Άρης Χατζηστεφάνου
Η πολιτική και η γεωπολιτική επιστρέφει δυναμικά σε σειρά ξένων τηλεοπτικών παραγωγών που τολμούν να ασχοληθούν με τα πιο φλέγοντα διεθνή ζητήματα. Αλλη μια φορά, όμως, απλώς αναπαράγουν την κυρίαρχη αφήγηση στις διεθνείς ισορροπίες δυνάμεων.
Εξι έως δέκα εκατομμύρια Βρετανοί καθηλώνονται κάθε Τετάρτη μπροστά στις τηλεοράσεις τους για να παρακολουθήσουν την τηλεοπτική σειρά του BBC, με τίτλο Bodyguard. Ενας βετεράνος στρατιώτης που έχει επιστρέψει με συμπτώματα μετατραυματικού στρες από το Ιράκ αναλαμβάνει την προστασία της υπουργού Εσωτερικών – μιας από τους πολιτικούς που τον έστειλαν στον πόλεμο με την ψήφο τους στο Κοινοβούλιο.
Αν και η σειρά περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία των εύκολων τηλεοπτικών συνταγών (ο όμορφος, γεροδεμένος σωματοφύλακας ερωτεύεται την υπουργό εν μέσω συναρπαστικών εκρήξεων, ανθρωποκυνηγητών και μιας διάχυτης ισλαμοφοβίας) ήταν κυρίως οι πολιτικές προεκτάσεις που καθήλωσαν τους θεατές στις πολυθρόνες τους.
Οι μυστικές υπηρεσίες παίζουν εξίσου βρόμικα παιχνίδια με τους τρομοκράτες, ενώ οι Βρετανοί υπουργοί, με πρόσχημα την τρομοκρατία, δημιουργούν μια αστυνομοκρατούμενη κοινωνία, μετατοπίζοντας συνεχώς το πολιτικό σκηνικό προς τον απολυταρχισμό.
Οι Βρετανοί θεατές βέβαια θυμούνται ότι στη θέση της υπουργού Εσωτερικών της σειράς είχε βρεθεί στην πραγματικότητα η σημερινή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι. Και μπορεί αυτή να μην είχε ερωτικές σχέσεις με τους σωματοφύλακές της, αλλά προωθούσε μια εξίσου αντιδραστική ατζέντα με εκείνη της πρωταγωνίστριας του «Bodyguard».
Ισως γι' αυτό, όταν δημοσιογράφοι ρώτησαν την Τερέζα Μέι αν βλέπει το «Bodyguard», αυτή απάντησε αρνητικά σημειώνοντας ότι τα βράδια θέλει να βλέπει «κάτι που να την ηρεμεί» (και όχι σκηνές από το σκοτεινό παρελθόν της).
Για την ιστορία η μόνη Βρετανίδα πρωθυπουργός που θυμόμαστε να είχε αγκαλιάσει πραγματικά μια τηλεοπτική σειρά του BBC ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ, όταν εμφανίστηκε μαζί με τους ηθοποιούς της σειράς «Μάλιστα, Κύριε υπουργέ». Λέγεται μάλιστα ότι της άρεσαν τόσο οι νεοφιλελεύθερες απόψεις που εξέφραζε η σειρά ώστε ζήτησε να γράψει μόνη της το σενάριο ενός επεισοδίου.
Το «Bodyguard» εντάσσεται σε μια σειρά νέων τηλεοπτικών παραγωγών από την Ευρώπη, που επαναφέρουν την πολιτική και τη γεωπολιτική στο επίκεντρο της δράσης τους. Ενώ όμως υπόσχονται μια αντικειμενική και ανεξάρτητη απεικόνιση των διεθνών σχέσεων, τις περισσότερες φορές απλώς αναπαράγουν το πνεύμα των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης.
Ενα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα των τελευταίων χρόνων ήταν το «Occupied», η πιο ακριβή τηλεοπτική παραγωγή της Νορβηγίας, με την οποία οι σκανδιναβικές χώρες απέδειξαν ότι μπορούν να ασχοληθούν και με κάτι άλλο πέρα από σκοτεινά, αστυνομικά σίριαλ.
Η ιστορία διαδραματίζεται στο πολύ κοντινό μέλλον ύστερα από μια ακόμη οικονομική κρίση, που έχει αφήσει ολόκληρη την Ευρώπη να εξαρτάται ενεργειακά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Νορβηγίας.
Οταν όμως ο Νορβηγός πρωθυπουργός, από το κόμμα των Πρασίνων, ανακοινώνει αιφνιδιαστικά ότι διακόπτει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου για να στραφεί σε πιο φιλικές για το περιβάλλον μορφές ενέργειας, συμβαίνει κάτι αναπάντεχο: Ειδικές δυνάμεις του ρωσικού στρατού τον απαγάγουν και τον προειδοποιούν ότι εάν δεν διατηρήσει την παραγωγή πετρελαίου θα ακολουθήσει ολοκληρωτική εισβολή και κατάληψη της Νορβηγίας.
Οπως μαθαίνουμε, βέβαια, ήδη από τα πρώτα λεπτά του πρώτου επεισοδίου, τη ρωσική επέμβαση έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση – γνωστή για τις πιέσεις και τις ανατροπές κυβερνήσεων που δεν συμφωνούν με την πολιτική της. Παρ' όλα αυτά το «Occupied» δεν κατάφερε να ξεφύγει από το κλίμα της αντιρωσικής υστερίας των τελευταίων χρόνων, που παρουσιάζει τη Μόσχα έτοιμη να παρέμβει σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ παράλληλα αποσιωπά τη συνεχή μετακίνηση αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων όλο και πιο κοντά στα ρωσικά σύνορά.
Τη δική του εκδοχή του γεωπολιτικού σίριαλ παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια και το Ισραήλ με την παραγωγή Fauda, που διηγείται την ιστορία ειδικών δυνάμεων του ισραηλινού στρατού, που παρεισφρέουν στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη προσποιούμενοι τους Αραβες. Η ομολογουμένως συναρπαστική σειρά (τουλάχιστον στον πρώτο αλλά όχι τόσο στο δεύτερο κύκλο) παρουσιάστηκε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης σαν «αντικειμενική» και «ισορροπημένη», καθώς παρουσιάζει και τις ζωές των Παλαιστίνιων μαχητών.
Σε αυτή την αληθοφάνεια όμως κρύβεται και η μαεστρία της προπαγάνδας. Οι Παλαιστίνιοι, όπως και οι Ισραηλινοί, φαίνεται να έχουν εμπλακεί σε μια βεντέτα, την οποία κανένας δεν θυμάται πώς ξεκίνησε και κανείς δεν ξέρει πώς να τελειώσει. Ολόκληρο το μεσανατολικό ζήτημα εντάσσεται στην κυρίαρχη αφήγηση περί του «κύκλου αίματος», με τον οποίο τα διεθνή μέσα ενημέρωσης εξισώνουν τον θύμα με τον θύτη και τον κατακτητή με τον κατακτημένο.
Οι επιπτώσεις της παράνομης κατοχής των Παλαιστινιακών εδαφών είναι σχεδόν ανύπαρκτες στο σενάριο και οι Παλαιστίνιοι της Χαμάς και άλλων οργανώσεων κινούνται αποκλειστικά από τα προσωπικά ή τα μικροκομματικά τους πάθη.
Παρ' όλα αυτά οι ισραηλινές όπως και αρκετές ευρωπαϊκές τηλεοπτικές παραγωγές καταφέρνουν να παρουσιάζουν τα δημιουργήματά τους σαν «ψύχραιμες» και αποστασιοποιημένες αναλύσεις της πραγματικότητας.
Αντίθετα οι αμερικανικές τηλεσειρές (παλαιότερα το «24 ώρες», στη συνέχεια το Homeland και τώρα το Designated Survivor, που διηγείται τον θάνατο όλων των Αμερικανών πολιτικών ύστερα από μια τρομοκρατική επίθεση στο Καπιτώλιο) παραμένουν αγκιστρωμένες σε απλουστευτικές μορφές προπαγάνδας. Το αποτέλεσμα είναι φυσικά το ίδιο, απλώς το ευρωπαϊκό κοινό μάλλον χρειάζεται λίγο πιο ευφυή σενάρια για να παραμυθιαστεί.
Fauda (Χάος): Το μόνο που χρειάζεται να ξέρετε είναι ότι ο πρωταγωνιστής ήταν πραγματικά μέλος των μυστικών υπηρεσιών των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.
Occupied: Οι Νορβηγοί δείχνουν πόσο «εύκολο» είναι να αποδεχτείς την ξένη κατοχή στη χώρα σου. Και το κάνουν χωρίς να χρησιμοποιήσουν ούτε μια φορά τη λέξη Κουίσλινγκ.
Πηγή: efsyn.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Η πολιτική και η γεωπολιτική επιστρέφει δυναμικά σε σειρά ξένων τηλεοπτικών παραγωγών που τολμούν να ασχοληθούν με τα πιο φλέγοντα διεθνή ζητήματα. Αλλη μια φορά, όμως, απλώς αναπαράγουν την κυρίαρχη αφήγηση στις διεθνείς ισορροπίες δυνάμεων.
Εξι έως δέκα εκατομμύρια Βρετανοί καθηλώνονται κάθε Τετάρτη μπροστά στις τηλεοράσεις τους για να παρακολουθήσουν την τηλεοπτική σειρά του BBC, με τίτλο Bodyguard. Ενας βετεράνος στρατιώτης που έχει επιστρέψει με συμπτώματα μετατραυματικού στρες από το Ιράκ αναλαμβάνει την προστασία της υπουργού Εσωτερικών – μιας από τους πολιτικούς που τον έστειλαν στον πόλεμο με την ψήφο τους στο Κοινοβούλιο.
Αν και η σειρά περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία των εύκολων τηλεοπτικών συνταγών (ο όμορφος, γεροδεμένος σωματοφύλακας ερωτεύεται την υπουργό εν μέσω συναρπαστικών εκρήξεων, ανθρωποκυνηγητών και μιας διάχυτης ισλαμοφοβίας) ήταν κυρίως οι πολιτικές προεκτάσεις που καθήλωσαν τους θεατές στις πολυθρόνες τους.
Οι μυστικές υπηρεσίες παίζουν εξίσου βρόμικα παιχνίδια με τους τρομοκράτες, ενώ οι Βρετανοί υπουργοί, με πρόσχημα την τρομοκρατία, δημιουργούν μια αστυνομοκρατούμενη κοινωνία, μετατοπίζοντας συνεχώς το πολιτικό σκηνικό προς τον απολυταρχισμό.
 |
| Fauda |
Οι Βρετανοί θεατές βέβαια θυμούνται ότι στη θέση της υπουργού Εσωτερικών της σειράς είχε βρεθεί στην πραγματικότητα η σημερινή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι. Και μπορεί αυτή να μην είχε ερωτικές σχέσεις με τους σωματοφύλακές της, αλλά προωθούσε μια εξίσου αντιδραστική ατζέντα με εκείνη της πρωταγωνίστριας του «Bodyguard».
Ισως γι' αυτό, όταν δημοσιογράφοι ρώτησαν την Τερέζα Μέι αν βλέπει το «Bodyguard», αυτή απάντησε αρνητικά σημειώνοντας ότι τα βράδια θέλει να βλέπει «κάτι που να την ηρεμεί» (και όχι σκηνές από το σκοτεινό παρελθόν της).
Για την ιστορία η μόνη Βρετανίδα πρωθυπουργός που θυμόμαστε να είχε αγκαλιάσει πραγματικά μια τηλεοπτική σειρά του BBC ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ, όταν εμφανίστηκε μαζί με τους ηθοποιούς της σειράς «Μάλιστα, Κύριε υπουργέ». Λέγεται μάλιστα ότι της άρεσαν τόσο οι νεοφιλελεύθερες απόψεις που εξέφραζε η σειρά ώστε ζήτησε να γράψει μόνη της το σενάριο ενός επεισοδίου.
 |
| Bodyguard |
Το «Bodyguard» εντάσσεται σε μια σειρά νέων τηλεοπτικών παραγωγών από την Ευρώπη, που επαναφέρουν την πολιτική και τη γεωπολιτική στο επίκεντρο της δράσης τους. Ενώ όμως υπόσχονται μια αντικειμενική και ανεξάρτητη απεικόνιση των διεθνών σχέσεων, τις περισσότερες φορές απλώς αναπαράγουν το πνεύμα των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης.
Ενα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα των τελευταίων χρόνων ήταν το «Occupied», η πιο ακριβή τηλεοπτική παραγωγή της Νορβηγίας, με την οποία οι σκανδιναβικές χώρες απέδειξαν ότι μπορούν να ασχοληθούν και με κάτι άλλο πέρα από σκοτεινά, αστυνομικά σίριαλ.
Η ιστορία διαδραματίζεται στο πολύ κοντινό μέλλον ύστερα από μια ακόμη οικονομική κρίση, που έχει αφήσει ολόκληρη την Ευρώπη να εξαρτάται ενεργειακά από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Νορβηγίας.
Οταν όμως ο Νορβηγός πρωθυπουργός, από το κόμμα των Πρασίνων, ανακοινώνει αιφνιδιαστικά ότι διακόπτει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου για να στραφεί σε πιο φιλικές για το περιβάλλον μορφές ενέργειας, συμβαίνει κάτι αναπάντεχο: Ειδικές δυνάμεις του ρωσικού στρατού τον απαγάγουν και τον προειδοποιούν ότι εάν δεν διατηρήσει την παραγωγή πετρελαίου θα ακολουθήσει ολοκληρωτική εισβολή και κατάληψη της Νορβηγίας.
Οπως μαθαίνουμε, βέβαια, ήδη από τα πρώτα λεπτά του πρώτου επεισοδίου, τη ρωσική επέμβαση έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση – γνωστή για τις πιέσεις και τις ανατροπές κυβερνήσεων που δεν συμφωνούν με την πολιτική της. Παρ' όλα αυτά το «Occupied» δεν κατάφερε να ξεφύγει από το κλίμα της αντιρωσικής υστερίας των τελευταίων χρόνων, που παρουσιάζει τη Μόσχα έτοιμη να παρέμβει σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ παράλληλα αποσιωπά τη συνεχή μετακίνηση αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων όλο και πιο κοντά στα ρωσικά σύνορά.
Τη δική του εκδοχή του γεωπολιτικού σίριαλ παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια και το Ισραήλ με την παραγωγή Fauda, που διηγείται την ιστορία ειδικών δυνάμεων του ισραηλινού στρατού, που παρεισφρέουν στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη προσποιούμενοι τους Αραβες. Η ομολογουμένως συναρπαστική σειρά (τουλάχιστον στον πρώτο αλλά όχι τόσο στο δεύτερο κύκλο) παρουσιάστηκε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης σαν «αντικειμενική» και «ισορροπημένη», καθώς παρουσιάζει και τις ζωές των Παλαιστίνιων μαχητών.
Σε αυτή την αληθοφάνεια όμως κρύβεται και η μαεστρία της προπαγάνδας. Οι Παλαιστίνιοι, όπως και οι Ισραηλινοί, φαίνεται να έχουν εμπλακεί σε μια βεντέτα, την οποία κανένας δεν θυμάται πώς ξεκίνησε και κανείς δεν ξέρει πώς να τελειώσει. Ολόκληρο το μεσανατολικό ζήτημα εντάσσεται στην κυρίαρχη αφήγηση περί του «κύκλου αίματος», με τον οποίο τα διεθνή μέσα ενημέρωσης εξισώνουν τον θύμα με τον θύτη και τον κατακτητή με τον κατακτημένο.
Οι επιπτώσεις της παράνομης κατοχής των Παλαιστινιακών εδαφών είναι σχεδόν ανύπαρκτες στο σενάριο και οι Παλαιστίνιοι της Χαμάς και άλλων οργανώσεων κινούνται αποκλειστικά από τα προσωπικά ή τα μικροκομματικά τους πάθη.
Παρ' όλα αυτά οι ισραηλινές όπως και αρκετές ευρωπαϊκές τηλεοπτικές παραγωγές καταφέρνουν να παρουσιάζουν τα δημιουργήματά τους σαν «ψύχραιμες» και αποστασιοποιημένες αναλύσεις της πραγματικότητας.
Αντίθετα οι αμερικανικές τηλεσειρές (παλαιότερα το «24 ώρες», στη συνέχεια το Homeland και τώρα το Designated Survivor, που διηγείται τον θάνατο όλων των Αμερικανών πολιτικών ύστερα από μια τρομοκρατική επίθεση στο Καπιτώλιο) παραμένουν αγκιστρωμένες σε απλουστευτικές μορφές προπαγάνδας. Το αποτέλεσμα είναι φυσικά το ίδιο, απλώς το ευρωπαϊκό κοινό μάλλον χρειάζεται λίγο πιο ευφυή σενάρια για να παραμυθιαστεί.
Δείτε
Fauda (Χάος): Το μόνο που χρειάζεται να ξέρετε είναι ότι ο πρωταγωνιστής ήταν πραγματικά μέλος των μυστικών υπηρεσιών των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.
Occupied: Οι Νορβηγοί δείχνουν πόσο «εύκολο» είναι να αποδεχτείς την ξένη κατοχή στη χώρα σου. Και το κάνουν χωρίς να χρησιμοποιήσουν ούτε μια φορά τη λέξη Κουίσλινγκ.
Πηγή: efsyn.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου