πολιτισμό, σε κάθε άνθρωπο, με την προϋπόθεση ότι αυτός ο δεύτερος το επιθυμεί διακαώς. Αυτού του είδους η ιεραποστολή δεν διαφημίζεται, ούτε αποτελεί «έκτακτη είδηση» για τους ευσυγκίνητους «ανθρωπιστές». Ομολογώ, πάντως, πως οι επισκέψεις στη Μάνα γη της Αφρικής, την οποία οι «ανθρωπιστές» ανεπτυγμένοι, αμερικανοευρωπαίοι και οι ασιάτες νεοαποικιοκράτες, ή καλλίτερα εμείς οι ίδιοι απομυζούμε καθημερινά, αποτελούν για μένα μια διαρκή μαθητεία στο μυστήριο του Θεού και του ανθρώπου.
-Πόσο δύσκολο είναι όλο αυτό για έναν νέο άντρα - ιερέα με οικογένεια (σύζυγο και μικρά παιδιά)- να τους αφήνει, δηλαδή, και να τρέχει στην άλλη άκρη;
-Τη μεγαλύτερη θυσία και την ουσιαστική προσφορά την κάνουν η γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Ξεκάθαρα πιστεύω πως αυτοί συμμετέχουν με αυταπάρνηση στο «δόσιμο» στον αδελφό. Κάθε τέτοιο ταξίδι γίνεται με τη δική τους άδεια και γι’ αυτό εκεί αξίζουν τα εύσημα. Δεν είναι πάντως πάντα πολύ εύκολο.
-Την ίδια στιγμή, υπάρχει ο μικρός Ναός, όπως τον λέμε, ο παλαιός Ναός των Αγίων Αναργύρων, που έχει ανακαινισθεί και χρησιμεύει ως τι;
-Έχω την εξαιρετική ευλογία να υπηρετώ σε ένα εκκλησάκι (παλαιός νεκροταφιακός Ναός στη Μαύρη Αγορά της Κοκκινιάς). Με μια πολυεθνική ομάδα φίλων και γειτόνων προσπαθήσαμε να το ανακαινίσουμε και να το αναδείξουμε. Είναι κομμάτι μιας εξαιρετικής και εντυπωσιακής ιστορίας. Της ιστορίας και του πολιτισμού των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Αυτό το εκκλησάκι λειτουργεί από το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ σε ένα εναλλακτικό ωράριο, το οποίο, όπως διαπιστώσαμε, εξυπηρετεί καλύτερα τους εργαζόμενους, τελώντας πολύ συχνά εντός της εβδομάδας βραδινές λειτουργίες (από τις 22.00 έως τις 00.15).
-Θα σε πάρω από την ιεραποστολή εκτός και θα σε φέρω εντός Ελλάδος. Αφού πρώτα σου κάνω μια ερώτηση, από τα φοιτητικά μας χρόνια, που θα σε κάνει μεν να γελάσεις αλλά θα δώσει και το στίγμα της συνέχειας: "Τι είναι Θεολογία;", Πάτερ;
-Είναι το να συναντάς το ζωντανό Θεό στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου και να το σέβεσαι ως Θεό σου.
-Πόσο η σύγχρονη Εκκλησία ανταποκρίνεται στον Θεολογικό - Σωτηριολογικό ρόλο της; Και κυρίως, ΠΟΙΟΣ είναι αυτός;
-Ανταποκρίνεται τόσο όσο τα μέλη της (οι σύσσωμοι και σύναιμοι του Θεού) έχουν την αίσθηση της ταυτότητας αλλά και της κλήσης τους. Όσο αντιλαμβανόμαστε και ζούμε, δηλαδή, ότι «Χριστός Ανέστη, θανάτω θάνατον πατήσας».
-Έχει ανάγκη ο κόσμος την Εκκλησία σήμερα και ποια ακριβώς Εκκλησία;
-Νομίζω ότι κάθε άνθρωπος πνίγεται στα όρια της θνητότητάς του και της μιζέριας του, και αναζητά Ζωή. Αυτή τη ζωή προσωπικά τη βρίσκω «στην εκκλησία που διαρκώς γίνεται» (όπως λέει ο Θ. Παπαθανασίου), δηλαδή στην εκκλησία που σαρκώνει τη ζωή στο κάθε τώρα.
-Τι σημαίνει Χριστός, για τον σύγχρονο άνθρωπο, μέσα στον κυκεώνα των παραθρησκειών, της αμφισβήτησης και βέβαια της Κρίσης;
-Εκτός από «Ζωή», μονολεκτικά θα έλεγα, σημαίνει «ξεμπέρδεμα».
-Υπάρχει σχέση των νέων με τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας;
-Δεν ξέρω να απαντήσω διότι αναρωτιέμαι ποια είναι η δικιά μου σχέση με τη μυστηριακή ζωή της εκκλησίας και ποια είναι η σχέση του «πιστού» λαού που υποστηρίζει πως «θρησκεύει» με αυτή τη ζωή.
-Είναι η Ορθοδοξία, κατά βάση, συντηρητική ή μια Επανάσταση σ' έναν συντηρητικό κόσμο;
-Ο διαχωρισμός συντηρητισμού και επαναστατικότητας ταιριάζει σε ιδεολογίες. Η πίστη είναι ζωή και σχέση. Η ζωή είναι ζωή και τελικά επικρατεί της «θανατίλας» και υπερβαίνει κάθε ιδεολόγημα. Αν με ρωτάς για την ιδεολογικοποιημένη και οριοθετημένη «Ορθοδοξία», δεν θα ήθελα να απαντήσω, αισθανόμενος πως έτσι προδίδω την ύπαρξή μου.
-Ποιος ο ρόλος της Εκκλησίας απέναντι στην Κρίση; Χωράει εδώ η Ιεραποστολή; Και με ποιο τρόπο;
-Βλέπω την κρίση ως απώλεια προσωπικού και συλλογικού οράματος. Ο ρόλος της εκκλησίας δεν μπορεί να είναι ρόλος «οπίου» αλλά μετανοίας, δηλαδή επανέναρξης με κάθε κόστος.
- Διανύουμε τη Μ. Τεσσαρακοστή, μια περίοδο νίψης, κάθαρσης και αυτοσυνειδησίας. Πού οδηγεί αυτός ο δρόμος και ποιος είναι ο λόγος για να περάσει ο Άνθρωπος όλη αυτή τη διαδικασία;
-Ξεκινώ από το τέλος: οδηγεί στη Ανάσταση, στη νέα ζωή, όχι στα βαμπίρ (στη με το ζόρι παραμονή στη «συνήθεια» - «ο γάιδαρος εψόφισε και εμείς του λέμε ντέι» - Χαΐνηδες). Η ασκητική είναι ο δρόμος της ανακάλυψης του έρωτα, της αλήθειας. Αυτό είναι και η ενθουσιαστική διαδρομή της Σαρακοστής.
-Πάτερ, θα ήθελα να πούμε πάρα πολλά... αλλά ξέρω πως ο χρόνος σου είναι πιεσμένος! Ανάμεσα σε οικογενειακές υποχρεώσεις κι ένα επικείμενο ταξίδι. Ευχόμαστε όλοι εμείς εδώ ο Θεός να σου δίνει δύναμη, να σε αγιάζει και να προχωράς σε ό,τι κάνεις για τους ανθρώπους. Εμείς θα είμαστε δίπλα σου σε ό,τι χρειαστείς, γιατί το "Λόγων Παίγνια" είναι ένα περιοδικό Λόγου, Τέχνης, Πολιτισμού, Θεραπείας, Συμπαράστασης, αφιερωμένο, στην ουσία, στον Άνθρωπο… Και "Μαζί" παλεύουμε για το καλύτερο! Σε ευχαριστώ, μια και είσαι αδελφός, που έκανες αυτή την υπέρβαση και μου παραχώρησες πολύτιμο χρόνο... Να Ευλογείς...
"Από Καρδιάς", Καλή υπόλοιπη Σαρακοστή και Καλή Ανάσταση...
-Και εγώ ευχαριστώ και εύχομαι στο περιοδικό σας πολλά ειλικρινή «παιχνίδια λόγων».
Να ευχηθώ κι εγώ σε όλους εσάς, με αγάπη, Καλή Ανάσταση μια και το επόμενο τεύχος μας θα είναι Πασχαλινό, πανηγυρικό κι εύχομαι να είναι ευκαιρία για να γιορτάσουμε το «Πέρασμα» σε μια άλλη πορεία για τον τόπο μας.
Είναι κι άλλα τόσα που μαυρίζουν την ψυχή μας. Ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, η βία και η εγκληματικότητα, συνακόλουθα μιας απαράδεκτης αντεθνικής κρατικής πολιτικής, που δημιούργησε τραγικά αδιέξοδα και τώρα αφήνει ένα λαό όμηρο σε προκαταλήψεις, στερεότυπα και φοβίες, καλλιεργημένες έντεχνα ώστε να απασχολείται με αυτά και όχι με τα αληθινά και σοβαρά προβλήματα ή με τους κατά βάσιν υπευθύνους… Τι χρειαζόμαστε; Μια Επανάσταση «Από Καρδιάς»! Μια άλλη προσέγγιση στο θέμα άνθρωπος!
Κι αυτό κάνουμε σήμερα στη στήλη με καλεσμένο έναν αγαπημένο φίλο, από εκείνους για τους οποίους είσαι περήφανος που υπάρχουν στη ζωή σου και στον κόσμο. Κοντά μας ένας νέος ιερέας, ο π. Σπυρίδων Τσιμούρης, πτυχιούχος του τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Δρ. Θεολογίας του ΑΠΘ, με μια ιδιαίτερη όμως ιδιότητα, αυτή του ανθρώπου που μυστικά εργάζεται για την Ιεραποστολή στις χώρες της Αφρικής αλλά και όπου αλλού κληθεί. Συμφοιτητές και φίλοι, με αγάπη δέχτηκε να μιλήσουμε για την Ιεραποστολή και άλλα ζητήματα όσο ήταν εφικτό… λόγω χρόνου. Τον ευχαριστώ ολόψυχα, γιατί γνωρίζω την μεγάλη πίεση που δέχεται από τις ενασχολήσεις του… Σήμερα λοιπόν, μιλάμε για την κατ’ εξοχήν Επανάσταση… αυτή της Σταυρωμένης Αγάπης, χωρίς ιδεολογήματα, προκαταλήψεις, προλήψεις, αναστολές και δογματισμούς…
-Πάτερ, καλώς ήρθες στο "Λόγων Παίγνια" και στη στήλη μας, στο "Από Καρδιάς". Χαίρομαι ιδιαίτερα που είσαι μαζί μας και μαζί μου, γιατί εμάς μας ενώνουν ιδιαίτεροι δεσμοί, και γιατί ο λόγος σου θα είναι σημαντικός για την βιωματική πλευρά της πίστης μας, επειδή είναι κάτι που το ξέρεις, το κάνεις πράξη σε δύσκολες μέρες και σε "δύσκολα" μέρη...
-Σε ευχαριστώ πολύ, Ελένη, για την ευκαιρία αυτής της συζήτησης.
-Θα σε ρωτήσω κάτι, ίσως γραφικό και τετριμμένο, ίσως όμως και απαραίτητο για να συνεχίσουμε. Τι είναι αυτό που σπρώχνει έναν νέο άνδρα, με τις δικές σου σπουδές, τις ευκαιρίες, πιθανόν, να στραφεί στην ιεροσύνη; Ήταν μια ανώδυνη απόφαση για σένα;
-Σίγουρα δεν σε ωθούν στην ιεροσύνη τα γένια και τα ράσα ή οποιοδήποτε άλλο ασφαλές καταφύγιο του παρελθόντος. Είναι μάλλον η σαγήνη ενός ταξιδιού σε ένα διαρκώς οικείο άγνωστο. Ανέκαθεν πίστευα - αλλά και ζούσα- πως ο ιερέας δεν είναι κάτι διαφορετικό από τον λαό, ούτε είναι φορέας μια πνευματικής εξουσίας την οποία νέμει, όπου θέλει. Είναι κομμάτι μιας κοινότητας και σημάδι της ενότητάς της. Τα πράγματα και οι ενασχολήσεις μου με έφεραν από νωρίς σε γνωριμία με διαφορετικούς πολιτισμούς και αντιλήψεις σε κάθε γωνιά της γης. Αυτή η γνωριμία με βοήθησε να ανακαλύψω το «κοινό» των ανθρώπων και την οικουμενικότητα της αλήθειας. Η Ιεροσύνη αποτέλεσε το πέρασμα από την γνωριμία στην πράξη της καθ’ ημέραν αγάπης. " Εν πράγμασιν ημίν, ουκ εν ρήμασιν η αλήθεια". Η σύζυγός μου και εγώ, θεωρήσαμε πως η κίνηση αυτή ήταν μια κίνηση εγγύτερα της αλήθειας, μια αλήθεια που φυσικά υπηρετείται μέσα από πολλά μετερίζια. Βέβαια, η απόφαση να αφήσεις μια καλά δομημένη ζωή για κάτι άλλο, έχει τις δυσκολίες της αλλά «ό,τι αξίζει πονάει και είναι δύσκολο».
-Έχεις διδάξει σε μαθητές λυκείου και Γυμνασίου -κατά καιρούς είχαμε και κοινούς μαθητές οι οποίοι σου είχαν απίστευτη αδυναμία- πόσο εύκολη είναι η επικοινωνία ενός ιερέα στην εποχή αυτή με τους εφήβους; Δε ρωτώ για τους γιους μου που μεγάλωσαν μαζί σου… σχεδόν απ' την… κοιλιά της μαμάς τους!!
-Έχω την αίσθηση πως η επικοινωνία με τον άλλο είναι ένα αγώνισμα που διαρκώς κερδίζεται. Τα πάντα στη ζωή μας είναι σχέση. Το θέμα κάθε φορά δεν είναι τα εξωτερικά σχήματα και οι προκαταλήψεις, αλλά το πόσο διάθεση έχεις να παλέψεις. Το πρόβλημα της εποχής μας είναι η παραίτηση από την «ζωοποιό» τριβή της σχέσης. Ο Καστοριάδης έλεγε, πως η παιδεία και η γνώση είναι μια διαδικασία έρωτα. Μαθαίνεις κάτι επειδή το ερωτεύεσαι. Κάπως έτσι είναι και η διδασκαλία στην τάξη. Κρύβει μια μαγεία! Το πρώτο στοίχημα του δάσκαλου είναι να μην χάσει τη διάθεση να δημιουργεί, να συντηρεί και να προάγει αυτή τη σχέση. Το σχολείο σκοπό του, θα έλεγα, πως δεν έχει την δημιουργία ανταγωνιστικών ατομικοτήτων αλλά την ανάδυση της τέχνης της κοινότητας. Το δεύτερο, είναι να κατανοήσει, το συντομότερο δυνατό, πως δεν είναι αυτός το κέντρο της μάθησης αλλά η ίδια η διαδικασία της σχολικής τάξης. Χρωστώ άπειρη ευγνωμοσύνη στους μαθητές μου αλλά και τους καθηγητές μου στην Ελληνογαλλική σχολή Πειραιά.
-Τι σε κάνει να ασχοληθείς με την Ιεραποστολή, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος; Είχαμε μια εμπειρία και λόγω ενορίας από ιερείς ξένων χωρών και εσύ προσωπικά μεγάλωσες σε μια οικογένεια με επαφές με την εξωτερική ιεραποστολή… Αλλά από αυτό μέχρι να φτάσεις στις χώρες της Αφρικής ο ίδιος, έχει απόσταση..
-Τα τελευταία 15 χρόνια υπηρέτησα σε διοικητικές θέσεις έναν παγκόσμιο οργανισμό, ο οποίος από το 1948 προσπαθεί να προάγει την ενότητα των ορθοδόξων εκκλησιών και τον διάλογο με τους ετεροδόξους. Ταξιδεύοντας, έμαθα πως η αλήθεια ενσαρκώνεται σε κάθε τόπο, σε κάθε λαό, σε κάθε παράδοση μ' ένα διαφορετικό, πρωτότυπο, αλλά πάντα αυθεντικό τρόπο. Για τους χριστιανούς αυτή η αλήθεια ταυτίζεται με το πρόσωπο του Χριστού, στο οποίο ο κάθε πιστός καλείται να μετέχει και να μαθητεύει, πραγματώνοντας την ελευθερία μέσα από το σεβασμό στην κάθε ετερότητα. Από την άλλη, στα μάτια μου, έργο του ιερέα είναι να φανερώνει την απτή και ζωντανή αλήθεια στη συγκεκριμένη κοινότητα, χωρίς να την καπηλεύεται ή να λειτουργεί ερήμην της. Στην εκκλησιαστική εμπειρία, «όλοι δικοί μας είναι», ενώ η εν Χριστώ αλήθεια είναι διακριτή παντού, πέρα από όρια τόπου και ιδεολογίας. Η θεολογία αυτής της εκκλησίας μπορεί να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος της ιστορίας, να είναι επαναστατική και ανατρεπτική, και όχι παρακατιανή θεραπαινίδα θρησκευτικών επιδιώξεων. Ευτύχησα να γνωρίσω τέτοιες δυναμικές και ενθουσιώδεις τοπικές εκκλησίες από τη Χιλή έως την Κορέα, και από τους ιεραποστολικούς αφρικανικούς καταυλισμούς μέχρι το μαρτυρικό βορά. Κοινότητες ανά τον κόσμο που δεν σταμάτησαν να σκέπτονται και να παράγουν θεολογία, ζώντας την ευλογία της μειονότητας, μακριά από την ασφάλεια και την ιταμότητα της επικρατούσας θρησκείας. Μια ορθόδοξη εκκλησία που δεν εγκλωβίστηκε στην ομοιομορφία, και που δεν απολυτοποίησε πρακτικές και συμπεριφορές, αλλά που στην ποικιλία της υπηρετεί τον Απόλυτο, που δε φοβάται τη συνάντηση με τον άλλο. Μια εκκλησία που φανερώνει τον προσωπικό Θεό, ο οποίος «αυτός ημάς ηράσθη πρώτος», τον οποίο ψηλαφούμε και γευόμαστε και ο οποίος δεν κρύβεται σε γενικότητες. Μέσα σ’ αυτήν την Εκκλησία ζούμε το συνεχές, την ενότητα των πάντων, μια διαφορετική αντίληψη του χωροχρόνου, που δε βλέπει στην εξέλιξη της ιστορίας το κακό ˙ που δε ζει τη θρησκευτική μιζέρια, αλλά ανακαλύπτει την ελευθερία της εν Χριστώ ζωής.
Η λέξη «ιεραποστολή», σε μένα όπως και σε πολλούς, είναι δυστυχώς συνώνυμο της αποικιοκρατίας και του προσηλυτισμού. Ανανοηματοδοτώντας την λέξη, θα έλεγα πως αυτό που ονομάζουμε ορθόδοξη ιεραποστολή δεν είναι ένας τομέας της ποιμαντικής της εκκλησίας, αλλά η φύση και η ουσία της. Δεν είναι μεταφορά πολιτισμικών δογματικών σαρκώσεων αλλά παρουσίαση μιας πρότασης: της πρότασης της Ανάστασης. Ο επίσκοπος Άντονυ Μπλούμ έλεγε πως στον κόσμο υπάρχουν άνθρωποι που άκουσαν για την Ανάσταση και άνθρωποι που δεν έτυχε να ακούσουν γι’ αυτήν. Η ποιοτική διαφορά μιας τέτοιας Ιεραποστολής βρίσκεται στο γεγονός της εθελούσιας σάρκωσης του Κυρίου μας σε κάθε τόπο, σε κάθε πολιτισμό, σε κάθε άνθρωπο, με την προϋπόθεση ότι αυτός ο δεύτερος το επιθυμεί διακαώς. Αυτού του είδους η ιεραποστολή δεν διαφημίζεται, ούτε αποτελεί «έκτακτη είδηση» για τους ευσυγκίνητους «ανθρωπιστές». Ομολογώ, πάντως, πως οι επισκέψεις στη Μάνα γη της Αφρικής, την οποία οι «ανθρωπιστές» ανεπτυγμένοι, αμερικανοευρωπαίοι και οι ασιάτες νεοαποικιοκράτες, ή καλλίτερα εμείς οι ίδιοι απομυζούμε καθημερινά, αποτελούν για μένα μια διαρκή μαθητεία στο μυστήριο του Θεού και του ανθρώπου.
-Πόσο δύσκολο είναι όλο αυτό για έναν νέο άντρα - ιερέα με οικογένεια (σύζυγο και μικρά παιδιά)- να τους αφήνει, δηλαδή, και να τρέχει στην άλλη άκρη;
-Τη μεγαλύτερη θυσία και την ουσιαστική προσφορά την κάνουν η γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Ξεκάθαρα πιστεύω πως αυτοί συμμετέχουν με αυταπάρνηση στο «δόσιμο» στον αδελφό. Κάθε τέτοιο ταξίδι γίνεται με τη δική τους άδεια και γι’ αυτό εκεί αξίζουν τα εύσημα. Δεν είναι πάντως πάντα πολύ εύκολο.
-Την ίδια στιγμή, υπάρχει ο μικρός Ναός, όπως τον λέμε, ο παλαιός Ναός των Αγίων Αναργύρων, που έχει ανακαινισθεί και χρησιμεύει ως τι;
-Έχω την εξαιρετική ευλογία να υπηρετώ σε ένα εκκλησάκι (παλαιός νεκροταφιακός Ναός στη Μαύρη Αγορά της Κοκκινιάς). Με μια πολυεθνική ομάδα φίλων και γειτόνων προσπαθήσαμε να το ανακαινίσουμε και να το αναδείξουμε. Είναι κομμάτι μιας εξαιρετικής και εντυπωσιακής ιστορίας. Της ιστορίας και του πολιτισμού των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Αυτό το εκκλησάκι λειτουργεί από το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ σε ένα εναλλακτικό ωράριο, το οποίο, όπως διαπιστώσαμε, εξυπηρετεί καλύτερα τους εργαζόμενους, τελώντας πολύ συχνά εντός της εβδομάδας βραδινές λειτουργίες (από τις 22.00 έως τις 00.15).
-Θα σε πάρω από την ιεραποστολή εκτός και θα σε φέρω εντός Ελλάδος. Αφού πρώτα σου κάνω μια ερώτηση, από τα φοιτητικά μας χρόνια, που θα σε κάνει μεν να γελάσεις αλλά θα δώσει και το στίγμα της συνέχειας: "Τι είναι Θεολογία;", Πάτερ;
-Είναι το να συναντάς το ζωντανό Θεό στο πρόσωπο του κάθε ανθρώπου και να το σέβεσαι ως Θεό σου.
-Πόσο η σύγχρονη Εκκλησία ανταποκρίνεται στον Θεολογικό - Σωτηριολογικό ρόλο της; Και κυρίως, ΠΟΙΟΣ είναι αυτός;
-Ανταποκρίνεται τόσο όσο τα μέλη της (οι σύσσωμοι και σύναιμοι του Θεού) έχουν την αίσθηση της ταυτότητας αλλά και της κλήσης τους. Όσο αντιλαμβανόμαστε και ζούμε, δηλαδή, ότι «Χριστός Ανέστη, θανάτω θάνατον πατήσας».
-Έχει ανάγκη ο κόσμος την Εκκλησία σήμερα και ποια ακριβώς Εκκλησία;
-Νομίζω ότι κάθε άνθρωπος πνίγεται στα όρια της θνητότητάς του και της μιζέριας του, και αναζητά Ζωή. Αυτή τη ζωή προσωπικά τη βρίσκω «στην εκκλησία που διαρκώς γίνεται» (όπως λέει ο Θ. Παπαθανασίου), δηλαδή στην εκκλησία που σαρκώνει τη ζωή στο κάθε τώρα.
-Τι σημαίνει Χριστός, για τον σύγχρονο άνθρωπο, μέσα στον κυκεώνα των παραθρησκειών, της αμφισβήτησης και βέβαια της Κρίσης;
-Εκτός από «Ζωή», μονολεκτικά θα έλεγα, σημαίνει «ξεμπέρδεμα».
-Υπάρχει σχέση των νέων με τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας;
-Δεν ξέρω να απαντήσω διότι αναρωτιέμαι ποια είναι η δικιά μου σχέση με τη μυστηριακή ζωή της εκκλησίας και ποια είναι η σχέση του «πιστού» λαού που υποστηρίζει πως «θρησκεύει» με αυτή τη ζωή.
-Είναι η Ορθοδοξία, κατά βάση, συντηρητική ή μια Επανάσταση σ' έναν συντηρητικό κόσμο;
-Ο διαχωρισμός συντηρητισμού και επαναστατικότητας ταιριάζει σε ιδεολογίες. Η πίστη είναι ζωή και σχέση. Η ζωή είναι ζωή και τελικά επικρατεί της «θανατίλας» και υπερβαίνει κάθε ιδεολόγημα. Αν με ρωτάς για την ιδεολογικοποιημένη και οριοθετημένη «Ορθοδοξία», δεν θα ήθελα να απαντήσω, αισθανόμενος πως έτσι προδίδω την ύπαρξή μου.
-Ποιος ο ρόλος της Εκκλησίας απέναντι στην Κρίση; Χωράει εδώ η Ιεραποστολή; Και με ποιο τρόπο;
-Βλέπω την κρίση ως απώλεια προσωπικού και συλλογικού οράματος. Ο ρόλος της εκκλησίας δεν μπορεί να είναι ρόλος «οπίου» αλλά μετανοίας, δηλαδή επανέναρξης με κάθε κόστος.
- Διανύουμε τη Μ. Τεσσαρακοστή, μια περίοδο νίψης, κάθαρσης και αυτοσυνειδησίας. Πού οδηγεί αυτός ο δρόμος και ποιος είναι ο λόγος για να περάσει ο Άνθρωπος όλη αυτή τη διαδικασία;
-Ξεκινώ από το τέλος: οδηγεί στη Ανάσταση, στη νέα ζωή, όχι στα βαμπίρ (στη με το ζόρι παραμονή στη «συνήθεια» - «ο γάιδαρος εψόφισε και εμείς του λέμε ντέι» - Χαΐνηδες). Η ασκητική είναι ο δρόμος της ανακάλυψης του έρωτα, της αλήθειας. Αυτό είναι και η ενθουσιαστική διαδρομή της Σαρακοστής.
-Πάτερ, θα ήθελα να πούμε πάρα πολλά... αλλά ξέρω πως ο χρόνος σου είναι πιεσμένος! Ανάμεσα σε οικογενειακές υποχρεώσεις κι ένα επικείμενο ταξίδι. Ευχόμαστε όλοι εμείς εδώ ο Θεός να σου δίνει δύναμη, να σε αγιάζει και να προχωράς σε ό,τι κάνεις για τους ανθρώπους. Εμείς θα είμαστε δίπλα σου σε ό,τι χρειαστείς, γιατί το "Λόγων Παίγνια" είναι ένα περιοδικό Λόγου, Τέχνης, Πολιτισμού, Θεραπείας, Συμπαράστασης, αφιερωμένο, στην ουσία, στον Άνθρωπο… Και "Μαζί" παλεύουμε για το καλύτερο! Σε ευχαριστώ, μια και είσαι αδελφός, που έκανες αυτή την υπέρβαση και μου παραχώρησες πολύτιμο χρόνο... Να Ευλογείς...
"Από Καρδιάς", Καλή υπόλοιπη Σαρακοστή και Καλή Ανάσταση...
-Και εγώ ευχαριστώ και εύχομαι στο περιοδικό σας πολλά ειλικρινή «παιχνίδια λόγων».
Να ευχηθώ κι εγώ σε όλους εσάς, με αγάπη, Καλή Ανάσταση μια και το επόμενο τεύχος μας θα είναι Πασχαλινό, πανηγυρικό κι εύχομαι να είναι ευκαιρία για να γιορτάσουμε το «Πέρασμα» σε μια άλλη πορεία για τον τόπο μας.
Για καλύτερη ανάγνωση επιλέξτε την λειτουργία "πλήρης οθόνη",κάτω αριστερά
Από το Λόγων Παίγνια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου