Σάββατο 10 Μαρτίου 2018

Το πραγματικό Jurassic Park

Κόσμος


Σε ένα απομακρυσμένο τροπικό νησί στη μέση του ωκεανού, οι ερευνητές κατάφεραν να πάρουν με επιτυχία το DNA εδώ εξαφανισμένων για χρόνια ερπετών και προσπαθούν να τα επαναφέρουν στη ζωή. Δεν πρόκειται για κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ούτε για το sequel του Jurassic Park, αλλά για μια φιλόδοξη προσπάθεια των επιστημόνων να «ζωντανέψουν» την χελώνα Floreana των νησιών Γκαλαπάγκος, που έχει εξαφανιστεί, μια ιδέα που πρόκυψε όταν ανακάλυψαν συγγενές γενετικό υλικό της χελώνας σε κοντινά νησιά.

Όλα ξεκίνησαν όταν η Gisella Caccone, ανώτερη ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Yale, έκανε το πρώτο της ταξίδι στα νησιά Γκαλαπάγκος πριν από 20 χρόνια, για να συγκεντρώσει και να αναλύσει δείγματα αίματος της χελώνα. Σε ένα από αυτά τα νησιά, η ομάδα της παρατήρησε μια ομάδα από χελώνες που θύμιζαν πολύ μορφολογικά τις χελώνες Floreana και Pinta που είχαν εξαφανιστεί.

Όταν εξέτασαν τα γονιδιώματα των χελωνών παρατήρησαν γενετικές διαφορές που δεν ταίριαζαν με κανένα γνωστό είδος χελώνας. «Τις αποκαλούσα εξωγήινους επειδή έμοιαζαν να έχουν έρθει από τον Άρη ή κάποιον άλλο πλανήτη», αναφέρει η Caccone, στο smithsonianmag.

Η Caccone προβληματισμένη με τα αποτελέσματα, ξεκίνησε με την ομάδα της να χρησιμοποιεί δείγματα οστών από χελώνες σε διάφορα μουσεία φυσικής ιστορίας και τελικά κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα γενετικό προφίλ για αρκετά εξαφανισμένα είδη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα συστατικά του νέου γονιδιώματος ήταν στενά συνδεδεμένα με αυτά των εξαφανισμένων ειδών Floreana και Pinta.

Στην ταινία, το Jurassic Park χτίστηκε σε ένα νησί, επειδή η απομόνωση ήταν το κλειδί για την ανάπτυξη και τη διατήρηση νέων ειδών. Ομοίως, στα Γκαλαπάγκος προσφέρεται φυσικά η ειδογένεση, η εξελικτική διαδικασία με την οποία νέα βιολογικά είδη δημιουργούνται από ένα μοναδικό πατρικό είδος. Ειδικότερα, το κλειστό οικοσυστήματα των νησιών επιτρέπει στα είδη που φτάνουν σε αυτό το ηφαιστειακό αρχιπέλαγος περίπου 800 μίλια μακριά από το Εκουαδόρ, να διασταυρωθούν και να προσαρμοστούν στην ειδική γεωγραφία των νησιών μέχρι να διαφοροποιηθούν από τους «συγγενείς» τους στα γύρω νησιά.

Όλα αυτά άλλαξαν όμως, όταν έφθασαν οι άνθρωποι. Ημερολόγια από από τους πρώτους επισκέπτες των Γκαλαπάγκος στα τέλη του 17ου αιώνα, αποκαλύπτουν ότι ναυτικοί είχαν στα πλοία τους χελώνες για φαγητό, αλλά πολλές φορές τις πετούσαν σε άλλα νησιά όταν το φορτίο τους ήταν γεμάτο με κρέας φάλαινας ή άλλων πόρων μεγαλύτερης οικονομικής αξίας. Αυτή η μετακίνηση των χελωνών από νησί σε νησί επέτρεπε στα διαφορετικά είδη να μπερδεύονται και να δημιουργούν «υβριδικούς» πληθυσμούς, σαν αυτούς που βρέθηκαν στο Wolf Island.


Ο ανθρώπινος αντίκτυπος στα απομονωμένα νησιά Γκαλαπάγκος ήταν βαθύς. Εκτός από τη θανάτωση και τη βρώση των ζώων, οι ναυτικοί και οι πειρατές έφεραν αρουραίους και άλλα παράσιτα με τα πλοία τους, που αποδεκάτισαν τους τοπικούς πληθυσμούς. Η τελευταία χελώνα Floreana πέθανε λίγο μετά την επίσκεψη του Δαρβίνου στο νησί, το 1835.

Αλλά η ίδια ανθρώπινη απροσεξία που αφάνισε τη χελώνα Floreana, δίνει τώρα τη δυνατότητα στους επιστήμονες να τη φέρουν πίσω στη ζωή. Κι αυτό γιατί η μεταφορά των χελωνών από νησί σε νησί «μοίρασε» τα γονίδια τους σε διάφορα μέρη και ήταν πιο εύκολο να τα εντοπίσουν οι μελετητές.

Μετά τον εντοπισμό των γονιδίων από τις εξαφανισμένες χελώνες στο Wolf Island , η Caccone και η ομάδα της επέστρεψαν για να συγκεντρώσουν περισσότερα δείγματα DNA. Επικεντρώθηκαν σε ένα συγκεκριμένο λιμάνι, όπου εικάζεται ότι οι ναυτικοί άφηναν τις χελώνες που είχαν στα πλοία τους. Εκεί συγκέντρωσαν 1.600 δείγματα αίματος από τα γιγαντιαία ερπετά και τους έβαλαν μικροτσίπ, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν τα ίχνη τους και να παρακολουθούν την κινητικότητα τους.

Παρόλο που οι χελώνες φάνηκε να έχουν πολλά γονίδια από Floreana, τα γονίδια από τις Pinta είχαν σχεδόν εξαφανιστεί. Αλλά η Caccone ήταν αισιόδοξη, καθώς στις προηγούμενες μελέτες της είχε εντοπίσει ότι αυτά τα γονίδια βρίσκονται εκεί γύρω.

Το επόμενο βήμα για να φέρουν πάλι στη ζωή τις χελώνες Floreana είναι ένα απλό πρόγραμμα εκτροφής, το οποίο διευθύνεται από την υπηρεσία περιβαλλοντικής προστασίας και το Εθνικό Πάρκο των Γκαλάπαγκος. Οι επιστήμονες κάνουν διάφορα ταιριάσματα με θηλυκές και αρσενικές χελώνες, με στόχο να βγει στο προσκήνιο και να «κυριαρχήσει» το γονίδιο των Floreana. Παρόλο που τα προγράμματα αναπαραγωγής είχαν επιτυχία στο παρελθόν, είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται αυτή η «επιλεκτική αναπαραγωγή» με χελώνες στα Γκαλαπάγκος.

Φυσικά οι στόχοι των επιστημόνων δεν αφορούν την διασκέδαση του ανθρώπου, όπως στην ταινία. Η χελώνα Floreana είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθήσει στην αποκατάσταση του νησιωτικού οικοσυστήματος, εξηγεί η Linda Cayot, σύμβουλος της υπηρεσίας περιβαλλοντικής προστασίας. Η Cayot τους αποκαλεί «οικολογικούς μηχανικούς» του νησιού, καθώς την ώρα που περιπλανιούνται ανοίγουν μονοπάτια, βοσκούν και τοποθετούν φυτά στο δρόμο τους.


Η Floreana είναι ένα από τα νησιά που το Εθνικό Πάρκο ελπίζει να αποκαταστήσει τη φυσική του ποικιλομορφία. Σε έναν ιδανικό κόσμο, οι χελώνες θα εκτρέφονταν μέχρι την εμφάνιση των γονιδίων Floreana, αλλά κάτι τέτοιο μπορεί να είναι εξαιρετικά χρονοβόρο και η αποκατάσταση των οικοτόπων δεν μπορεί να περιμένει.

Η πρώτη γενιά των μεγάλων ερπετών θα μεγαλώσει στο νησί Santa Cruz για πέντε χρόνια, όπου οι χελώνες θα είναι αιχμάλωτες. Μόλις απελευθερωθούν, η εξέλιξη θα συνεχιστεί και οι γενετικοί συνδυασμοί της χελώνας Floreana θα γίνουν και πάλι ισχυροί. «Είναι πολύ συναρπαστικό να έρθουμε κοντά σε κάτι που πιστεύαμε ότι εξαφανίστηκε εδώ και 150 χρόνια», λέει η Cayot.

Ωστόσο, το εγχείρημα είναι δύσκολο. Το νησί είναι γεμάτο από επιθετικές γάτες και αρουραίους, που μεταφέρουν ασθένειες και γευματίζουν με μικρά χελωνάκια και αυγά. Έχουν ήδη προκαλέσει καταστροφές σε ενδημικά είδη και έχουν μειώσει κάτι πολύ τους πληθυσμούς του νησιού.

Οι 150 κάτοικοι της Floreana, αν και βρίσκονται μόνο στο 2% του νησιού, έχουν διαδραματίσει τεράστιο ρόλο στην ανασυγκρότηση του οικότοπου, ώστε να είναι κατάλληλο για τη χελώνα και άλλα είδη που έχουν αφανιστεί από παράσιτα. Είναι προς το συμφέρον τους για τις βιομηχανίες γεωργίας και οικοτουρισμού, που ενισχύουν την οικονομική ζωή της κοινότητας.

«Ο στόχος μας δεν είναι μόνο να παρέχουμε υγιή οικοσυστήματα για τις χελώνες. Επιδιώκουμε να παρέχουμε ένα ισορροπημένο, υγιές οικοσύστημα για όλη τη φύση του νησιού και της κοινότητας που ζει εκεί», αναφέρει η Gloria Salvador, διευθύντρια της πρωτοβουλίας. Η καλή σχέση των ανθρώπων με το περιβάλλον είναι πολύ σημαντική, γιατί όπως μας δίδαξε το Jurassic Park, στον κόσμο μας οι άνθρωποι δεν έχουν ποτέ τον απόλυτο έλεγχο.

Πηγή: tvxs.gr



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου