Γιώργος X. Παπασωτηρίου
Γιατί, τελικά, τρελαινόμαστε; Γιατί οι άγριοι πρόγονοί μας δεν είχαν ψυχικές διαταραχές; Αλλά και γιατί κατά την κλασσική εποχή ο τρελός και ο τραγικός, δηλαδή ο «λογικός», διαλέγονταν, είχαν κοινή γλώσσα, ενώ τώρα όχι; Σήμερα, η τρέλα δεν είναι το σημάδι ενός άλλου κόσμου, εντός της κοινωνίας, αλλά ένα σημάδι του τίποτε. Γι’ αυτό ο εγκλεισμός είναι «μια πράξη εκμηδενισμού του μηδενός». Αλλά γιατί τόση οδύνη, τόσος φόβος, τόση τρέλα;
Τι είναι, τελικά, η τρέλα; Αναζητώ την απάντηση στην «Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή» του Μισέλ Φουκώ (εκδόσεις Καλέντη). Η προσέγγιση του Φουκώ έχει ως αφετηρία την άποψη του Λακάν σύμφωνα με την οποία η τρέλα, «το παραλήρημα κάτι θέλει να πει». Τι όμως; Είναι η απελευθέρωση του έγκλειστου, του ζωώδους, που έχουμε απωθήσει, μέσω της γλώσσας; Είναι μία απάτη, ένα ξεγέλασμα του φύλακα, που είναι η ηθική του εκάστοτε πολιτισμού; Είναι η κλαγγή των όπλων αυτής της κολοσσιαίας εμφύλιας σύγκρουσης μεταξύ της ψυχής και του σώματος; Καταλήγω ότι μπορεί κανείς να αντιστοιχίσει τα επικρατούντα είδη τρέλας στους ανθρώπους με την κρατούσα τρέλα του πολιτισμού μιας εποχής. Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι η κυρίαρχη μορφή «τρέλας» σήμερα είναι η μανιοκατάθλιψη (διπολική διαταραχή ή όπως αλλιώς τη λένε) που αντιστοιχεί στην τρέλα του σημερινού πολιτισμού, που είναι ο «μανιακός καπιταλισμός», η μεγιστοποίηση του οφέλους, η υπερεπένδυση σε Εγώ, αυτό το «συμφέρον» των επιθυμιών που μας αλλοτριώνει και μας ξεριζώνει, ο Εαυτός-φούσκα, που «σκάει» μπροστά στην έσχατη ματαίωση, η απόσπαση του ανθρώπου από τη φύση και τη φύση του. Οι άγριοι ήταν φυσικοί, οι πολιτισμένοι δεν είμαστε.
«Το είναι του ανθρώπου τίθεται ως υποκείμενο απέναντι στον κόσμο ο οποίος γίνεται πλέον αντιληπτός ως ένα σύστημα αντικειμένων ουσιαστικά ξένο προς τον άνθρωπο, «βουβό» σε ό,τι αφορά τον ύστατο προορισμό του… (Κάποτε) Η ύπαρξη μπορεί να συγκλονιζόταν από βαθύτατους φόβους, αλλά δεν ήταν προβληματική: ο άνθρωπος αναγνώριζε τη φυσική του θέση μέσα στην αμετακίνητη και αδιαμφισβήτητη ιεραρχία των όντων και των πραγμάτων»(Κ. Παπαϊωάννου).
Ο άνθρωπος πλέον τίθεται πέρα και πάνω (ως επιθυμία) από τη Φύση και σε λίγο και από τη φύση του (κλωνοποίηση, ρομπότ με συνείδηση κ.ά.). Η ανθρώπινη ιστορία στο εξής θα είναι μια ιστορία των επιθυμούμενων επιθυμιών, μια ιστορία κατάκτησης της Φύσης (μέσω της επινόησης της «προόδου») και της επιθυμίας των Άλλων. Έτσι, ο άνθρωπος γίνεται θεός στη θέση του Θεού. Κι όταν αυτή η φαντασίωση καταπίπτει μπροστά στο τίποτα, τότε το Εν γίνεται Παν, δηλαδή Φύση.
Τι φοβερό ταξίδι...
Πηγή: artinews.gr
Arti News: Επιλογές
Γιατί, τελικά, τρελαινόμαστε; Γιατί οι άγριοι πρόγονοί μας δεν είχαν ψυχικές διαταραχές; Αλλά και γιατί κατά την κλασσική εποχή ο τρελός και ο τραγικός, δηλαδή ο «λογικός», διαλέγονταν, είχαν κοινή γλώσσα, ενώ τώρα όχι; Σήμερα, η τρέλα δεν είναι το σημάδι ενός άλλου κόσμου, εντός της κοινωνίας, αλλά ένα σημάδι του τίποτε. Γι’ αυτό ο εγκλεισμός είναι «μια πράξη εκμηδενισμού του μηδενός». Αλλά γιατί τόση οδύνη, τόσος φόβος, τόση τρέλα;
Τι είναι, τελικά, η τρέλα; Αναζητώ την απάντηση στην «Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή» του Μισέλ Φουκώ (εκδόσεις Καλέντη). Η προσέγγιση του Φουκώ έχει ως αφετηρία την άποψη του Λακάν σύμφωνα με την οποία η τρέλα, «το παραλήρημα κάτι θέλει να πει». Τι όμως; Είναι η απελευθέρωση του έγκλειστου, του ζωώδους, που έχουμε απωθήσει, μέσω της γλώσσας; Είναι μία απάτη, ένα ξεγέλασμα του φύλακα, που είναι η ηθική του εκάστοτε πολιτισμού; Είναι η κλαγγή των όπλων αυτής της κολοσσιαίας εμφύλιας σύγκρουσης μεταξύ της ψυχής και του σώματος; Καταλήγω ότι μπορεί κανείς να αντιστοιχίσει τα επικρατούντα είδη τρέλας στους ανθρώπους με την κρατούσα τρέλα του πολιτισμού μιας εποχής. Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι η κυρίαρχη μορφή «τρέλας» σήμερα είναι η μανιοκατάθλιψη (διπολική διαταραχή ή όπως αλλιώς τη λένε) που αντιστοιχεί στην τρέλα του σημερινού πολιτισμού, που είναι ο «μανιακός καπιταλισμός», η μεγιστοποίηση του οφέλους, η υπερεπένδυση σε Εγώ, αυτό το «συμφέρον» των επιθυμιών που μας αλλοτριώνει και μας ξεριζώνει, ο Εαυτός-φούσκα, που «σκάει» μπροστά στην έσχατη ματαίωση, η απόσπαση του ανθρώπου από τη φύση και τη φύση του. Οι άγριοι ήταν φυσικοί, οι πολιτισμένοι δεν είμαστε.
«Το είναι του ανθρώπου τίθεται ως υποκείμενο απέναντι στον κόσμο ο οποίος γίνεται πλέον αντιληπτός ως ένα σύστημα αντικειμένων ουσιαστικά ξένο προς τον άνθρωπο, «βουβό» σε ό,τι αφορά τον ύστατο προορισμό του… (Κάποτε) Η ύπαρξη μπορεί να συγκλονιζόταν από βαθύτατους φόβους, αλλά δεν ήταν προβληματική: ο άνθρωπος αναγνώριζε τη φυσική του θέση μέσα στην αμετακίνητη και αδιαμφισβήτητη ιεραρχία των όντων και των πραγμάτων»(Κ. Παπαϊωάννου).
Ο άνθρωπος πλέον τίθεται πέρα και πάνω (ως επιθυμία) από τη Φύση και σε λίγο και από τη φύση του (κλωνοποίηση, ρομπότ με συνείδηση κ.ά.). Η ανθρώπινη ιστορία στο εξής θα είναι μια ιστορία των επιθυμούμενων επιθυμιών, μια ιστορία κατάκτησης της Φύσης (μέσω της επινόησης της «προόδου») και της επιθυμίας των Άλλων. Έτσι, ο άνθρωπος γίνεται θεός στη θέση του Θεού. Κι όταν αυτή η φαντασίωση καταπίπτει μπροστά στο τίποτα, τότε το Εν γίνεται Παν, δηλαδή Φύση.
Τι φοβερό ταξίδι...
Πηγή: artinews.gr
Arti News: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου