Γιάννης Περάκης
Οταν ακούμε την φράση «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» συνήθως «ανατριχιάζουμε» λόγω του ότι η αύξηση της φορολογίας βαρύνει τα μόνιμα υποζύγια, τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους μικροεπαγγελματίες. Δεν έχουμε δα και άδικο. Αλλωστε η λεγόμενη «δημοσιονομική προσαρμογή» των μνημονίων, σε αυτό το δόγμα κινήθηκε με αποτέλεσμα την φτωχοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των κατοίκων της πατρίδας μας. Η πολιτική αυτή θα συνεχισθεί με αμείωτη ένταση και τα επόμενα χρόνια με βάσει τις αποφάσεις του Eurogroup που αποφάσισε την εκταμίευση 1 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα στις 05/04/2019. Εκεί αναφέρονται ρητά τα εξής:
Όλα αυτά θα εξακολουθήσουν να παρακολουθούνται στο πλαίσιο ενισχυμένης επιτήρησης, προειδοποιούν.
Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές καλούνται «να παρακολουθήσουν εκ του σύνεγγυς τις μισθολογικές εξελίξεις κατά το 2019 και να αναλύσουν τις επιπτώσεις της πρόσφατης αύξησης του κατώτατου μισθού και των αλλαγών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις στην απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα».
Η επόμενη συζήτησή για την Ελλάδα θα βασιστεί στην επόμενη έκθεση επιτήρησης που αναμένεται να εκδοθεί τον Ιούνιο.
Αλήθεια θα υπήρχε προσφορότερη λέξη για να ονοματίσεις αυτές τις αποφάσεις παρά υποτέλεια και μνημόνιο και ως προς το περιεχόμενο αλλά και ως προς την φρασεολογία;
Τι είναι Φόρος (Tax): Φόρος είναι το μέρος του εισοδήματος των ιδιωτών που μεταβιβάζεται στο δημόσιο τομέα μέσω της φορολογίας, ώστε ο δημόσιος τομέας να μαζέψει τους οικονομικούς πόρους που χρειάζεται για να καλύψει τις δαπάνες για τις δραστηριότητες του.
Οι φόροι διακρίνονται σε:
Η διάκριση αυτή έγινε με κριτήριο ότι οι άμεσοι φόροι δεν μετακυλίονται, σε αντίθεση με τους έμμεσους φόρους που μετακυλίονται. Σήμερα όμως όλοι οι φόροι μετακυλίονται στις τιμές κι αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στην εκτίμηση των επιπτώσεων των φόρων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση των φορολογικών συντελεστών, ιδιαίτερα όταν αυτοί είναι αναλογικοί, πέραν ενός ορίου μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των φορολογικών εσόδων (όπως έχει συμβεί).
Πιο αναλυτικά, όταν η οικονομία βρίσκεται κάτω του επιπέδου πλήρους απασχόλησης τότε, όταν ο φόρος είναι αναλογικός και ο φορολογικός συντελεστής είναι πολύ υψηλός, μια μείωση του συντελεστή θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης / απασχόλησης / εισοδήματος και των φορολογικών εσόδων. Αυτό θα συμβεί γιατί θα αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα και θα αποδυναμωθεί το κίνητρο για φοροδιαφυγή και δραστηριότητες της παραοικονομίας.
1) Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (Individual income tax rate): Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι ένας προοδευτικός φόρος στο εισόδημα ενός ατόμου κι αυτό σημαίνει ότι αυξανομένου του εισοδήματος, αυξάνεται η φοροδοτική ικανότητα και επιβάρυνση του. Αποτελεί, συνεπώς, αυτόματο σταθεροποιητή της οικονομίας.
Επιπλέον είναι φόρος ο οποίος καταβάλλεται στην πηγή που δημιουργείται το εισόδημα κι έτσι έχει άμεση συνέπεια στο διαθέσιμο εισόδημα. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (εργοδοτών και εργαζομένων) είναι επίσης, μια οιονεί άμεση φορολογία γιατί ουσιαστικά επιβάλλονται στο εισόδημα (μισθοί-ημερομίσθια) και η αυξομείωση τους επηρεάζει το κόστος παραγωγής, τον πληθωρισμό και τη ζήτηση.
2) Φόρος Κερδών / Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (Taxprofit / Legalentityincometax): Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων (πχ Α.Ε.) είναι ένας άμεσος φόρος που περιορίζει το εισόδημα των μετόχων και εκείνο της επιχείρησης, με συνέπεια τη μείωση των επιπέδων κατανάλωσης και επένδυσης.
Η πρώτη επίδραση δεν θεωρείται σημαντική δεδομένου οι μέτοχοι ανήκουν σε υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια των οποίων η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι χαμηλή.
Αντίθετα, η υπέρμετρη αύξηση του φόρου έχει αρνητικές επιπτώσεις στην επενδυτική δραστηριότητα γιατί ενισχύει το κόστος κεφαλαίου και έτσι αποθαρρύνει την ανάληψη νέων επενδυτικών πρωτοβουλιών.
Το επίπεδο και η ποιότητα της δημόσιας διοίκησης και η παροχή δημόσιων αγαθών εξαρτάται από:
Αυτό συνεπάγεται ότι το επίπεδο των δημόσων δαπανών προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμότο γενικό ύψος της φορολόγησης. Η επιβολή φόρων συνιστά επίσης, ένα εργαλείο για τη διόρθωση των οικονομικών ανισοτήτων.
Σύμφωνα με έναν απο τους «αστέρες» του νεοφιλευθερισμού Friedman, δεν πρέπει να υπάρχουν απαλλαγές ή και εκπτώσεις από τον φόρο εισοδήματος, ενώ οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να φορολογούνται, έχοντας την υποχρέωση πλήρους διανομής του εισοδήματός τους στους μετόχους, το οποίο φορολογείται ως προσωπικό εισόδημα. Στην ουσία ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων να είναι 0%.
Η στρατηγική του διεθνούς καπιταλισμού τα τελευταία χρόνια στοχεύει στον μηδενικό φόρο. Αυτός είναι ο λόγος των φορολογικών παραδείσων, των χωρών με μειωμένο συντελεστή φορολόγησης και με προνομιακά φορολογικά καθεστώτα.
Ειδικά απο την εποχή του πρώτου μνημονίου, το σύστημα φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα έχει υψηλότατους φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Ως αποτέλεσμα των υψηλών φορολογικών συντελεστών (ως επι το πλείστον επι αδίκων) και της χαμηλής αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι εκτεταμένη. Με αυτά τα δεδομένα, η φορολογική επιβάρυνση καταλήγει να είναι ιδιαίτερα αυξημένη για ορισμένα τμήματα του πληθυσμού (π.χ.μισθωτοί, συνταξούχοι), τα οποία έχουν περιορισμένη δυνατότητα φοροδιαφυγής.
Άλλωστε, εκτός από μέσο άντλησης δημοσίων εσόδων, η φορολογία εισοδήματος έχει ισχυρή επίδραση σε βασικές πτυχές της οικονομικής δραστηριότητας. Η επιβολή υψηλότατων συντελεστών στη φορολογία των μισθωτών επηρεάζει την απόφασή τους για την ένταση και τη μορφή της εργασίας τους. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν την αδήλωτη εργασία και ειδικά όταν ο συντελεστής στην υψηλότερη εισοδηματική κατηγορία είναι πολύ υψηλός τη «διαρροή εγκεφάλων», δηλαδή τη φυγή ατόμων με υψηλή εξειδίκευση στο εξωτερικό.
Ενδεικτικά, το 2014 οι φόροι στο εισόδημα και στα κέρδη αποτελούσαν κατά μέσο όρο την κυριότερη πηγή εσόδων στις αναπτυγμένες χώρες που συμμετέχουν στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) (ως Πίνακας 1). Η Ελλάδα ωστόσο στήριξε τα έσοδά της κυρίως στους φόρους κατανάλωσης και δευτερευόντως στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Τα έσοδα από φόρους εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων στην Ελλάδα καταλαμβάνουν μόλις την τρίτη θέση στη σχετική κατάταξη με σταδιακή άνοδο από το 1990.
Ολες οι παραπάνω αυξητικές τάσεις σε συνθήκες διάλυσης και αποσάθρωσης της ελληνικής οικονομίας με το πρώτο αποδεικτικό στοιχείο την τεράστια μείωση σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2008 το (ονομαστικό) ΑΕΠ της Ελλάδας είχε φτάσει στα 242 δισ. ευρώ. Αντίθετα το 2017 είχε μειωθεί στα 174 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μία μείωση 68 δις. ευρώ περίπου 28%, με έτος βάσης το 2008 (τα μεγέθη είναι αντίστοιχα περίπου και για τις πραγματικές αποπληθωρισμένες, τιμές).
Αυτό είχε αντίκτυπο στα διαθέσιμα εισοδήματα όπως απεικονίζονται στον Πίνακα 2 στις διάφορες κατηγορίες και τμήματα του πληθυσμούμεταξύ των ετών 2003-2014:
Η «στενότητα» της φορολογικής βάσης στην Ελλάδα και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή ουσιαστικά παραβιάζουν την αρχή της ισότητας δηλαδή άτομα με την ίδια φοροδοτική (πραγματική) ικανότηταδεν φαίνεται να χαίρουν της ίδιας φορολογικής αντιμετώπισης. Ως αποτέλεσμα των υψηλών φορολογικών συντελεστών (συνήθως επι αδίκων) και της χαμηλής αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι εκτεταμένη. Με αυτά τα δεδομένα, η φορολογική επιβάρυνση καταλήγει να είναι ιδιαίτερα αυξημένη για ορισμένα τμήματα του πληθυσμού (π.χ.μισθωτοί), τα οποία έχουν περιορισμένη δυνατότητα φοροδιαφυγής.
Ο εκρηκτικός συνδυασμός τών προηγουμένων δηλαδή:
Θα φτωχοποιήσει περισσότερο τον πολίτη και με δεδομένο της μείωσης των κοινωνικών παροχών (υγεία, κοινωνικές δομές), και της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, αστικές συγκοινωνίες, το μέλλον μας προδιαγράφεται εφιαλτικό.
Ο λόγος των παραπάνω γραφόμενων ήταν απλά μια περιγραφή της σημερινής κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης και η αφορμή της ξεδίπλωσης των σκέψεων ενός δίκαιου αποτελεσματικού και απλού φορολογικού συστήματος. Είναι οι αναγκαίες και οι βασικές αρχές στήριξης αυτού του φορολογικού συστήματος, που θα αναπτυχθούν σε επόμενο κείμενο με σαφήνεια οι προτάσεις αυτές.
Διαβάστε το πρώτο μέρος (ΕΔΩ)
Πηγή: sxedio-b.gr
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Εκτίμηση των Απωλειών κατά την διάρκεια των Μνημονίων Μέσω του Φορολογικού Συστήματος.
Η Υπάρχουσα Πραγματικότητα στην Ελλάδα
Οταν ακούμε την φράση «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» συνήθως «ανατριχιάζουμε» λόγω του ότι η αύξηση της φορολογίας βαρύνει τα μόνιμα υποζύγια, τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους μικροεπαγγελματίες. Δεν έχουμε δα και άδικο. Αλλωστε η λεγόμενη «δημοσιονομική προσαρμογή» των μνημονίων, σε αυτό το δόγμα κινήθηκε με αποτέλεσμα την φτωχοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των κατοίκων της πατρίδας μας. Η πολιτική αυτή θα συνεχισθεί με αμείωτη ένταση και τα επόμενα χρόνια με βάσει τις αποφάσεις του Eurogroup που αποφάσισε την εκταμίευση 1 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα στις 05/04/2019. Εκεί αναφέρονται ρητά τα εξής:
- 1) Προϋπολογισμοί για το 2019 και εφεξής, να προβλέπουν πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% του ΑΕΠ
- 2) Ολοκλήρωση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συμπεριλαμβανομένων των βασικών συναλλαγών ιδιωτικοποίησης.
- 3) Οι ελληνικές αρχές έχουν θεσπίσει ένα νέο καθεστώς για την προστασία της πρώτης κατοικίας, το οποίο έχει τη δυνατότητα να στηρίξει τις τράπεζες στην εκκαθάριση υποθηκών μη εξυπηρετούμενων δανείων». Σημειώνουμε τη δέσμευση των ελληνικών αρχών να διασφαλίσουν ότι το καθεστώς θα είναι προσωρινό και θα τερματιστεί μέχρι τα τέλη του 2019.
- 4) Τα «θεσμικά» όργανα να παρακολουθούν προσεκτικά στο πλαίσιο ενισχυμένης επιτήρησης τις επιπτώσεις του καθεστώτος στο κεφάλαιο των τραπεζών και τον αντίκτυπο στην επιβολή της νομοθεσίας και την επίλυση των διαφορών, τον αντίκτυπό της στη διαδικασία μείωσης των NPLs, προειδοποιούν οι Υπουργοί Οικονομικών των 19 χωρών της Ευρωζώνης.
- 5) Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζουμε ότι οι ελληνικές αρχές επανέλαβαν τη γενική δέσμευσή τους να συνεχίσουν την εφαρμογή όλων των βασικών μεταρρυθμίσεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος ΕSM, ιδίως όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος διευρύνοντας τη φορολογική βάση και άλλες φορολογικές μεταρρυθμίσεις,των κοινωνικών προγραμμάτων, της μείωσης των ληξιπρόθεσμων καθυστερήσεων, της είσπραξης φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, των προσλήψεων στο δημόσιο τομέα, των ιδιωτικοποιήσεων, καθώς και των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.
Όλα αυτά θα εξακολουθήσουν να παρακολουθούνται στο πλαίσιο ενισχυμένης επιτήρησης, προειδοποιούν.
Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές καλούνται «να παρακολουθήσουν εκ του σύνεγγυς τις μισθολογικές εξελίξεις κατά το 2019 και να αναλύσουν τις επιπτώσεις της πρόσφατης αύξησης του κατώτατου μισθού και των αλλαγών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις στην απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα».
Η επόμενη συζήτησή για την Ελλάδα θα βασιστεί στην επόμενη έκθεση επιτήρησης που αναμένεται να εκδοθεί τον Ιούνιο.
Αλήθεια θα υπήρχε προσφορότερη λέξη για να ονοματίσεις αυτές τις αποφάσεις παρά υποτέλεια και μνημόνιο και ως προς το περιεχόμενο αλλά και ως προς την φρασεολογία;
Βασικές Έννοιες
Τι είναι Φόρος (Tax): Φόρος είναι το μέρος του εισοδήματος των ιδιωτών που μεταβιβάζεται στο δημόσιο τομέα μέσω της φορολογίας, ώστε ο δημόσιος τομέας να μαζέψει τους οικονομικούς πόρους που χρειάζεται για να καλύψει τις δαπάνες για τις δραστηριότητες του.
Οι φόροι διακρίνονται σε:
- έμμεσους, Θεωρούνται αυτοί που επιβάλλονται στην εγχώρια κατανάλωση αγαθών/υπηρεσιών και στις εισαγωγές
- άμεσους, Θεωρούνται αυτοί που επιβάλλονται στο εισόδημα (φυσικών/νομικών προσώπων) και στην περιουσία (ακίνητη, κληρονομιών, δωρεών)
Η διάκριση αυτή έγινε με κριτήριο ότι οι άμεσοι φόροι δεν μετακυλίονται, σε αντίθεση με τους έμμεσους φόρους που μετακυλίονται. Σήμερα όμως όλοι οι φόροι μετακυλίονται στις τιμές κι αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στην εκτίμηση των επιπτώσεων των φόρων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση των φορολογικών συντελεστών, ιδιαίτερα όταν αυτοί είναι αναλογικοί, πέραν ενός ορίου μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των φορολογικών εσόδων (όπως έχει συμβεί).
Πιο αναλυτικά, όταν η οικονομία βρίσκεται κάτω του επιπέδου πλήρους απασχόλησης τότε, όταν ο φόρος είναι αναλογικός και ο φορολογικός συντελεστής είναι πολύ υψηλός, μια μείωση του συντελεστή θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης / απασχόλησης / εισοδήματος και των φορολογικών εσόδων. Αυτό θα συμβεί γιατί θα αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα και θα αποδυναμωθεί το κίνητρο για φοροδιαφυγή και δραστηριότητες της παραοικονομίας.
1) Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων (Individual income tax rate): Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι ένας προοδευτικός φόρος στο εισόδημα ενός ατόμου κι αυτό σημαίνει ότι αυξανομένου του εισοδήματος, αυξάνεται η φοροδοτική ικανότητα και επιβάρυνση του. Αποτελεί, συνεπώς, αυτόματο σταθεροποιητή της οικονομίας.
Επιπλέον είναι φόρος ο οποίος καταβάλλεται στην πηγή που δημιουργείται το εισόδημα κι έτσι έχει άμεση συνέπεια στο διαθέσιμο εισόδημα. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (εργοδοτών και εργαζομένων) είναι επίσης, μια οιονεί άμεση φορολογία γιατί ουσιαστικά επιβάλλονται στο εισόδημα (μισθοί-ημερομίσθια) και η αυξομείωση τους επηρεάζει το κόστος παραγωγής, τον πληθωρισμό και τη ζήτηση.
2) Φόρος Κερδών / Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (Taxprofit / Legalentityincometax): Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων (πχ Α.Ε.) είναι ένας άμεσος φόρος που περιορίζει το εισόδημα των μετόχων και εκείνο της επιχείρησης, με συνέπεια τη μείωση των επιπέδων κατανάλωσης και επένδυσης.
Η πρώτη επίδραση δεν θεωρείται σημαντική δεδομένου οι μέτοχοι ανήκουν σε υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια των οποίων η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι χαμηλή.
Αντίθετα, η υπέρμετρη αύξηση του φόρου έχει αρνητικές επιπτώσεις στην επενδυτική δραστηριότητα γιατί ενισχύει το κόστος κεφαλαίου και έτσι αποθαρρύνει την ανάληψη νέων επενδυτικών πρωτοβουλιών.
Το επίπεδο και η ποιότητα της δημόσιας διοίκησης και η παροχή δημόσιων αγαθών εξαρτάται από:
- Το ύψος των φορολογικών εσόδων
- Απο την εκάστοτε κυβέρνηση και τον τρόπο που ασκεί την εξουσία (φιλολαική ή μή)
- Τον τρόπο διάθεσης των εσόδων (στις κοινωνικές δομές του κράτους ή φοροαπαλλαγές στους μονίμως φοροδιαφεύγοντες)
Αυτό συνεπάγεται ότι το επίπεδο των δημόσων δαπανών προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμότο γενικό ύψος της φορολόγησης. Η επιβολή φόρων συνιστά επίσης, ένα εργαλείο για τη διόρθωση των οικονομικών ανισοτήτων.
Η νεοφιλεύθερη άποψη
Σύμφωνα με έναν απο τους «αστέρες» του νεοφιλευθερισμού Friedman, δεν πρέπει να υπάρχουν απαλλαγές ή και εκπτώσεις από τον φόρο εισοδήματος, ενώ οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να φορολογούνται, έχοντας την υποχρέωση πλήρους διανομής του εισοδήματός τους στους μετόχους, το οποίο φορολογείται ως προσωπικό εισόδημα. Στην ουσία ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων να είναι 0%.
Η στρατηγική του διεθνούς καπιταλισμού τα τελευταία χρόνια στοχεύει στον μηδενικό φόρο. Αυτός είναι ο λόγος των φορολογικών παραδείσων, των χωρών με μειωμένο συντελεστή φορολόγησης και με προνομιακά φορολογικά καθεστώτα.
Το φορολογικό σύστημα της Ελλάδας τα τελευταία έτη
Ειδικά απο την εποχή του πρώτου μνημονίου, το σύστημα φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα έχει υψηλότατους φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Ως αποτέλεσμα των υψηλών φορολογικών συντελεστών (ως επι το πλείστον επι αδίκων) και της χαμηλής αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι εκτεταμένη. Με αυτά τα δεδομένα, η φορολογική επιβάρυνση καταλήγει να είναι ιδιαίτερα αυξημένη για ορισμένα τμήματα του πληθυσμού (π.χ.μισθωτοί, συνταξούχοι), τα οποία έχουν περιορισμένη δυνατότητα φοροδιαφυγής.
Άλλωστε, εκτός από μέσο άντλησης δημοσίων εσόδων, η φορολογία εισοδήματος έχει ισχυρή επίδραση σε βασικές πτυχές της οικονομικής δραστηριότητας. Η επιβολή υψηλότατων συντελεστών στη φορολογία των μισθωτών επηρεάζει την απόφασή τους για την ένταση και τη μορφή της εργασίας τους. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν την αδήλωτη εργασία και ειδικά όταν ο συντελεστής στην υψηλότερη εισοδηματική κατηγορία είναι πολύ υψηλός τη «διαρροή εγκεφάλων», δηλαδή τη φυγή ατόμων με υψηλή εξειδίκευση στο εξωτερικό.
Ενδεικτικά, το 2014 οι φόροι στο εισόδημα και στα κέρδη αποτελούσαν κατά μέσο όρο την κυριότερη πηγή εσόδων στις αναπτυγμένες χώρες που συμμετέχουν στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) (ως Πίνακας 1). Η Ελλάδα ωστόσο στήριξε τα έσοδά της κυρίως στους φόρους κατανάλωσης και δευτερευόντως στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Τα έσοδα από φόρους εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων στην Ελλάδα καταλαμβάνουν μόλις την τρίτη θέση στη σχετική κατάταξη με σταδιακή άνοδο από το 1990.
| Πίνακας 1. Έσοδα ανά Είδος φορολόγησης (% συμμετοχής στο σύνολο) | ||
| Ελλάδα | ||
| Ετος | ||
| Κατηγορίαφόρων | 1990 | 2014 |
| Φόροι στο εισόδημα και στα κέρδη | 19,9 | 37,5 |
| Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης | 30,2 | 22 |
| Φόροι περιουσίας | 4,6 | 5,7 |
| Φόροι κατανάλωσης | 42,5 | 30,9 |
| Λιοιποί φόροι | 2,8 | 3,9 |
| Σύνολο | 100 | 100 |
| Πηγή: ΟΟΣΑ | ||
Ολες οι παραπάνω αυξητικές τάσεις σε συνθήκες διάλυσης και αποσάθρωσης της ελληνικής οικονομίας με το πρώτο αποδεικτικό στοιχείο την τεράστια μείωση σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το 2008 το (ονομαστικό) ΑΕΠ της Ελλάδας είχε φτάσει στα 242 δισ. ευρώ. Αντίθετα το 2017 είχε μειωθεί στα 174 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μία μείωση 68 δις. ευρώ περίπου 28%, με έτος βάσης το 2008 (τα μεγέθη είναι αντίστοιχα περίπου και για τις πραγματικές αποπληθωρισμένες, τιμές).
Αυτό είχε αντίκτυπο στα διαθέσιμα εισοδήματα όπως απεικονίζονται στον Πίνακα 2 στις διάφορες κατηγορίες και τμήματα του πληθυσμούμεταξύ των ετών 2003-2014:
| Πίνακας 2. Μεταβολή Μέσου Διαθεσίμου Εισοδήματος Ανά Φύλο, Ηλικία, Αριθμό Παιδιών μεταξύ των ετών 2003-2014 | |||||||
| ΕισοδηματικήΜεταβολή % | |||||||
| 2003-2009 | 2009-2014 | 2003-2014 | 2003-2009 | 2009-2014 | 2003-2014 | ||
| Φύλο | ΑριθμόςΠαιδιών | ||||||
| Άνδρες | +13,09 | -41,9 | -33,8 | 0 | +17,1 | -41,2 | -31,1 |
| Γυναίκες | +14,8 | -41,6 | -32,9 | ||||
| Ηλικία | 1 | +9,1 | -39,9 | -34,4 | |||
| 17 και κάτω | +8 | -42,5 | -37,8 | ||||
| 18-29 | +12,9 | -44,8 | -37,7 | 2 | +8,9 | -42,4 | -37,3 |
| 30-44 | +8,6 | -42,3 | -37,4 | ||||
| 45,64 | +21,5 | -44,6 | -32,7 | 3 και πάνω | +19,8 | -40,9 | -29,3 |
| 65 και πάνω | +19,5 | -33,5 | -20,5 | ||||
| Σύνολο | +13,08 | -41,7 | -33,7 | Σύνολο | +13,8 | -41,7 | -33,7 |
| Πηγή: Ανάλυση των διαστρωματικών μικροδεδομένων της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC). Σημειώσεις: Το μέσο διαθέσιμο εισόδημα είναι «ισοδύναμο» (βλ. υποσημείωση 4), υπολογίζεται σε ατομική βάση, και είναι αποπληθωρισμένο (σε σταθερές τιμές 2016). Με άλλα λόγια, αύξηση κατά 6,2% του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος των παιδιών (ηλικίας έως και 17 ετών) την περίοδο 2003-2009 σημαίνει αύξηση κατά 6,2% του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών με παιδιά, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές στο μέγεθος και στη σύνθεσή τους. | |||||||
Η «στενότητα» της φορολογικής βάσης στην Ελλάδα και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή ουσιαστικά παραβιάζουν την αρχή της ισότητας δηλαδή άτομα με την ίδια φοροδοτική (πραγματική) ικανότηταδεν φαίνεται να χαίρουν της ίδιας φορολογικής αντιμετώπισης. Ως αποτέλεσμα των υψηλών φορολογικών συντελεστών (συνήθως επι αδίκων) και της χαμηλής αποτελεσματικότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι εκτεταμένη. Με αυτά τα δεδομένα, η φορολογική επιβάρυνση καταλήγει να είναι ιδιαίτερα αυξημένη για ορισμένα τμήματα του πληθυσμού (π.χ.μισθωτοί), τα οποία έχουν περιορισμένη δυνατότητα φοροδιαφυγής.
| Πίνακας 3. Μεταβολή Μέσου Διαθέσιμου Εισοδήματος Ανά Επαγγελματική Κατηγορία και Ανά Μορφωτικού Επιπέδου (2003-2014) | |||||||
| 2009-2012 | 2012-2014 | 2009-2014 | 2003-2009 | 2009-2014 | 2003-2014 | 2003-2014 | |
| Επαγγελματική Κατηγορία | Επίπεδο Εκπαίδευσης | Επίπεδο Εκπαίδευσης | |||||
| Μισθωτοί | -34,4 | -6,4 | -38,6 | Δημοτικό και κάτω | +12,3 | -37,5 | -29,8 |
| Αυτοαπασχολούμενοι | -30,6 | -14 | -40,3 | Γυμνάσιο | +6,2 | -42,5 | -38,9 |
| Άνεργοι | -39,9 | -6,5 | -43,8 | Λύκειο | +5,8 | -42,8 | -39,5 |
| Συνταξιούχοι | -29,6 | -4,1 | -32,5 | Μεταλυκειακή | +12,9 | -44,9 | -37,8 |
| Άλλοι εκτός εργατικού δυναμικού | -40,8 | -1,9 | -41,9 | Πτυχίο και άνω | +9,7 | -45,1 | -39,7 |
| Σύνολο | -39 | -4,5 | -41,7 | Σύνολο | +13,8 | -41,7 | -33,7 |
| Πηγή: Ανάλυση των διαστρωματικών μικροδεδομένων της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC). Σημειώσεις: Το μέσο διαθέσιμο εισόδημα είναι «ισοδύναμο» (βλ. υποσημείωση 4), υπολογίζεται σε ατομική βάση, και είναι αποπληθωρισμένο (σε σταθερές τιμές 2016). Οι κατηγορίες ‘μισθωτοί’ και ‘αυτοαπασχολούμενοι’ συμπεριλαμβάνουν εργαζόμενους με μερική απασχόληση. | |||||||
Ο εκρηκτικός συνδυασμός τών προηγουμένων δηλαδή:
- της μείωσης του διαθεσίμου εισοδήματος (μισθούς και συντάξεις κλπ)
- της αύξησης των συντελεστών φορολόγησης
- και της μείωσης του αφορολογήτου απο 8.636 ευρώ στα 5.681 ευρώ, που θα φέρει επιβάρυνση από 650 ευρώ το χρόνο ακόμη και για τους φτωχότερους.
Θα φτωχοποιήσει περισσότερο τον πολίτη και με δεδομένο της μείωσης των κοινωνικών παροχών (υγεία, κοινωνικές δομές), και της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, αστικές συγκοινωνίες, το μέλλον μας προδιαγράφεται εφιαλτικό.
Ο λόγος των παραπάνω γραφόμενων ήταν απλά μια περιγραφή της σημερινής κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης και η αφορμή της ξεδίπλωσης των σκέψεων ενός δίκαιου αποτελεσματικού και απλού φορολογικού συστήματος. Είναι οι αναγκαίες και οι βασικές αρχές στήριξης αυτού του φορολογικού συστήματος, που θα αναπτυχθούν σε επόμενο κείμενο με σαφήνεια οι προτάσεις αυτές.
Διαβάστε το πρώτο μέρος (ΕΔΩ)
Πηγή: sxedio-b.gr
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου