Του Νέστορα Νεστορίδη*
Το να βαφτίζουμε το κρέας ψάρι δεν οδηγεί πουθενά, ούτε βέβαια το να προχωρούμε σε μηδενιστικές αναλύσεις. Ο πρώτος γύρος διαπραγμάτευσης με τους δανειστές πρέπει να μας κάνει σοφότερους ώστε να αποφύγουμε μελλοντικά σφάλματα.
Γεγονός πρώτο: Αν είχε εκλεγεί η ΝΔ τώρα θα είχαμε –στην καλύτερη περίπτωση- εφαρμογή του μέιλ Χαρδούβελη, με ότι σημαίνει αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις εσωτερικές αντιφάσεις του, δεν εκφράζει τα ίδια συμφέροντα με τηΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, γι’ αυτό και είχαμε σκληρές διαπραγματεύσεις για πρώτη φορά μετά την εισαγωγή της χώρας στα μνημόνια.
Γεγονός δεύτερο: Η συμφωνία δεν αφήνει πίσω τα μνημόνια. Με την συμφωνία επεκτάθηκε η Κύρια Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης, η οποία περιλαμβάνει το μνημόνιο [1]. Όροι υπήρχαν και θα υπάρχουν, «μονομερείς» ενέργειες απαγορεύονται, ενώ η εποπτεία και η αξιολόγηση συνεχίζονται από τους τρεις θεσμούς που «αποτελούσαν» την Τρόικα. Αυτό που άλλαξε είναι ότι η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί μεν στη βάση της υπάρχουσας συμφωνίας (δηλαδή μνημόνιο), αλλά «με την καλύτερη δυνατή χρήση της υπάρχουσας ευελιξίας» [2]. Αν θέλουμε να κοιτάζουμε την αλήθεια κατάματα, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για μία επέκταση του υπάρχοντος προγράμματος με τροποποίηση κάποιων πολιτικών, δηλαδή εν τέλει η κυβέρνηση αποδέχτηκε να κινηθεί σε μία γραμμή επέκτασης και ουσιώδους –στο βαθμό που ευσταθούν οι διαβεβαιώσεις περί μη ανάληψης υφεσιακών μέτρων - επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου.
Η διαπραγμάτευση δεν είναι ανταλλαγή επιχειρημάτων, ούτε η έκβαση της εξαρτάται από την πειθώ των διαφόρων συμμετεχόντων. Είναι πρωτίστως ζήτημα συμφερόντων και ισχύος. Δεν έχουμε να αναμετρηθούμε με «πλανημένους» από τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες Ευρωπαίους, αλλά με ένασυμπαγές ιμπεριαλιστικό σύστημα, το οποίο διαθέτει σκληρούς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς εξουσίας. Ακόμα χειρότερα, το «ευρωενωσιακό» γήπεδο στο οποίο παίζουμε είναι τελείως ανισομερές και αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να το αμφισβητήσουμε, είναι βέβαιο πως θα οδηγούμαστε από υποχώρηση σε υποχώρηση.
Οι συσχετισμοί που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης δεν αφήνουν περιθώρια αυταπατών. Ούτε μία χώρα δεν στάθηκε υπέρ των αιτημάτων της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν υπήρξε καν αποδοχή του ελληνικού αιτήματος για μία συμφωνία-γέφυρα, παρά μόνον επεκτάθηκε η υφιστάμενη συμφωνία. Έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι η Ε.Ε. όχι μόνο δεν επιδέχεται σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, αλλά ούτε καν γίνεται να προβεί σε εναλλακτική μορφή διαχείρισης του καπιταλισμού.
Η αντίληψη περί Δημοκρατίας μέσα στην Ε.Ε. είναι αξιοπρόσεκτη. Η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να προχωρήσει σε «ανατροπή μέτρων ή μονομερείς αλλαγές στις πολιτικές αυτές και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα είχαν αρνητικές συνέπειες στους δημοσιονομικούς στόχους, στην οικονομική ανάκαμψη ή τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως αξιολογούνται από τους θεσμούς» [2]. Κοντολογίς, τα χέρια της κυβέρνησης είναι δεμένα, αφού κάθε μέτρο ανακούφισης μπορεί να θεωρηθεί –από τους «θεσμούς»- ότι απειλεί τους δημοσιονομικούς στόχους (πχ αφορολόγητο στα 12.000 ευρώ) ή την χρηματοπιστωτική σταθερότητα (κούρεμα κόκκινων δανείων). Ακόμα και η ανάσχεση των ιδιωτικοποιήσεων μπορεί να θεωρηθεί ότι απειλεί την οικονομική ανάκαμψη. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε περισσότερο για να καταδείξουμε ότι οι εξαγγελίες της ΔΕΘ «πάνε περίπατο» αν εφαρμοστεί αυτή η δέσμευση. Αυτό συνιστά μεγάλη ήττα, καθώς το εν λόγω πρόγραμμα αποτελούσε το άμεσο, μίνιμουν μεταβατικό πρόγραμμα που θα εφάρμοζε ο ΣΥΡΙΖΑ, ανεξαρτήτως της έκβασης της διαπραγμάτευσης.
Όσο ο αντίπαλος γνωρίζει ότι θεωρείς την είσοδο της χώρας στο Ευρώ ως «αμετάκλητη» (το πόσο «δημοκρατική» είναι αυτή η τοποθέτηση είναι άλλο θέμα, το οποίο δεν θα αναπτύξουμε εδώ), μπορεί πολύ εύκολα να σε σέρνει σε επώδυνους συμβιβασμούς, απειλώντας το τραπεζικό σύστημα (είτε με σταμάτημα παροχής ρευστότητας είτε με τη δημιουργία πανικού στους καταθέτες και bank run). Η ρήξη δεν πρέπει να είναι ένα «απευκταίο» σενάριο, αλλά να αποτελεί ένα βασικό ενδεχόμενο το οποίο θα επεξεργαζόμαστε σε τεχνικό επίπεδο, αλλά και για το οποίο θα πρέπει να προετοιμάζουμε το λαό σε κινηματικό επίπεδο. Παράλληλα θα πρέπει να δείξουμε ανυπακοή στον συμβιβασμό που έγινε στοEurogroup και να εφαρμοστεί στην ολότητα του το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.
Μία παρένθεση. Λέγεται ότι η ρήξη δεν θα ήταν εφικτή αυτή τη στιγμή και ότι έπρεπε πάση θυσία να κερδίσουμε χρόνο. Αδυνατώ να αντιληφθώ αυτό το επιχείρημα. Ο λαός υποστήριζε σε μεγάλο βαθμό την κυβέρνηση, ενώ δεν έχει περάσει ένας μήνας από τότε που καταψήφισε τις μνημονιακές πολιτικές. Σε κινηματικό επίπεδο, άρχισε να ξαναγεμίζει τις πλατείες, ίσως όχι με καθαρά επαναστατική διάθεση, αλλά σίγουρα η νέα αυτή κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα μεγαλειώδες, λαϊκό, ριζοσπαστικό κίνημα ειδικά σε περίπτωση σύγκρουσης. Τέτοιες συνθήκες δεν ξέρουμε αν θα έχουμε σε 4 μήνες όταν θα ολοκληρώνονται οι διαπραγματεύσεις για το νέο «πρόγραμμα». Η αποφυγή της ρήξης αυτή τη στιγμή είναι μεγάλο τακτικό λάθος, το οποίο μπορεί να έχει καθοριστικές συνέπειες, αν συνεχιστεί η ίδια ατελέσφορη τακτική. Οι δε κίνδυνοι που υπήρχαν τώρα (τραπεζικός τομέας) θα συνεχίσουν να υπάρχουν και σε 4 μήνες.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η Αριστερά δεν επιδιώκει ένα ρόλο διαχειριστή των μνημονίων, με σκοπό τη λείανση των πιο αντιλαϊκών του πλευρών. Στόχος μας δεν (πρέπει να) είναι η κρατική φιλανθρωπία -όσο αυτή είναι εφικτή στα δεδομένα πλαίσια-, αλλά η ανατροπή των υφιστάμενων πολιτικών και η αναστύλωση της χώρας σε προοδευτική, ριζοσπαστική κατεύθυνση. Η Αριστερά αγωνίζεται για τον σοσιαλισμό και ως εκ τούτου θέτει τακτικούς στόχους. Ένας τέτοιος είχε συμφωνηθεί πως θα ήταν η κατάργηση των μνημονίων και τον εφαρμοστικών νόμων και η επαναδιαπραγμάτευση της νεοαποικιακής δανειακής σύμβασης, όχι η επέκταση της επί τετραμήνου. Η διολίσθηση σε λογικές «παράτασης» όχι απλά θολώνει το ιδεολογικοπολιτικό μας στίγμα, αλλά οδηγεί και σε νέες ήττες, αν δεν ανατραπεί άμεσα η τρέχουσα τακτική.
Το μόνο θετικό σε ουσιαστικό επίπεδο που βγαίνει από τη συμφωνία είναι ότι κερδίζουμε κάποιο χρόνο. Όχι χρόνο για να αναστυλώσουμε την οικονομία ,αυτό είναι αδύνατο κάτω από τα υπάρχοντα ασφυκτικά πλαίσια, ειδικά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Κερδίζουμε χρόνο για να αντιληφθούμε εσφαλμένες πολιτικές εκτιμήσεις του παρελθόντος και να προετοιμαστούμε επαρκώς για τις μελλοντικές συγκρούσεις, σε όλα τα επίπεδα. Πολύ φοβάμαι ότι αυτή θα είναι η τελευταία μας ευκαιρία, ως ΣΥΡΙΖΑ. Ας μην την σπαταλήσουμε.
[1] Το τεκμηριώνει επαρκώς ο Νίκος Μπογιόπουλος εδώ
[2] Ολόκληρο το ανακοινωθέν του Eurogroup μπορείτε να το διαβάσετε στα ελληνικά εδώ.
*Ο Νέστορας Νεστορίδης είναι μέλος της Ο.Μ. του ΣΥΡΙΖΑ Παρισιού.
Από το iskra
Το να βαφτίζουμε το κρέας ψάρι δεν οδηγεί πουθενά, ούτε βέβαια το να προχωρούμε σε μηδενιστικές αναλύσεις. Ο πρώτος γύρος διαπραγμάτευσης με τους δανειστές πρέπει να μας κάνει σοφότερους ώστε να αποφύγουμε μελλοντικά σφάλματα.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Γεγονός πρώτο: Αν είχε εκλεγεί η ΝΔ τώρα θα είχαμε –στην καλύτερη περίπτωση- εφαρμογή του μέιλ Χαρδούβελη, με ότι σημαίνει αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις εσωτερικές αντιφάσεις του, δεν εκφράζει τα ίδια συμφέροντα με τηΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, γι’ αυτό και είχαμε σκληρές διαπραγματεύσεις για πρώτη φορά μετά την εισαγωγή της χώρας στα μνημόνια.
Γεγονός δεύτερο: Η συμφωνία δεν αφήνει πίσω τα μνημόνια. Με την συμφωνία επεκτάθηκε η Κύρια Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης, η οποία περιλαμβάνει το μνημόνιο [1]. Όροι υπήρχαν και θα υπάρχουν, «μονομερείς» ενέργειες απαγορεύονται, ενώ η εποπτεία και η αξιολόγηση συνεχίζονται από τους τρεις θεσμούς που «αποτελούσαν» την Τρόικα. Αυτό που άλλαξε είναι ότι η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί μεν στη βάση της υπάρχουσας συμφωνίας (δηλαδή μνημόνιο), αλλά «με την καλύτερη δυνατή χρήση της υπάρχουσας ευελιξίας» [2]. Αν θέλουμε να κοιτάζουμε την αλήθεια κατάματα, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πρόκειται για μία επέκταση του υπάρχοντος προγράμματος με τροποποίηση κάποιων πολιτικών, δηλαδή εν τέλει η κυβέρνηση αποδέχτηκε να κινηθεί σε μία γραμμή επέκτασης και ουσιώδους –στο βαθμό που ευσταθούν οι διαβεβαιώσεις περί μη ανάληψης υφεσιακών μέτρων - επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η διαπραγμάτευση δεν είναι ανταλλαγή επιχειρημάτων, ούτε η έκβαση της εξαρτάται από την πειθώ των διαφόρων συμμετεχόντων. Είναι πρωτίστως ζήτημα συμφερόντων και ισχύος. Δεν έχουμε να αναμετρηθούμε με «πλανημένους» από τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες Ευρωπαίους, αλλά με ένασυμπαγές ιμπεριαλιστικό σύστημα, το οποίο διαθέτει σκληρούς και αποτελεσματικούς μηχανισμούς εξουσίας. Ακόμα χειρότερα, το «ευρωενωσιακό» γήπεδο στο οποίο παίζουμε είναι τελείως ανισομερές και αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να το αμφισβητήσουμε, είναι βέβαιο πως θα οδηγούμαστε από υποχώρηση σε υποχώρηση.
Οι συσχετισμοί που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης δεν αφήνουν περιθώρια αυταπατών. Ούτε μία χώρα δεν στάθηκε υπέρ των αιτημάτων της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν υπήρξε καν αποδοχή του ελληνικού αιτήματος για μία συμφωνία-γέφυρα, παρά μόνον επεκτάθηκε η υφιστάμενη συμφωνία. Έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι η Ε.Ε. όχι μόνο δεν επιδέχεται σοσιαλιστικού μετασχηματισμού, αλλά ούτε καν γίνεται να προβεί σε εναλλακτική μορφή διαχείρισης του καπιταλισμού.
Η αντίληψη περί Δημοκρατίας μέσα στην Ε.Ε. είναι αξιοπρόσεκτη. Η κυβέρνηση δεν θα πρέπει να προχωρήσει σε «ανατροπή μέτρων ή μονομερείς αλλαγές στις πολιτικές αυτές και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα είχαν αρνητικές συνέπειες στους δημοσιονομικούς στόχους, στην οικονομική ανάκαμψη ή τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως αξιολογούνται από τους θεσμούς» [2]. Κοντολογίς, τα χέρια της κυβέρνησης είναι δεμένα, αφού κάθε μέτρο ανακούφισης μπορεί να θεωρηθεί –από τους «θεσμούς»- ότι απειλεί τους δημοσιονομικούς στόχους (πχ αφορολόγητο στα 12.000 ευρώ) ή την χρηματοπιστωτική σταθερότητα (κούρεμα κόκκινων δανείων). Ακόμα και η ανάσχεση των ιδιωτικοποιήσεων μπορεί να θεωρηθεί ότι απειλεί την οικονομική ανάκαμψη. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε περισσότερο για να καταδείξουμε ότι οι εξαγγελίες της ΔΕΘ «πάνε περίπατο» αν εφαρμοστεί αυτή η δέσμευση. Αυτό συνιστά μεγάλη ήττα, καθώς το εν λόγω πρόγραμμα αποτελούσε το άμεσο, μίνιμουν μεταβατικό πρόγραμμα που θα εφάρμοζε ο ΣΥΡΙΖΑ, ανεξαρτήτως της έκβασης της διαπραγμάτευσης.
ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΑΜΕΣΗ ΑΛΛΑΓΗ ΠΛΕΥΣΗΣ
Όσο ο αντίπαλος γνωρίζει ότι θεωρείς την είσοδο της χώρας στο Ευρώ ως «αμετάκλητη» (το πόσο «δημοκρατική» είναι αυτή η τοποθέτηση είναι άλλο θέμα, το οποίο δεν θα αναπτύξουμε εδώ), μπορεί πολύ εύκολα να σε σέρνει σε επώδυνους συμβιβασμούς, απειλώντας το τραπεζικό σύστημα (είτε με σταμάτημα παροχής ρευστότητας είτε με τη δημιουργία πανικού στους καταθέτες και bank run). Η ρήξη δεν πρέπει να είναι ένα «απευκταίο» σενάριο, αλλά να αποτελεί ένα βασικό ενδεχόμενο το οποίο θα επεξεργαζόμαστε σε τεχνικό επίπεδο, αλλά και για το οποίο θα πρέπει να προετοιμάζουμε το λαό σε κινηματικό επίπεδο. Παράλληλα θα πρέπει να δείξουμε ανυπακοή στον συμβιβασμό που έγινε στοEurogroup και να εφαρμοστεί στην ολότητα του το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.
Μία παρένθεση. Λέγεται ότι η ρήξη δεν θα ήταν εφικτή αυτή τη στιγμή και ότι έπρεπε πάση θυσία να κερδίσουμε χρόνο. Αδυνατώ να αντιληφθώ αυτό το επιχείρημα. Ο λαός υποστήριζε σε μεγάλο βαθμό την κυβέρνηση, ενώ δεν έχει περάσει ένας μήνας από τότε που καταψήφισε τις μνημονιακές πολιτικές. Σε κινηματικό επίπεδο, άρχισε να ξαναγεμίζει τις πλατείες, ίσως όχι με καθαρά επαναστατική διάθεση, αλλά σίγουρα η νέα αυτή κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα μεγαλειώδες, λαϊκό, ριζοσπαστικό κίνημα ειδικά σε περίπτωση σύγκρουσης. Τέτοιες συνθήκες δεν ξέρουμε αν θα έχουμε σε 4 μήνες όταν θα ολοκληρώνονται οι διαπραγματεύσεις για το νέο «πρόγραμμα». Η αποφυγή της ρήξης αυτή τη στιγμή είναι μεγάλο τακτικό λάθος, το οποίο μπορεί να έχει καθοριστικές συνέπειες, αν συνεχιστεί η ίδια ατελέσφορη τακτική. Οι δε κίνδυνοι που υπήρχαν τώρα (τραπεζικός τομέας) θα συνεχίσουν να υπάρχουν και σε 4 μήνες.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η Αριστερά δεν επιδιώκει ένα ρόλο διαχειριστή των μνημονίων, με σκοπό τη λείανση των πιο αντιλαϊκών του πλευρών. Στόχος μας δεν (πρέπει να) είναι η κρατική φιλανθρωπία -όσο αυτή είναι εφικτή στα δεδομένα πλαίσια-, αλλά η ανατροπή των υφιστάμενων πολιτικών και η αναστύλωση της χώρας σε προοδευτική, ριζοσπαστική κατεύθυνση. Η Αριστερά αγωνίζεται για τον σοσιαλισμό και ως εκ τούτου θέτει τακτικούς στόχους. Ένας τέτοιος είχε συμφωνηθεί πως θα ήταν η κατάργηση των μνημονίων και τον εφαρμοστικών νόμων και η επαναδιαπραγμάτευση της νεοαποικιακής δανειακής σύμβασης, όχι η επέκταση της επί τετραμήνου. Η διολίσθηση σε λογικές «παράτασης» όχι απλά θολώνει το ιδεολογικοπολιτικό μας στίγμα, αλλά οδηγεί και σε νέες ήττες, αν δεν ανατραπεί άμεσα η τρέχουσα τακτική.
Το μόνο θετικό σε ουσιαστικό επίπεδο που βγαίνει από τη συμφωνία είναι ότι κερδίζουμε κάποιο χρόνο. Όχι χρόνο για να αναστυλώσουμε την οικονομία ,αυτό είναι αδύνατο κάτω από τα υπάρχοντα ασφυκτικά πλαίσια, ειδικά σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Κερδίζουμε χρόνο για να αντιληφθούμε εσφαλμένες πολιτικές εκτιμήσεις του παρελθόντος και να προετοιμαστούμε επαρκώς για τις μελλοντικές συγκρούσεις, σε όλα τα επίπεδα. Πολύ φοβάμαι ότι αυτή θα είναι η τελευταία μας ευκαιρία, ως ΣΥΡΙΖΑ. Ας μην την σπαταλήσουμε.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Το τεκμηριώνει επαρκώς ο Νίκος Μπογιόπουλος εδώ
[2] Ολόκληρο το ανακοινωθέν του Eurogroup μπορείτε να το διαβάσετε στα ελληνικά εδώ.
*Ο Νέστορας Νεστορίδης είναι μέλος της Ο.Μ. του ΣΥΡΙΖΑ Παρισιού.
Από το iskra
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου