Κώστας Γρίβας
Εδώ και λίγο καιρό έχει έρθει ξανά στο προσκήνιο το θέμα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και των απειλών της Άγκυρας περί πολεμικής σύρραξης σε περίπτωση που θα προκύψει κάτι τέτοιο. Ταυτοχρόνως, η Τουρκία αμφισβητεί εμπράκτως την ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πιθανή ανακάλυψη μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων στις ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, σε συνδυασμό με τον αυξημένο ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου στο διαμορφούμενο διεθνές σύστημα, καθιστά περίπου αναπόφευκτη την ένταση των πιέσεων από πλευράς της Άγκυρας.
Για να μην φθάσουμε, λοιπόν, κάποια στιγμή στο μέλλον να κληθούμε να επιλέξουμε μεταξύ του γεωπολιτικού ακρωτηριασμού, ή της πολεμικής σύγκρουσης, θα πρέπει να επενδύσουμε στην παραδοσιακή, παλιά, καλή, αποτροπή. Δηλαδή, να περάσουμε ένα ξεκάθαρο και πειστικό μήνυμα στην Τουρκία ότι τα 12 ναυτικά μίλια είναι «φυσική» προέκταση των ελληνικών νησιών, γιατί στο Αιγαίο η ελληνική ισχύς είναι αναντίρρητα κυρίαρχη, όπως κυρίαρχη είναι και η ελληνική ισχύς στην ΑΟΖ της χώρας. Συνακόλουθα, αν η Τουρκία επιδιώξει να αμφισβητήσει δια των όπλων αυτήν την πραγματικότητα, τότε θα είναι πιο πιθανόν να υποστεί ήττα παρά να επιτύχει γεωπολιτικά οφέλη.
Βέβαια, αυτό πολύ πιο εύκολα λέγεται από ότι επιτυγχάνεται. Πώς καθιστούμε αναντίρρητη την κυριαρχία στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο; Ιδιαίτερα δε σήμερα, φαντάζει από πολύ δύσκολο έως αδύνατον να επιτύχεις στρατιωτική ισορροπία, πολλώ δε μάλλον υπεροχή, έναντι μιας Τουρκίας η οποία υπερεξοπλίζεται και αναπτύσσει δικά της οπλικά συστήματα, ολοένα υψηλότερης τεχνολογίας. Και αυτό, τη στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται ουσιαστικά υπό οικονομική (ημι)κατοχή και ως εκ τούτου έχει πολύ μικρές δυνατότητες να προχωρήσει σε μαζικές αγορές πολεμικού υλικού.
Ωστόσο, αυτή είναι η μισή αλήθεια. Στην πραγματικότητα, θα ήταν μάλλον μειονέκτημα αν είχαμε σήμερα την οικονομική ευχέρεια, ώστε να προχωρήσουμε σε ένα μαζικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, παραδοσιακού τύπου. Και αυτό γιατί βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου αλλάζουν δραματικά τα δεδομένα στην τέχνη, την τεχνολογία και την επιστήμη του πολέμου.
Συγκεκριμένα, από το 2016 και μετά ο Στρατός Ξηράς των ΗΠΑ παρουσίασε την αντίληψη (concept) των Διαχωρικών Πυρών (Cross Domain Fires), που με τη σειρά της αποτελεί κομμάτι του ευρύτερου δόγματος της Πολυχωρικής Μάχης (Multi Domain Battle). Στο πλαίσιο αυτής της νέας αντίληψης, ο Στρατός των ΗΠΑ θεωρεί ότι τόσο η Κίνα, όσο η Ρωσία αλλά και άλλες ευρασιατικές δυνάμεις έχουν δημιουργήσει «φυσαλίδες» (bubbles) αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD), οι οποίες είναι πρακτικά αδιαπέραστες από την παραδοσιακή αμερικανική αεροναυτική ισχύ.
Έτσι και οι ΗΠΑ προχωρούν στην ανάπτυξη πυραυλικών και άλλων συστημάτων, κυρίως του Πυροβολικού, ικανών να ασκήσουν ικανότητες αντί-αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής. Δηλαδή, να διεισδύσουν σε αυτές τις «φυσαλίδες» και να καταστρέψουν από απόσταση ασφαλείας κινητούς εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων, πυραύλων cruise ή αντιαεροπορικών συστημάτων, όπως είναι το S-400.
Παρόμοια συστήματα, πρωτίστως πύραυλοι και ρουκέτες μεγάλου βεληνεκούς, με ικανότητα προσβολής κινητών και ακίνητων στόχων, τόσο στη στεριά όσο και τη θάλασσα, είναι θέμα χρόνου να δημιουργήσουν μια νέα γεωστρατηγική πραγματικότητα στο Αιγαίο, αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο. Μεταξύ των άλλων, στο Αιγαίο αλλά και σε εκτεταμένες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, τα μεγάλα πλοία επιφανείας, όπως είναι οι φρεγάτες, θα αποτελούν περισσότερο «ζουμερούς» στόχους για τα πυραυλικά συστήματα του αντιπάλου, παρά πολύτιμα στοιχεία προβολής ισχύος και άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Άρα, η «παραδοσιακή» λογική αγοράς ακριβών πλατφορμών μάχης, εκτός από οικονομικά ανέφικτη αυτήν την εποχή, πιθανώς να είναι και επικίνδυνα αναχρονιστική. Αντιθέτως, η αρχιπελαγική δομή του Αιγαίου αποτελεί ίσως τον ιδανικότερο χώρο στον πλανήτη για να αποτελέσει τη βάση έδρασης ενός «πλέγματος πλεγμάτων» (grid-of-grids) αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, σε αρχική φάση, με την αξιοποίηση υπαρχόντων συστημάτων στον Ελληνικό Στρατό, όπως είναι οι πολλαπλοί εκτοξευτές ρουκετών MLRS και RM-70 και άλλων όπλων πυροβολικού. Πρέπει να τοποθετηθούν σ’ αυτά νέα βλήματα αυξημένων ικανοτήτων όσον αφορά το βεληνεκές, τη φονικότητα και με δυνατότητα προσβολής τόσο στατικών όσο και κινούμενων στόχους, με προεξάρχοντα τα πλοία επιφανείας. Φυσικά, αυτή είναι μια πολύ αρχική και απλοϊκή προσέγγιση.
Στην πράξη, η δημιουργία αυτών των πολυπλεγμάτων προβολής ισχύος είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία που εμπλέκει όλα τα Όπλα του Στρατού Ξηράς και όλους τους Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων. Όμως, είναι κάτι που μπορεί να γίνει. Για την ακρίβεια, είναι κάτι που ήδη γίνεται. Και γίνεται από τις ΗΠΑ και όχι από «εξωτικές» και μακρινές χώρες, τις στρατιωτικές δυνατότητες και τα επιτεύγματα των οποίων έχουμε επιλέξει να αγνοούμε συστηματικά.
Το ΓΕΣ, επιδεικνύοντας πρωτοποριακό πνεύμα, φαντασία και ουσιαστική γνώση των διεθνών εξελίξεων, διεξήγαγε πριν λίγο καιρό το δεύτερο διεθνές Συνέδριο Χερσαίων Δυνάμεων, το οποίο ήταν αφιερωμένο ακριβώς στην Πολυχωρική Μάχη. Μάλιστα ένας εκ των βασικών εισηγητών ήταν ο απόστρατος Στρατηγός του Στρατού των ΗΠΑ David G. Perkins. Πριν δύο χρόνια, ως διοικητής της Διοίκησης Εκπαίδευσης και Δόγματος (TRADOC) του Αμερικανικού Στρατού, ήταν αυτός που ανέπτυξε την αντίληψη της Πολυχωρικής Μάχης. Με άλλα λόγια, δεν μιλάμε για κάποια επαναστατική αλλαγή όσον αφορά τις στρατιωτικές αλλά και ευρύτερες γεωπολιτικές επιλογές της Ελλάδας, αλλά για εναρμονισμό με τα τεκταινόμενα στον Στρατό των ΗΠΑ.
Η επένδυση σε παρόμοιες ικανότητες, θα επέτρεπε τη βέλτιστη αξιοποίηση των γεωγραφικών και επιχειρησιακών ιδιαιτεροτήτων του ελληνικού χώρου, οδηγώντας σε μια σύνθεση ικανοτήτων μοναδική στην ελληνική ιστορία. Και αυτό θα γινόταν με εξαιρετικά χαμηλό κόστος σε σχέση με την απόκτηση νέων «παραδοσιακών» πλατφορμών, όπως φρεγατών ή μαχητικών αεροσκαφών (‘αόρατων’ ή μη…). Άρα, τουλάχιστον σε αυτήν την περίπτωση, δύσκολα θα μπορέσουμε να αποδεχθούμε απροβλημάτιστα τις συνήθεις υπεκφυγές που εμφανίζονται για να δικαιολογήσουν την αδράνεια των ηγεσιών όσον αφορά την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας.
Πηγή: slpress.gr
Κώστας Γρίβας: Σχετικά με τον συντάκτη
Εδώ και λίγο καιρό έχει έρθει ξανά στο προσκήνιο το θέμα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και των απειλών της Άγκυρας περί πολεμικής σύρραξης σε περίπτωση που θα προκύψει κάτι τέτοιο. Ταυτοχρόνως, η Τουρκία αμφισβητεί εμπράκτως την ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πιθανή ανακάλυψη μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων στις ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, σε συνδυασμό με τον αυξημένο ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου στο διαμορφούμενο διεθνές σύστημα, καθιστά περίπου αναπόφευκτη την ένταση των πιέσεων από πλευράς της Άγκυρας.
Για να μην φθάσουμε, λοιπόν, κάποια στιγμή στο μέλλον να κληθούμε να επιλέξουμε μεταξύ του γεωπολιτικού ακρωτηριασμού, ή της πολεμικής σύγκρουσης, θα πρέπει να επενδύσουμε στην παραδοσιακή, παλιά, καλή, αποτροπή. Δηλαδή, να περάσουμε ένα ξεκάθαρο και πειστικό μήνυμα στην Τουρκία ότι τα 12 ναυτικά μίλια είναι «φυσική» προέκταση των ελληνικών νησιών, γιατί στο Αιγαίο η ελληνική ισχύς είναι αναντίρρητα κυρίαρχη, όπως κυρίαρχη είναι και η ελληνική ισχύς στην ΑΟΖ της χώρας. Συνακόλουθα, αν η Τουρκία επιδιώξει να αμφισβητήσει δια των όπλων αυτήν την πραγματικότητα, τότε θα είναι πιο πιθανόν να υποστεί ήττα παρά να επιτύχει γεωπολιτικά οφέλη.
Βέβαια, αυτό πολύ πιο εύκολα λέγεται από ότι επιτυγχάνεται. Πώς καθιστούμε αναντίρρητη την κυριαρχία στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο; Ιδιαίτερα δε σήμερα, φαντάζει από πολύ δύσκολο έως αδύνατον να επιτύχεις στρατιωτική ισορροπία, πολλώ δε μάλλον υπεροχή, έναντι μιας Τουρκίας η οποία υπερεξοπλίζεται και αναπτύσσει δικά της οπλικά συστήματα, ολοένα υψηλότερης τεχνολογίας. Και αυτό, τη στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται ουσιαστικά υπό οικονομική (ημι)κατοχή και ως εκ τούτου έχει πολύ μικρές δυνατότητες να προχωρήσει σε μαζικές αγορές πολεμικού υλικού.
Χαμηλού κόστους εξοπλισμοί
Ωστόσο, αυτή είναι η μισή αλήθεια. Στην πραγματικότητα, θα ήταν μάλλον μειονέκτημα αν είχαμε σήμερα την οικονομική ευχέρεια, ώστε να προχωρήσουμε σε ένα μαζικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, παραδοσιακού τύπου. Και αυτό γιατί βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου αλλάζουν δραματικά τα δεδομένα στην τέχνη, την τεχνολογία και την επιστήμη του πολέμου.
Συγκεκριμένα, από το 2016 και μετά ο Στρατός Ξηράς των ΗΠΑ παρουσίασε την αντίληψη (concept) των Διαχωρικών Πυρών (Cross Domain Fires), που με τη σειρά της αποτελεί κομμάτι του ευρύτερου δόγματος της Πολυχωρικής Μάχης (Multi Domain Battle). Στο πλαίσιο αυτής της νέας αντίληψης, ο Στρατός των ΗΠΑ θεωρεί ότι τόσο η Κίνα, όσο η Ρωσία αλλά και άλλες ευρασιατικές δυνάμεις έχουν δημιουργήσει «φυσαλίδες» (bubbles) αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD), οι οποίες είναι πρακτικά αδιαπέραστες από την παραδοσιακή αμερικανική αεροναυτική ισχύ.
Έτσι και οι ΗΠΑ προχωρούν στην ανάπτυξη πυραυλικών και άλλων συστημάτων, κυρίως του Πυροβολικού, ικανών να ασκήσουν ικανότητες αντί-αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής. Δηλαδή, να διεισδύσουν σε αυτές τις «φυσαλίδες» και να καταστρέψουν από απόσταση ασφαλείας κινητούς εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων, πυραύλων cruise ή αντιαεροπορικών συστημάτων, όπως είναι το S-400.
Παρόμοια συστήματα, πρωτίστως πύραυλοι και ρουκέτες μεγάλου βεληνεκούς, με ικανότητα προσβολής κινητών και ακίνητων στόχων, τόσο στη στεριά όσο και τη θάλασσα, είναι θέμα χρόνου να δημιουργήσουν μια νέα γεωστρατηγική πραγματικότητα στο Αιγαίο, αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο. Μεταξύ των άλλων, στο Αιγαίο αλλά και σε εκτεταμένες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, τα μεγάλα πλοία επιφανείας, όπως είναι οι φρεγάτες, θα αποτελούν περισσότερο «ζουμερούς» στόχους για τα πυραυλικά συστήματα του αντιπάλου, παρά πολύτιμα στοιχεία προβολής ισχύος και άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Grid-of-grids για το Αιγαίο
Άρα, η «παραδοσιακή» λογική αγοράς ακριβών πλατφορμών μάχης, εκτός από οικονομικά ανέφικτη αυτήν την εποχή, πιθανώς να είναι και επικίνδυνα αναχρονιστική. Αντιθέτως, η αρχιπελαγική δομή του Αιγαίου αποτελεί ίσως τον ιδανικότερο χώρο στον πλανήτη για να αποτελέσει τη βάση έδρασης ενός «πλέγματος πλεγμάτων» (grid-of-grids) αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, σε αρχική φάση, με την αξιοποίηση υπαρχόντων συστημάτων στον Ελληνικό Στρατό, όπως είναι οι πολλαπλοί εκτοξευτές ρουκετών MLRS και RM-70 και άλλων όπλων πυροβολικού. Πρέπει να τοποθετηθούν σ’ αυτά νέα βλήματα αυξημένων ικανοτήτων όσον αφορά το βεληνεκές, τη φονικότητα και με δυνατότητα προσβολής τόσο στατικών όσο και κινούμενων στόχους, με προεξάρχοντα τα πλοία επιφανείας. Φυσικά, αυτή είναι μια πολύ αρχική και απλοϊκή προσέγγιση.
 |
| Στρατηγός David G. Perkins |
Το ΓΕΣ, επιδεικνύοντας πρωτοποριακό πνεύμα, φαντασία και ουσιαστική γνώση των διεθνών εξελίξεων, διεξήγαγε πριν λίγο καιρό το δεύτερο διεθνές Συνέδριο Χερσαίων Δυνάμεων, το οποίο ήταν αφιερωμένο ακριβώς στην Πολυχωρική Μάχη. Μάλιστα ένας εκ των βασικών εισηγητών ήταν ο απόστρατος Στρατηγός του Στρατού των ΗΠΑ David G. Perkins. Πριν δύο χρόνια, ως διοικητής της Διοίκησης Εκπαίδευσης και Δόγματος (TRADOC) του Αμερικανικού Στρατού, ήταν αυτός που ανέπτυξε την αντίληψη της Πολυχωρικής Μάχης. Με άλλα λόγια, δεν μιλάμε για κάποια επαναστατική αλλαγή όσον αφορά τις στρατιωτικές αλλά και ευρύτερες γεωπολιτικές επιλογές της Ελλάδας, αλλά για εναρμονισμό με τα τεκταινόμενα στον Στρατό των ΗΠΑ.
Η επένδυση σε παρόμοιες ικανότητες, θα επέτρεπε τη βέλτιστη αξιοποίηση των γεωγραφικών και επιχειρησιακών ιδιαιτεροτήτων του ελληνικού χώρου, οδηγώντας σε μια σύνθεση ικανοτήτων μοναδική στην ελληνική ιστορία. Και αυτό θα γινόταν με εξαιρετικά χαμηλό κόστος σε σχέση με την απόκτηση νέων «παραδοσιακών» πλατφορμών, όπως φρεγατών ή μαχητικών αεροσκαφών (‘αόρατων’ ή μη…). Άρα, τουλάχιστον σε αυτήν την περίπτωση, δύσκολα θα μπορέσουμε να αποδεχθούμε απροβλημάτιστα τις συνήθεις υπεκφυγές που εμφανίζονται για να δικαιολογήσουν την αδράνεια των ηγεσιών όσον αφορά την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας.
Πηγή: slpress.gr
Κώστας Γρίβας: Σχετικά με τον συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου